Formowanie:
Powstała na podstawie rozkazu z 20.08.1944 roku nr 08 NDWP.
Formowana była na podstawie etatu 012/88 i 012/109 w okolicach m. Firlej na lubelszczyżnie.

Dowódcy
dowódca brygady:
01.09.1944 - do konca wojny - płk Aleksander Swadkowski

Zastępcy do spraw liniowych:
vacat

Szef sztabu:
20.08.1944 - do końca wojny - mjr Włodzimierz Rudewicz

Zaprzysiężenie:
25.10.1944 roku.

Sztandar:
Ufundowany przez społeczeństwo Poznania, wręczono 27.12.1945 r.

Nazwy i odznaczenia:
Na podst. rozkazu NDWP nr 315 z 27.12.1945 r. otrzymała miano "Łużyckiej". Na podst. dekretu Prez. Rady Najwyższej ZSRR rozkazem NDWP nr 0180 z 06.05.1945 r. odznaczona Orderem Kutuzowa III kl., rozkazem 2 AWP nr 133 z 04.07.1945 r. Orderem Aleksandra Newskiego i rozkazem NDWP nr 315 z 27.12.1945 r. Krzyżem Grunwaldu III kl.


Skład brygady:
w/g etatu brygada składała się z:
dowództwa brygady - nr etatu 012/88 (67 ludzi)
kompanii dowodzenia - nr etatu 012/189 (94 ludzi)
kompanii rozpoznania - 012/198 (65 ludzi)
parku przeprawowgo - nr etatu 012/90 (37 ludzi)
25, 28, 30, 32 bat. sap. - nr etatu 012/109 (321 ludzi)
plutonu sanitarnego - etat nr 012/152 (17 ludzi)
3077 poczta polowa - etat nr 014/97 W (4 ludzi)

W skład sztabu wchodziły:
-   pluton łączności
-   komp. rozp. (dwa plutony)
-   komp. dowodz.
-   dwa plutony samochodowe
-   pluton remontowy
-   pluton gospodarczy
-   żandarmeria

W skład bat. sap. wchodziły:
-   pluton dowodzenia (dwie drużyny rozpoznania)
-   trzy kompanie saperów (każda komp. złożona z trzech plutonów, pluton składał się z trzech drużyn)
-   plutonu gospodarczego.

Dyslokacje i działania bojowe:
4 Brygada Saperów działała jako związek 2 AWP. Po przegrupowaniu z rejonu m. Firlej w okolice wsi Brzozowica Duża na wschód od Łukowa Podlaskiego żołnierze złożyli przysięgę, a następnie do 27.01.1945 r. szkolili się, aby następnego dnia przemaszerować do Warszawy. Brygada przystąpiła do pracy przy rozminowaniu stolicy 1 lutego.
Dowództwo jednostki utworzyło jeden z obwodowych sztabów rozminowania. 4 BSap. rozmieściła się przy ul. Pogodnej 2 i zorganizowała cztery sztaby rejonowe.
- 25 bsap. rozminowywał po raz drugi obszary Śródmieścia (po 2 BSap.),
- 28 bsap. rejon przy placu Unii Lubelskiej,
- 30 bsap. Powiśle Czerniakowskie w rejonie Kępa Czerniakowska, Górnośląska, Al. Ujazdowskie, Belwederska, Magnuszewska,    Siekierki,
- 32 batalion oczyszczał Czerniaków, Augustówkę.
Brygada miała również za zadanie rozminować wały nadwiślańskie na odcinku: Nowy Dwór, Góra Kalwaria, a także ochronę mostu drewnianego na Wiśle w Warszawie przed spływem lodu. W czasie prac 4 BSap. sprawdziła 48 km. kw. obszaru miasta, rozminowała 1503 budynki, 53, 4 km ulic i dróg, 24 km sieci kanalizacyjnej, zdjęła 44 miny ppanc., 3129 min pp, zniszczyła 561 bomb lotniczych, 449 pocisków artyleryjskich, 389 min możdzierzowych, 1011 granatów, zebrała 261 bomb, 2057 pocisków artyleryjskich, 389 możdzierzowych.

Od 20 lutego brygada wraca pod rozkazy dowódcy 2 AWP, wydzielając dwa bataliony (26 i 30) do dyspozycji 5 i 8 DP. Następnie zabezpieczając trasy przemarszu armii wraz z nią przybywa 9 kwietnia nad Nysę Łużycką. Natychmiast przystąpiono do rozpoznania inżynieryjnego, a także do budowy łodzi SDŁ jak i przygotowywania elementów mostu niskowodnego 60 - tonowego.
W ramach operacji forsowania Nysy dowództwu brygady podporządkowano radzieckie 105 i 108 zmotoryzowane szturmowe bataliony inżynieryjne.
16 IV jeszcze przed rozpoczęciem przygotowania artyleryjskiego pododziały saperów przystąpiły do wykonania przejść w zaporach minowych. Działającym w pierwszym rzucie i na głównym kierunku dywizjom piechoty przydzielono bataliony saperów. 8 DP - 25 bsap., a 30 bsap. - 9 DP. Natomiast zabezpieczenie działań 1 KPanc. przypadło 28 i 32 bsap. Bataliony prowadziły rozminowywanie i usuwanie przeszkód drogowych jak również wybudowały kilka mostów oraz dróg i zjazdów do rzeki.
W drugim dniu ofensywy 25 batalion wybudował na korzyść 8 DP mosty na rzece Weisser Schöps i kanale Neu Graben równocześnie jedna z kompanii zbudowała punkt obserwacyjny dla dowódcy armii. 30 bsap. oddał dla 9 DP most na kanale Neu Graben, a 28 i 32 bsap. utrzymywały drogi "Nysa" i "Łaba", po których przemieszczał się 1 KPanc. budując na Weisser Schöps i kanał Neu Graben cztery mosty pełniąc na nich służbę porządkowo - ochronną.
18 kwietnia 25 batalion dalej działał w składzie 8 DP kontrolując drogi dywizyjne i przeprawy, a w czasie kontruderzenia niemieckiego wydzielił oddział zaporowy, a także postawił przeciwpancerne zapory minowe w rejonie ödernitz i Wehkirch. 28 bsap. został przydzielony do 5 DP, 30 bsap. pozostawał do dyspozycji 9 DP. Natomiast 32 bsap. działający na lewym skrzydle armii został użyty jako oddział zaporowy i ustawiał sposobem manewrowym przeciwpancerne pola minowe. Saperskie oddziały zaporowe wykorzystywały również zdobyczną broń ppanc. poruszając się wzdłuż dróg.
W ciągu następnych dni zadania poszczególnych batalionów nie zmieniły się. Nadal działały na korzyść dywizji, do których zostały przydzielone usuwając zapory, rozpoznając i utrzymując drogi, stawiając pola minowe. Wyjątkiem był 32 bsap., który został przerzucony do rejonu Rothenburga gdzie w związku z sytuacją armii zaminował i przygotował do zniszczenia mosty na Nysie Łużyckiej.

W czasie bitwy pod Budziszynem 25 batalion dalej działał w ugrupowaniu 8 DP minując min. drogi na skraju m. Cölln organizując obronę tej miejscowości, a także broniąc się w rejonie Luga. 28 bsap. działał na rzecz 5 DP, a 30 bsap. będący w dyspozycji 9 DP bronił części m. Pulsnitz minując drogi w pasie działania dywizji. Dwie kompanie 32 bsap. zostały odwołane z ochrony mostów na Nysie i przegrupowywały się do m. Wartha.
29 kwietnia 28 bsap. zorganizowany został jako armijny oddział zaporowy natomiast 30 bsap. prowadził rozpoznanie całego pasa obrony armii celem określenia kierunków najdogodniejszych do natarcia czołgów. 32 bsap., który jedną z kompanii pozostawił na Nysie przydzielony został do 5 DP. Następnego dnia 28 bsap. początkowo prowadził nadal działania jako oddział zaporowy, a póżniej został oddany do dyspozycji 10 DP i rozpoczął budowę mostu przez Sprewę w m. Lieske. 25 batalion dalej wykonywał zadania minerskie i fortyfikacyjne na rzecz 8 DP, 32 bsap. ustawiał pola minowe ppanc. i pp. oraz wykonywał zawały leśne w rejonie m. Zescha.
W okresie ustabilizowania się sytuacji 4 BSap. skoncentrowała wysiłek na utrzymaniu dróg, usuwaniu własnych i nieprzyjacielskich zapór inżynieryjnych, a także minował kierunki prawdopodobnych uderzeń broni pancernej nieprzyjaciela.

W czasie operacji praskiej 30 bsap. został przydzielony 9 DP, 32 bsap. 5 DP, a 25 i 28 bsap. stanowiły odwód dowódcy armii. Głównymi zadaniami 4 BSap. było prowadzenie rozpoznania inżynieryjnego, wykonanie przejść w zaporach, utrzymanie dróg oraz ewentualne stworzenie z odwodowych batalionów oddziałów zaporowych działających na skrzydłach armii. Brygada po przejściu armii do pościgu dalej wykonywała podobne zadanie w takim samym ugrupowaniu przerywając 11 maja na rozkaz d-cy wojsk inżynieryjno - saperskich 2 AWP działania bojowe.
Po powrocie do Polski od dnia 21.05.1945 r. 4 BSap. wyszła z podporządkowania 2 AWP i rozpoczęła udział w akcji rozminowywania kraju.


Źródła:
J. Bordziłowski - "Żołnierska droga"
J. Malczewski - "Śmierć przychodzi po wojnie"
K. Kaczmarek - "Polskie Wojsko na Wschodzie 1943 - 1945 od Mierei do Łaby"
"Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943 -1945" - praca zbiorowa
K. Dideńko - "Wojska inżynieryjno - saperskie LWP 1943 - 1945"
J. Margules - "Przyczółki warszawskie"
A. Karpiński - "Pod Dęblinem, Puławami i Warką"
"Polski czyn zbrojny w II Wojnie Światowej - Ludowe Wojsko Polskie 1943 - 1945" - praca zbiorowa
J. Malczewski, R. Polkowski - "Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, wyposażenie, metryki jednostek inżynieryjno - saperskich, drogowych, i chemicznych"