9 Drezdeńska Brygada Artylerii Przeciwpancernej
(19.08.1945 r. - otrzymała nazwę "Drezdeńskiej")
Formowanie:
Formowanie przeprowadzono w Chełmie na podstawie rozkazu nr 8 Naczelnego
Dowódcy z dnia 20.08.1944 r.
Dowódcy:
30.08.1944 - do końca wojny - płk Fiodor (Teodor) Skugarewski
szefowie sztabu:
30.08.1944 - do końca wojny - mjr Aleksy (Adam) Poliszczuk
Zaprzysiężenie:
Złożenie przysięgi miało miejsce w Chełmie w dwóch turach: pierwsza
odbyła się 31.10.1944 r., druga natomiast 10.12.1944 r.
Sztandar:
Sztandar wręczono 26 sierpnia 1945 r. w miejscowości Śrem.
Nazwy i odznaczenia:
Rozkazem Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nr 180 z dnia 19.08.1945 r. otrzymała nazwę "Drezdeńskiej".
Skład brygady:
- dowództwo brygady
- sztab
- bateria dowodzenia
- 53 pułk artylerii przeciwpancernej
- 56 pułk artylerii przeciwpancernej
- 72 pułk artylerii przeciwpancernej
- 11 park artyleryjski
- wydział polityczno - wychowawczy
- kwatermistrzostwo
- oddział informacji
Stan i wyposażenie brygady - 16.04.1945 r.:
Oficerowie, podoficerowie, kanonierzy: 1677
Działa 76mm: 24
Działa 57mm: 48
Samochody Studebacker: 18
Samochody Dodge: 85
Samochody Gaz-AA: 70
Dyslokacje i walki:
28 listopada 1944 r. brygada wyruszyła z miejscowości Chełm aby 10 kwietnia
1945 r. dotrzeć do Kliczkowa. Szlak prowadził przez Lublin, Międzyrzec
Podlaski, Warszawę i Warkę, Łęczycę, Koło, Wrześnię, Czarnków,
Strzelczyki, Gostyń oraz Trzebnicę.
16 kwietnia 1945 r. brygada brała udział w przygotowaniu artyleryjskim
poprzedzające forsowanie Nysy Łużyckiej. Po przeprawieniu się na drugi
brzeg pułki artylerii przeciwpancernej zostały przydzielone do
poszczególnych pułków 8 dywizji piechoty i towarzyszyły im w natarciu
torując drogę ogniem na wprost. Pułki znajdowały się w ugrupowaniu
marszowym 8.DP do 18 kwietnia.
Wobec zagrożenia wywołanego przez pojawienie się niemieckich oddziałów
pancernych, zarządzono koncentrację oddziałów 9 BAPpanc w rejonie
Ödernitz. W nocy z 18 na 19 kwietnia w czasie przemarszu 4 bateria (56
pappanc) została zaatakowana przez przeważające siły wroga i mimo
bohaterskiej obrony kanonierów zniszczona. Pozostałe baterie dotarły bez
strat na wyznaczone miejsce i obsadziły rejon obrony przeciwpancernej a
następnie odparły kilka ataków wroga.
20 kwietnia brygada została podporządkowana dowódcy 9 dywizji piechoty.
21 kwietnia w czasie przejazdu przez miejscowość Diehsa została
niespodziewanie zaatakowana przez nieprzyjaciela. Niemcy przepuścili
większość pojazdów a następnie ostrzelali koniec kolumny. Dowódca
9 BAPpanc uznał, że odcięte baterie są stracone i nie podjął żadnych
kroków aby przyjść z pomocą zaatakowanym pododdziałom. Tymczasem baterie
72 i 53 pułku rozwinęły się pod ostrzałem i otworzyły celny ogień
niszcząc kilka czołgów oraz nieprzyjacielskie stanowiska ogniowe a
następnie udało im się oderwać od nieprzyjaciela i skierowały się w
kierunku miejscowości Sproitz. Droga w tej miejscowości była
zatarasowana przez kolumny samochodowe 5, 8 i 9 DP oraz 1 KPanc. Niemcy
zaatakowali kolumny taborowe i tylko dzięki bohaterskiej postawie
żołnierzy 53 pułku udało się odeprzeć ten atak. Trzy baterie 72 pułku w
miejscowości Nieski natknęły się na oddziały niemieckie. Kanonierzy
musieli walczyć stłoczeni w ciasnej i krętej uliczce, jednak po pewnym
czasie udało im się oderwać, choć ponieśli pewne straty. Odcięte
baterie 72 i 53 pułku najpierw podporządkowały się napotkanym oddziałom
radzieckim a następnie przeszły pod rozkazy dowódcy 7 DP.
Główne siły brygady dotarły do 9 DP. 23 kwietnia w czasie zajmowania
stanowisk pod Gross Röhrsdorf Niemcy zaatakowali pozycje 30 i 26pp
zmuszając piechotę do wycofania się. Pozostawione bez osłony baterie
poniosły duże straty. Pozostałe baterie towarzyszyły 9 DP w obronie w
rejonie Pulsnitz a następnie w czasie prób wyjścia z okrążenia pod
Kuckau. Większość dział nie miała już amunicji, a ich obsługa walczyła
jako piechota.
Brygada wzięła udział w Operacji Praskiej, ale jej rola ograniczyła się
do posuwania za piechotą i zajmowania wyznaczonych stanowisk.
Straty.
W okresie 16 - 30.04.1945 r., Brygada poniosła następujące straty:
Polegli: 63
Ranni: 192
Zaginieni: 185
Działa 76mm: 7
Działa 57mm: 30
Samochody Studebacker: 2
Samochody Dodge: 30
Samochody Gaz-AA: 23
Moja subiektywna ocena.
Brygada podczas walk na Łużycach poniosła dosyć duże straty, jednak
postawę artylerzystów w tej bitwie można ocenić pozytywnie. Kanonierzy
często musieli podejmować walkę bez osłony piechoty ale dzięki temu, że
baterie były dobrze dowodzone udawało się odpierać uderzenie wroga nawet
w sytuacjach bardzo trudnych. W krytycznych momentach żołnierze nie
ulegali panice, bohatersko przyjmując walkę. Postępowanie które budzi
zastrzeżenia to niedostateczne rozpoznanie terenu w czasie zmiany
stanowisk. Na usprawiedliwienie dowódcy brygady należy dodać, ze teren
przemarszu miał być opanowany przez nasze oddziały.
Jednostka formowała się w Chełmie w bardzo dobrych jak na ówczesną
sytuację warunkach. Zabudowania dyrekcji kolejowej stanowiły doskonałe
miejsce zakwaterowania. Inne jednostki Wojska Polskiego w tamtym okresie
formowały się w lasach w wybudowanych prowizorycznych lepiankach a
nawet szałasach.
Literatura
1. Bobkowski Janusz, "W walce z czołgami", Warszawa 1961
2. Bobkowski Janusz, Mirowski Czesław, "Dziewiąta przeciwpancerna", Warszawa 1972
3. Gać Stanisław, "7 Dywizja Piechoty", Warszawa 1971
4. Kaczmarek Kazimierz, "Druga Armia Wojska Polskiego" Warszawa 1978
|