Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
BRUSKI, Alojzy.



BRUSKI, Alojzy

Kapitan służby stałej piechoty.



Pseudonimy: „Drwal”, „Grab”.

Urodzony: 4 kwietnia 1914 r., w Piechowicach, powiat Kościerzyna.

Zmarł: 17 września 1946 r., ZK Wronki.




Promocje:

Kapitan.:
Porucznik.:
Podporucznik.:ze starszeństwem z 1 października 1937 r.

Funkcje:

Elew Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie.: 1934 - 1937 r.
Dowódca plutonu w 72 Pułku Piechoty (Radom).: ?? - ??
Dowódca plutonu karabinów maszynowych.: ?? - wrzesień 1939 r.
Komendant Obwodu Tczew ZWZ-AK.: początek 1940 - 1941 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Tczew ZWZ-AK.: 1941 - wiosna 1943 r.
Dowódca zgrupowania partyzanckiego "Bory", "Cisy-100".: kwiecień - grudzień 1944 r.
Komendant Obozu MBP w Zimnych Wodach.: ?? - 30 kwietnia 1945 r.
Dowódca oddziału "Świerki II" DSZ.: 30 kwietnia - połowa maja 1945 r.

Opinie:

Notatki:

Urodził się w rodzinie chłopskiej, syn Jana i Marii z domu Sikorskiej. W latach 1921-1925 uczęszczał do miejscowej szkoły powszechnej, a następnie do Państwowego Gimnazjum typu klasycznego w Kościerzynie, gdzie w 1933 r., otrzymał świadectwo dojrzałości z wyróżnieniem. Członek ruchu filomatów, drużynowy 18 Pomorskiej Drużyny Harcerskiej im. gen. Józefa Hallera (rozkaz nr 8 z dnia 2 września 1932 r., Komendy Chorągwi Pomorskiej ZHP), sympatyk ruchu narodowego.
W latach 1934-1937 uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie. Po ukończeniu podchorążówki odbywał praktyki oficerskie w 72 pp. w Radomiu na stanowisku dowódcy plutonu.

Promowany na stopień podporucznika służby stałej piechoty, ze starszeństwem z 1 października 1937 r. W szeregach 72 pp. brał udział w Wojnie Obronnej 1939 r., jako dowódca plutonu karabinów maszynowych. 15 września 1939 r., w trakcie przebijania się na Warszawę, wyróżnił się męstwem w boju o Miłosną. Wzięty do niewoli niemieckiej uciekł. Początkowo ukrywał się w rodzinnych Piechowicach, a później u siostry Bronisławy w Tczewie przy ul. Chłodnej 16.
Od początku 1940 r., działał w konspiracji ZWZ-AK. Organizator i pierwszy Komendant Obwodu ZWZ Tczew. Od 1941 r., Komendant Inspektoratu Rejonowego ZWZ-AK Tczew-Chojnice. Dekonspiracja podczas fali aresztowań z wiosny 1943 r., zmusiła go do tymczasowego zawieszenia działalności konspiracyjnej. Wyznaczony na dowódcę zgrupowania partyzanckiego AK – „Bory”, „Cisy – 100”.

Faktyczne dowodzenie przejął w kwietniu 1944 r. Okazał się dobrym taktykiem i uzdolnionym dowódcą. Dowodził oddziałem w licznych zwycięskich starciach z okupantem, był ogromnie popularny wśród podwładnych i okolicznej ludności polskiej. Współdziałał z sowieckimi grupami rozpoznawczo-dywersyjnymi. W grudniu 1944 r., zwolnił partyzantów na kwatery zimowe, a sam ukrył się w rejonie Słonego Jeziora.
W lutym 1945 r. ujawnił się w Bydgoszczy przed sztabem brygady zaporowej 1 Armii Wojska Polskiego. Przekazany do placówki NKWD w Tucholi. Zwolniony po przesłuchaniu. Otrzymał przydział służbowy z Departamentu Więziennictwa MBP w Warszawie na komendanta obozu dla „internowanych renegatów i zdrajców” w Zimnych Wodach.
Nocą z 29 na 30 kwietnia 1945 r., wraz z grupą 35 żołnierzy zdezerterował i wrócił do lasu. Uczynił to prawdopodobnie wskutek rozkazu Delegatury Sił Zbrojnych na Pomorzu.

W leśniczówce Emilianowo na terenie Puszczy Bydgoskiej zaprzysiężono na Rotę AK oddział partyzancki „Świerki II" w sile 35 partyzantów, w tym 3 oficerów: por. Alojzy Bruski ps. „Buk”, ppor. Zbigniew Smoleński ps. „Żuraw”, ppor. Jerzy Wróblewski ps. „Kruk”.
Działania tego oddziału miały na celu ochronę ludności przed maruderami sowieckimi. Ważniejsze starcia „Świerków II” z bandytami sowieckimi miały miejsce 6 maja 1945 r. w okolicach Nowej Wsi Wielkiej, 6 lub 7 maja w m. Chrośna, 8 maja 1945 r. we wsi Pszczółczyn pod Łabiszynem, 13 maja 1945 r. w pobliżu Brzozy Bydgoskiej. Ostatnią walkę ze zmilitaryzową jednostką NKWD, w wyniku której został rozbity (w jej trakcie poległ ppor. Jerzy Wróblewski), stoczono w połowie maja 1945 r. w miejscowości Kabat. Natomiast Alojzy Bruski i Zbigniew Smoleński zostali aresztowani 7 lub 12 czerwca 1945 w Bydgoszczy przez WUBP wraz z 3 swoimi podkomendnymi.

W dniu 21 grudnia 1945 r., został skazany przez WSO Poznań na sesji wyjazdowej w Bydgoszczy, na karę 10 lat więzienia. Początek wykonania kary 9 czerwca 1945 - upływ kary 9 maja 1955 r. Skazany pod zarzutem wspierania oddziału mjr Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” w Borach Tucholskich.
Więziony w Zakładzie Karnym Wronki. 31 lipca 1946 r., wskutek osobistej interwencji Bieruta skazany na karę śmierci. Prośbę o ułaskawienie odrzucono. Zamordowany w ZK Wronki dnia 17 września 1946 r.
Pochowany na cmentarzu we Wronkach. Symboliczna mogiła znajduje się w Dziemianach. W Armii Krajowej awansowany do stopnia porucznika, a następnie kapitana. Był żonaty z Jadwigą Bruską. Miał siostrę Bronisławę i brata Stanisława.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari V klasy,
Krzyż Walecznych,
Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami.




powrót do spisu treści


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion