Führer i naczelny dowódca
Kwat. Gł. Wodza 5.4.1942
Wehrmachtu
14 egzemplarzy
OKW/WFSt Nr 55 616/42 ściśle tjn.
4 egzemplarz
ŚCIŚLE TAJNE / TYLKO PRZEZ OFICERÓW
D y r e k t y w a nr 41
na temat przygotowań do operacj wiosenno-letnich w 1942 roku w Rosji. (fragment)
Bitwa zimowa w Rosji zbliża się ku końcowi.
W wyniku nadzwyczajnej dzielności i ofiarności żołnierzy frontu wschodniego przy wykonywaniu zadań, oręż niemiecki osiągnął sukces obronny
najwyższego rzędu.
Nieprzyjaciel poniósł bardzo wysokie straty w ludziach i materiale. W dążeniu do wykorzystania pozornych sukcesów początkowych, w dużym stopniu,
podczas tej zimy, zużył większość swych rezerw przeznaczonych do późniejszych operacji.
Jak tylko warunki pogodowe i terenowe stworzą do tego przesłanki, należy, wykorzystując wyższość niemieckiego dowództwa i wojsk, przejąć znów
inicjatywę operacyjną dla narzucenia nieprzyjacielowi swej woli.
Ostatecznym celem jest zniszczenie pozostałej jeszcze Rosjanom żywej siły obronnej i odebranie im, w stopniu możliwie największym,
najważniejszych źródeł sił dla gospodarki wojennej.
Dla osiągnięcia tego zostaną zaangażowane wszystkie rozporządzalne siły armii niemieckiej i sojuszników. Należy przy tym bezwzględnie
zagwarantować zabezpieczenie zajętych obszarów w Europie Zachodniej i Północnej, zwłaszcza zaś wybrzeży.
1. Zamiar ogólny.
Trzymając się mocno pierwotnych zarysów kampanii wschodniej chodzi o to, aby przy zachowaniu frontu w części środkowej doprowadzić do upadku
Leningradu i ustanowić połączenie lądowe z Finami, natomiast na południowym skrzydle frontu wymusić przełamanie się w obszar Kaukazu.
Ten cel, ze względu na końcową sytuację powstałą po bitwie zimowej oraz stojące do dyspozycji siły i środki, a także warunki transportowe,
możliwy jest tylko na jednym odcinku.
Stąd też należy najpierw połączyć wszystkie uchwytne siły do głównej operacji na odcinku południowym, celem zniszczenia nieprzyjaciela przed
Donem i późniejszego zajęcia terenów roponośnych w obszarze Kaukazu oraz zdobycia przejść przez Kaukaz.
Ostateczna blokada Leningradu i zajęcie Ingermanlandii zostaje odłożona do czasu, kiedy rozwój sytuacji w rejonie blokady lub uwolnienie innych wystarczających sił to umożliwia.
2. Przeprowadzenie operacji:
A) Pierwszym zadaniem wojsk lądowych i Luftwaffe, po zakończeniu okresu roztopów, jest stworzenie warunków wstępnych
do przeprowadzenia głównej operacji.
To wymaga uporządkowania i umocnienie położenia na całym froncie wschodnim oraz na zapleczu wojsk lądowych, celem
uzyskania przez to możliwie dużo sił do głównej operacji, na pozostałych frontach pozostawić możliwie najmniej sił, lecz
tyle, aby móc sprostać każdemu atakowi. Tam gdzie, na moje polecenie, trzeba będzie przeprowadzić operację o
ograniczonych celach, należy każdorazowo zapewnić utworzenie przeważających sił uderzeniowych ze wszystkich
rozporządzalnych środków wojsk lądowych i lotnictwa dla osiągnięcia szybkiego i miażdzącego sukcesu. Tylko w ten,
przede wszystkim, sposób wzmocni się w wojskach konieczną pewność zwycięstwa jeszcze przed rozpoczęciem wielkiej
ofensywy wiosennej, nieprzyjacielowi zaś wbije się mocno do głowy jego beznadziejną niższość.
B) Następnym zadaniem, w ramach tej operacji, jest oczyszczenie półwyspu Kercz na Krymie i doprowadzenie do upadku
Sewastopola. Luftwaffe, a także marynarka wojenna maja zadanie, przy przygotowaniu tych operacji, sparaliżowania
nieprzyjacielskiego transportu zaopatrzeniowego na Morzu Czarnym i w Cieśninie Kerczeńskiej.
W obszarze południowym należy nieprzyjaciela, który się włamał po obu stronach m. Izium, odciąć na lini Dońca i
zniszczyć. Niezbędne jeszcze uporządkowanie linii frontu, na środkowym i północnym odcinku frontu wschodniego, może
być ostatecznie przestudiowane i zdecydowane dopiero po zakończeniu bieżących działań bojowych i okresu roztopów.
W tym celu - o ile sytuacja na to pozwoli - należy wydzielić siły zaoszczędzone na froncie
C) Główne operacje frontu wschodniego:
Ich celem - przed wyjściem na Kaukaz, jak już zaznaczono - jest rozbicie i zniszczenie sił rosyjskich znajdujących się w
rejonie Woroneża i na południe od niego oraz na zachód i północ od Donu. Operacja ta - ze względu na stopniowe
podchodzenie potrzebnych do tego związków, będących w dyspozycji - może być przeprowadzona tylko jako szereg
następujących po sobie, ale ściśle ze sobą związanych lub uzupełniających się uderzeń. Dlatego też należy, idąc od północy
na południe, tak je zaplanować, żeby dla każdego poszczególnego uderzenia można było na decydujących odcinkach
zapewnić możliwie największe zmasowanie wojsk, a zwłaszcza sił lotniczych.
W związku z wykazywaną obecnie niewrażliwością Rosjan na okrążenie w skali operacyjnej, decydujące znaczenie ma -
podobnie jak w podwójnej bitwie Wiażma-Briańsk - zwrócenie uwagi na to, aby pojedyncze przełamania się sprowadzić do
kształtu ścisłego okrążenia
N a l e ż y u n i k a ć t e g o, ażeby w wyniku zbyt późnego skręcenia związków okrążających przeciwnika pozostawiać
mu otwartą możliwość uniknięcia zniszczenia.
N i e w o l n o d o p u ś c i ć, ażeby przez zbyt szybkie i dalekosiężne wyrywanie się do przodu związków pancernych
względnie zmotoryzowanych zrywać łączność z idącą za nimi piechotą lub że związki pancerne i zmotoryzowane same
tracą możliwość przyjścia z pomocą idącym naprzód i ciężko walczącym oddziaom piechoty drogą bezpośredniej ingerencji
na tyłach okrążonych armii rosyjskich.
Stąd też, pomijając wielki cel operacyjny, należy w każdym pojedynczym przypadku i pod każdym względem zapewnić
zniszczenie atakowanego przeciwnika już przez sposób wprowadzenia własnych związków do walki i przez sposób
dowodzenia.
Wprowadzenie do całej operacji należy rozpocząć od uderzenia oskrzydlającego względnie przełamującego z rejonu na
południe od Orła w kierunku Woroneż. Spośród obu związków pancernych i zmotoryzowanych, przeznaczonych do
okrążenie, północny ma być silniejszy od południowego. Celem tego przełamania jest zdobycie samego Woroneża.
Podczas gdy część dywizji piechoty będzie miała za zadnie natychmiastowego zbudowania linii obronnej rozciągającej się
od punktu wyjściowego pod Orłem w kierunku Woroneża, to związki pancerne i zmotoryzowane mają za zadanie,
począwszy od Woroneża, swoim lewym skrzydłem, trzymając się Donu, kontynuować atak na południe celem wsparcia
drugiego przełamania, które zostanie wyprowadzone mniej więcej z rejonu Charkowa na wschód. Także tutaj
podstawowym celem nie jest naciskanie frontu rosyjskiego jako takiego, lecz we współdziałaniu ze zmotoryzowanymi
wojskami posuwającymi się w dół Donu - zniszcznie sił rosyjskch.
Trzecie uderzenie tej operacji należy tak przeprowadzić, aby związki posuwające się w dół Donu połączyły się w rejonie
Stalingradu z tymi siłami, które z rejonu Taganrog-Artiomowsk, pomiędzy dolnym biegiem Donu i Woroszyłowgradem
(Ługańsk), uderzają przez Doniec na wschód. Siły te powinny się potem połączyć z armia pancerną posuwającą się na
Stalingrad.
Jeśli w toku tych operacji, szczególnie po zdobyciu nieuszkodzonych mostów, powstałyby widoki na utworzenie przyczółków
mostowych na wschód względnie na południe od Donu, to możliwości takie należy wykorzystać. W każdym razie należy
spróbować dotrzeć do samego Stalingradu lub przynajmniej poddać go działaniu naszej ciężkiej broni, tak aby został on
wyłączony jako ośrodek zbrojeniowy i komunikacyjny.
Szczególnie pożądane byłoby, jeśliby się to udało, zdobyć nieuszkodzone mosty albo w samym Rostowie, albo też zdobyć
przyczółki mostowe na południe od Donu, celem kontynuacji dalszych, przewidzianych na później operaci.
Aby przeszkodzić wycofaniu się znaczących sił rosyjskich, znajdujących się na północ od Donu, na południe, poza rzekę,
jest rzeczą ważną, aby siły posuwające się z rejonu Taganrogu na wschód otrzymały wzmocnienie na prawym skrzydle
przez doprowadzenie czołgów i wojsk szybkich, te ostatnie - w razie potrzeby - należy także tworzyć jako związki
improwizowane.
Odpowiednio do postępów tej ofensywy należy wziąć pod uwagę nie tylko silne ubezpieczenie północnej flanki operacji
zaczepnej. Lecz także natychmiast rozpocząć rozbudowę pozycji opierając się o Don. Położyć przy tym nacisk na silną,
mającą decydujące znaczenie, obronę przeciwpancerną. Pozycje te należy, z uwagi na ich ewentualne wykorzystywanie
zimą, wyznaczyć od razu i wyposażyć we wszelkie środki.
Dla obsadzenia coraz bardziej wydłużającego się frontu dońskiego zostaną w pierwszej kolejności ściągnięte wojska
sprzymierzeńców, natomiast wojska niemieckie należy jako silną podporę wprowadzić w obszar pomiędzy Orłem a Donem,
jak również w międzyrzeczu pod Stalingradem, ponadto pojedyncze dywizje niemieckie pozostaną za frontem dońskim jako
rezerwy interwencyjne.
Wojska sojusznicze zostaną w daleko idącym stopniu wykorzystane na własnych odcinkach, na wysuniętym najdalej na
północ będą Węgrzy, następnie Włosi, a na najdalej na południowy wschód wysuniętym odcinku będą wprowadzeni
Rumuni.
D) Dla osiągnięcia celów operacyjnych musi być, z uwagi na warunki pory roku, zagwarantowana ciągłość szybkiego
posuwania się przez Don w kierunku południowym.
|