GRUETZMACHER, Henryk Stanisław.
Kapitan rezerwy artylerii.

Pseudonimy: "Michał", "Marta" vel Henryk Maciejewski, vel Wikliński, vel Kozłowski, vel Greatberger.
Urodzony: 2 lipca 1913 r., w Jarosławiu nad Wołgą, Rosja.
Zmarł: 12 września 1944 r. w Lubowcu, gmina Skępe.
Promocje:
Kapitan.:
Porucznik.:
Podporucznik.: 1 stycznia 1937 r.
Funkcje:
Elew Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii (Włodzimierz Wołyński).: 19 września 1933 - 29 czerwca 1934 r.
Praktyki w 15 Wielkopolskiego Pułku Artylerii Lekkiej (Bydgoszcz).: 1934 - ??
Służba w 3 baterii 17 Pułku Artylerii Lekkiej (Gniezno).: 1938 - ??
Zmobilizowany do 17 Pułku Artylerii Lekkiej.: sierpień 1939 r.
Oficer 17 Pułku Artylerii Lekkiej, 17 DP.: wrzesień 1939 r.
Zaprzysiężony do ZWZ.: przełom 1941/1942 r.
Szef Oddziału V (Łączność konspiracyjna) w Komendzie Okręgu Pomorze ZWZ/AK.: jesień 1941 - marzec 1942 r.
Komendant Podokręgu Morskiego (Północnego).: październik 1942 - styczeń 1944 r.
Szef Oddziału V (Łączność Konspiracyjny) w Komendzie Okręgu Pomorze AK.: styczeń - lato 1944 r.
Opinie:
Notatki:
Syn Włodzimierza (inżyniera) i Kazimiery z domu Czyżewskiej. Rodzina Gruetzmacherów pochodzenia niemieckiego uległa spolonizowaniu i zamieszkała na Kujawach. Po zakończeniu I wojny światowej wraz z rodzicami mieszkał w Wolnym Mieście Gdańsku, gdzie kształcił się w placówkach Gdańskiej Macierzy Szkolnej. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczył się w Gimnazjum Polskim im. J. Piłsudskiego, gdzie 8 marca 1933 r., zdał maturę. Następnie rozpoczął studia wyższe na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego.
W okresie od 19 września 1933 do 29 czerwca 1934 r., odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. W stopniu kpr. podch. Odbywał praktyki w 15 pal w Bydgoszczy. Studiował na Wydziale Rolniczo-leśnym Uniwersytetu Poznańskiego.
Po odbyciu ćwiczeń aplikacyjnych awansowany do stopnia ppor. rez. art. z starszeństwem od 1 stycznia 1937 r. Studia ukończył w 1938 r. W tym samym roku otrzymał przydział mobilizacyjny do 17 pal w Gnieźnie. W okresie od 11 lipca do 6 sierpnia 1938 r., obywał ćwiczenia wojskowe w 17 pal. Od września 1938 r., pracował jako administrator majątku Chrząszczewskich w Broniewkach k. Radziejewa Kujawskiego.
W sierpniu 1939 r., zmobilizowany do Wojska Polskiego z przydziałem do 17 pal. W Wojnie Obronnej 1939 r., brał udział w walkach 17 pal w składzie 17 DP. Walczył z wrogiem na szlaku bojowym 17 DP. Uczestnik walk nad Bzurą. Przebijał się w kierunku Warszawy, ale z częścią baterii dotarł w rejon Brześcia, gdzie oddział został rozbrojony przez żołnierzy sowieckich.
Uniknął niewoli i powrócił do Broniewek, gdzie podjął pracę w majątku. Podjął działalność konspiracyjną w ZWZ/AK. Od jesieni 1941 do marca 1942 pełnił funkcję szefa Oddziału V (łączność konspiracyjna) w Komendzie Okręgu Pomorskiego ZWZ/AK. Przebywał wówczas na stopie legalnej i pracował jako kontroler mleka. Następnie od października 1942 r., pełnił funkcję komendanta Podokręgu Morskiego (Północnego) AK.
Organizował jednocześnie struktury organizacyjne sieci łączności i wywiadu na podległym sobie terenie. Uczestniczył także w akcjach przerzutów drogą morską z Gdyni do Szwecji w ramach specjalnej komórki „Viking”. Po aresztowaniu w styczniu 1944 r., szefa łączności KO Pomorze AK - G. Olszewskiego, został ponownie mianowany szefem Oddziału V KO Pomorze AK.
Usprawnił sieć łączności z partyzantką w Borach Tucholskich i z garnizonami miejskimi. Konsekwentnie dążył do podporządkowania AK całej konspiracji pomorskiej co doprowadziło do odwołania go ze stanowiska. Otrzymał rozkaz do ewakuacji do Generalnej Guberni. Na początku lipca 1944 r., wyruszył rowerem z Torunia w kierunku Lipna. Zginął 12 września 1944 r., w Lubowcu w starciu z patrolem żandarmerii niemieckiej.
Po wojnie pochowany na cmentarzu parafialnym w Skępem. Jego rodzice po wojnie mieszkali w Poznaniu, gdzie zmarli. Pochowani na cmentarzu Junikowo.
Odznaczenia m.in.:
Virtuti Militari V klasy.
|