Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
KRAJEWSKI, Henryk.


KRAJEWSKI, Henryk

Podpułkownik służby stałej piechoty, Cichociemny.



Pseudonimy: „Bąk”, „Eryk”, „Leśny”, „Trzaska”, „Wicher” vel Henryk Turowski, vel Henryk Rogowski, vel Henryk Jegierski, vel Wasyl Biszko.

Urodzony: 7 lipca 1898 r., w Waśniewie, powiat Mława.

Zmarł: 16 grudnia 1989 r., w Wołominie.


Promocje:

Podpułkownik.:
Major.: 19 marca 1919 r.
Kapitan.: 1 stycznia 1932 r.
Porucznik.: 1 marca 1921 r.
Podporucznik.: 1 lipca 1919 r.

Funkcje:

Członek Polskiej Organizacji Wojskowej.: 1917 - 1918 r.
Wstępuje ochotniczo do Wojska Polskiego.: 6 listopada 1918 r.
Elew Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie.: 11 listopada 1918 - 1919 r.
Instruktor i zastępca dowódcy Szkoły Podoficerskiej.: 24 lipca - grudzień 1919 r.
Dowódca kompanii Batalionu Zapasowego 31 Pułku Piechoty.: 11 grudnia 1919 - 23 kwietnia 1920 r.
Dowódca 4 kompanii marszowej 31 Pułku Piechoty.: 23 kwietnia 1920 - ??
Dowódca 2 kompanii ckm w II Batalionie 31 Pułku Piechoty.: ?? - ??
Adiutant 31 Pułku Piechoty.: ?? - ??
Dowódca kompanii w 63 Pułku Piechoty (Toruń).: 1 września 1933 - listopad 1937 r.
Wykładowca i dowódca Korpusu Kadetów nr 2 w Chełmnie.: 1937 - maj 1938 r.
Dowódca batalionu w 67 Pułku Piechoty (Brodnica).: maj 1938 - 1939 r.
Dowódca Ośrodka Zapasowego 4 Dywizji Piechoty.: 1939 r.
Dowódca III Batalionu 8 Pułku Piechoty 4 Dywizji Piechoty (Francja).: 1940 r.
Oficer w 1 Brygadzie Spadochronowej (Wielka Brytania).: 1940 - 1942 r.
Zastępca Szefa Związku Odwetu Komendy Głównej ZWZ-AK.: 1 luty - 1 listopada 1942 r.
Szef Oddziału IV (Wyszkolenie Dywersyjne) w Kedywie Komendy Okręgu.: 1 listopada 1942 - 1943 r.
Kierownik Centrali Zaopatrzenia Terenu "Stadion".: 1 września 943 - maj 1944 r.
Komendant Okręgu Polesie AK.: maj - sierpień 1944 r.
Dowódca 30 Dywizji Piechoty AK.: maj - sierpień 1944 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Teofila i Marianny z domu Turowskiej. Do 1913 r., uczęszczał do szkoły początkowej w Janowcu Kościelnym, gdzie zorganizował tajny skauting. Następnie uczył się w Seminarium Nauczycielskim im. Stanisława Konarskiego w Warszawie, gdzie we wrześniu 1918 r., uzyskał dyplom nauczyciela szkoły powszechnej. W okresie 1917-1918 działał w Polskiej Organizacji Wojskowej.
6 listopada 1918 r., wstąpił do Wojska Polskiego w Mławie, a od 11 listopada uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. W okresie 11-13 listopada 1918 r., brał udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie. Po ukończeniu podchorążówki, 1 lipca 1919 r., został awansowany do stopnia podporucznika służby stałej i przydzielony do 2 kompanii batalionu zapasowego 31 pp. w Łodzi.

24 lipca 1919 r., został przydzielony do szkoły podoficerskiej jako instruktor i zastępca dowódcy szkoły. 11 grudnia 1919 r., wyznaczony na dowódcę kompanii batalionu zapasowego 31 pp., a 23 kwietnia 1920 na dowódcę 4 kompanii marszowej 31 pp.
Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku, w szeregach 31 pp w składzie 10 DP dowodzonej przez gen. Lucjana Żeligowskiego, która wchodziła w skład 4 Armii gen. Leona Skierskiego na Froncie Białoruskim. 2 sierpnia 1920 r., został ciężko ranny pod Kurkami n/Bugiem. Po leczeniu szpitalnym, 13 grudnia 1920 r.,powrócił do służby w 31 pp.

Awansowany do stopnia porucznika służby stałej piechoty w dniu 1 marca 1921 r. W 31 pp pełnił różne funkcje, m.in.: dowódcy 2 kompanii ciężkich karabinów maszynowych w II batalionie oraz adiutanta 31 pp. 1 stycznia 1932 r., awansowany do stopnia kapitana służby stałej piechoty.
Z dniem 1 września 1933 r., został przeniesiony na stanowisko dowódcy kompanii w 63 pp. w Toruniu,gdzie służył do listopada 1937 r.
W latach 1937-1938 wykładowca i dowódca kompanii w Korpusie Kadetów Nr 2 w Chełmnie. W maju 1938 r., przeniesiony do 67 pp. w Brodnicy na stanowisko dowódcy batalionu.

1 marca 1939 r., awansowany do stopnia majora służby stałej piechoty. Bezpośrednio przed wybuchem wojny przeniesiony do Ośrodka Zapasowego 4 DP. Brał udział w Wojnie Obronnej 1939 roku. Po zakończeniu działań, 20 października 1939 r., przedostał się wraz z grupą oficerów przez granicę węgierską. Internowany i osadzony w obozie jenieckim.
W lutym 1940 r., opuścił obóz i przedostał się do Francji, gdzie dotarł 20 lutego 1940 r. Z miejsca wstąpił do formowanego tam Wojska Polskiego. Przydzielony do 8 pp. 3 Dywizji Piechoty na stanowisko dowódcy III batalionu. Brał udział w walkach z Niemcami.
W czerwcu 1940 r., ewakuował się do Wlk. Brytanii, gdzie dotarł 21 czerwca 1940 r. Otrzymał przydział do 4 Brygady Kadrowej Strzelców przekształconej w 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową. Zgłosił się do pracy konspiracyjnej w kraju. Przeszkolony na kursie w zakresie dywersji. Zaprzysiężony 29 października 1941 r. W nocy z 6/7 stycznia 1942 r., odbył skok na Placówkę „Kocioł” w rejonie Mińska Maz.

Przedostał się do Warszawy, gdzie odbył kwarantannę. Otrzymał przydział do KG ZWZ/AK. Od 1 lutego 1942 r., pełnił funkcję zastępcy szefa Związku Odwetu, a od 1 listopada 1942 szefa Oddziału IV Wyszkolenia Dywersyjnego Kedywu KG AK. W okresie od 1 września 1943 do maja 1944 r., kierownik Centrali Zaopatrzenia Terenu krypt. „Stadion”. 11 listopada 1943 r., awansowany do stopnia podpułkownika służby stałej piechoty.
W maju 1944 r., rozkazem KG AK został przeniesiony na stanowisko Komendanta Okręgu AK Polesie, gdzie dotarł w czerwcu 1944 r., z zadaniem uaktywnienia i odbudowy struktur AK na tym terenie oraz zorganizowania w ramach przygotowań do akcji „Burza” 30 Dywizji Piechoty AK, w oparciu o kadry żołnierzy AK z istniejących oddziałów partyzanckich AK i siatki terenowej.

Było to niezwykle trudne zadanie do wykonania. Pomimo braku odpowiedniej kadry i uzbrojenia udało mu się zorganizować proces odtwarzania 30 DP AK, która miała się koncentrować na terenie Okręgu AK Białystok. W rejonie Brześcia po wyłomie w froncie dokonanym przez wojska sowieckie, pododdziały 30 DP AK nawiązały kontakt z wojskami sowieckimi i uczestniczyły w walkach z Niemcami.
6 lipca 1944 r., 30 Dywizja Piechoty AK dotarła do Sarnak, potem do Janowa Podlaskiego. Prowadzono w tym czasie rozmowy z dowództwem sowieckim w celu podjęcia walki z Niemcami i pójścia na odsiecz walczącej Warszawie.

12 sierpnia 1944 r., oddziały zgrupowania 30 DP ruszyły na pomoc Warszawie. Jednakże po pozornej zgodzie Sowietów przewieziono samochodami żołnierzy i oficerów w rejon miejscowości Dębe Wielkie, gdzie zostali oni rozbrojeni przez Sowietów.
Oficerów wywieziono w większości do obozu w Brześciu, natomiast żołnierzy do obozu na Majdanku. Podpułkownik Krajewski uniknął aresztowania, ponieważ wyjechał do Otwocka w sprawach służbowych. Po otrzymaniu informacji o zaistniałej sytuacji ukrywał się przez kilka miesięcy w Otwocku. W końcu 1944 r., został ujęty przez NKWD/UB i uwięziony.
Wiosną 1945 r., wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego w Warszawie-Pradze syg. akt nr 261/45 został skazany na karę 10 lat więzienia. W lipcu 1945 r., więziony w więzieniu przy ul. Ratuszowej w Warszawie, skąd 27 lipca 1945 r., w transporcie więźniów miał być przewieziony do więzienia w Rawiczu lub Wronkach.

Podczas przewozu więźniów transport został na stacji kolejowej w Bąkowcu zaatakowany w nocy z 27/28 lipca 1945 r., przez Oddział Partyzancki Delegatury Sił Zbrojnych, dowodzony przez por. Z. Kęska "Świta" ze zgrupowania por. Mariana Bernaciaka „Orlika”. Po uwolnieniu musiał być niesiony, ponieważ po przejściu okrutnego śledztwa i stosowania wobec niego tortu nie mógł poruszać się o własnych siłach.
Ulokowany na kwaterze konspiracyjnej w Kozicach. Po podleczeniu zdrowia w asyście patrolu żołnierzy OP wyjechał pociągiem do Otwocka, gdzie się ukrywał. Nawiązał kontakt z płk Janem Mazurkiewiczem "Radosławem" za którego namową ujawnił się przed Komisją Likwidacyjną ds. AK w Warszawie. W lutym 1946 r., wyjechał do Wrocławia i zamieszkał tam na stałe.

Od 1 marca 1946 r., podjął pracę jako kierownik ekspozytury w Zjednoczeniu Energetycznym Okręgu Dolnośląskiego. Następnie od 1 marca 1947 r., w Rejonowym Centrum Aprowizacji ZEOD jako kierownik zaopatrzenia. Potem w okresie od 1 kwietnia 1948 do 31 grudnia 1950 r., zastępca kierownika, a następnie kierownik Bazy Materiałowej Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego nr 1.
Później przeszedł do Zakładu Sprzętu Motoryzacyjnego WSK Wrocław-Technicznej Obsługi Rolnictwa, gdzie w okresie od 15 kwietnia 1950 do 30 grudnia 1965 r., kolejno pełnił funkcje st. ekonomisty, zastępca kierownika zaopatrzenia. Potem od 1 stycznia 1966 do 31 grudnia 1969 r., był zatrudniony w ZZG „Inco”, gdzie pracował w Zakładzie Produkcji Uszczelnień Technicznych w Zespole Mechanicznym i Elektrotechnicznym jako kierownik Działu Zaopatrzenia.
Z dniem 1 stycznia 1970 r., przeszedł na emeryturę. W latach późniejszym przeniósł się do Warszawy, a następnie do Wołomina, gdzie mieszkał przy ul. Świerczewskiego nr 62 Zmarł w Wołominie 16 grudnia 1989 r.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari V klasy (nr leg. 138 71),
Krzyż Walecznych (dwukrotnie),
Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami.




powrót


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion