Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
KOMOROWSKI Tadeusz.


KOMOROWSKI Tadeusz.

Generał dywizji.



Pseudonimy: "Korczak", "Lawina", "Prawdzic", "Znicz",
"Gajowy", "Bór".


Urodzony: 1 czerwca 1895 r. w Chorobrowie, powiat brzeżański.

Zmarł: 24 sierpnia 1966 r. w Bletchley - Wielka Brytania.



Promocje:

Generał dywizji.: 1 marca 1944 r.
Generał brygady.: 3 maja 1940 r.
Pułkownik.: 21 grudnia 1932 r.
Podpułkownik.: 23 stycznia 1928 r.
Major.: 31 marca 1924 r.
Podporucznik.: 1 listopada 1916 r.

Podporucznik kawalerii w armii austriackiej.: 1915 r.

Funkcje:

Powołany do służby w armii austriackiej.: wrzesień 1913 r.
Studia na Akademii Wojskowej w Wiedniu.: ?? - marzec 1915 r.
Dowódca plutonu armii austriackiej.: 1915 - 1918 r.
Rozpoczyna służbę w Wojsku Polskim.: listopad 1918 r.
Dowódca szwadronu karabinów maszynowych.: listopad 1918 - styczeń 1919 r.
Dowódca dywizjonu 9 pułku Ułanów Małopolskich.: styczeń 1919 - sierpień 1920 r.
Dowódca 12 pułku ułanów.: 20 - 31 sierpnia 1920 r.
Uczestnik bitwy pod Komarowem, gdzie został ranny.: 31 sierpnia 1920 r.
Pobyt w szpitalu i rekonwalescencja.: sierpień - październik 1920 r.
Zastępca dowódcy 9 pułku ułanów (Żółkiew).: październik - listopad 1921 r.
Dowódca szwadronu zapasowego, 9 pułku ułanów.: listopad 1921 - sierpień 1922 r.
Instruktor na kursie doszkolenia chorążych i podchorążych w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Gnieźnie.: sierpień 1922 - styczeń 1923 r.
Instruktor jazdy w Oficerskiej Szkole Artylerii i Inżynierii w Warszawie.: styczeń - grudzień 1923 r.
Odkomenderowany do składu grupy olimpijskiej, do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.: grudzień 1923 r.
Zastępca dowódcy 8 pułku ułanów im. Ks. Józefa Poniatowskiego w Krakowie.: sierpień - październik 1924 r.
Kwatermistrz 8 pułku ułanów.: październik 1924 - maj 1925 r.
Zastępca dowódcy 8 pułku ułanów.: maj 1925 - lipiec 1926 r.
Komendant Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii we Lwowie.: lipiec 1926 - grudzień 1927 r.
Zastępca dowódcy 9 pułku ułanów.: grudzień 1927 - listopad 1928 r.
Dowódca 9 pułku ułanów.: listopad 1928 - październik 1938 r.
Odkomenderowany do kierowania grupą przygotowawczą przed Igrzyskami Olimpijskimi w Berlinie.: grudzień 1935 -
sierpień 1936 r.
Komendant Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (ze względu na zagrożenie niemieckie przeniesione do Garwolina).: październik 1938 - sierpień 1939 r.
Dowódca Ośrodka Zapasowego Mazowieckiej i Pomorskiej Brygady Kawalerii.: sierpień - wrzesień 1939 r.
Dowódca osłony Wisły na odcinku od Góry Kalwarii do Dęblina.: 3 -13 września 1939 r.
Zastępca dowódcy (płk Adam Zakrzewski) kombinowanej Brygady Kawalerii.: 13 - 23 września 1939 r.
Założyciel Organizacji Wojskowej Krakowa ("Kaerge").: październik 1939 r.
Wstępuje do ZWZ.: styczeń 1940 r.
Komendant Obszaru ZWZ nr 4 (Kraków).: luty 1940 - 1 lipca 1941 r.
Mianowany zastępcą komendanta głównego ZWZ.: lipiec 1941 r.
Komendant Obszaru Zachód ZWZ.: jesień 1941 - czerwiec 1943 r.
Dowódca Armii Krajowej.: 17 lipiec 1943 - 2 października 1944 r.
Dowódca Kierownictwa Walki Podziemnej.: 5 lipca 1943 - ??
Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych.: 30 września 1944 - 8 listopada 1946 r.
Premier Rządu Emigracyjnego.: lipiec 1947 - kwiecień 1949 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Mieczysława, administratora majątku ziemskiego w Chorobrowie, i Wandy z domu Zaleskiej.
Od 1905 r., uczył się w VIII Gimnazjum we Lwowie, kończąc je w roku 1913 i uzyskując świadectwo dojrzałości.Podczas I Wojny Światowej walczył jako dowódca plutonu na frontach rosyjskim i włoskim.
W sierpniu 1920 r., w czasie dowodzenia pułkiem pod Komarowem został ranny, nie opuścił jednak stanowiska dowodzenia. Kampanię z lat 1919-1920 ukończył z odznaczeniem Orderem Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.

Uczestnik VIII Igrzysk Olimpijskich w Paryżu , gdzie zajął 26 miejsce we Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego, startując na Amonie. W 1929 r. został poważnie kontuzjowany podczas zawodów konnych. Przez kilka miesięcy leczył się w Wiedniu i w Egipcie.
W 1935 r., został kierownikiem grupy jeździeckiej, przygotowującej się do Igrzysk Olimpijskich w Berlinie. Kierowana przez niego ekipa zdobyła na nich srebrny medal w drużynowym Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego.

3 września 1939 r., otrzymał rozkaz sformowania grupy kawalerii z zadaniem obrony Wisły w rejonie Góry Kalwarii. Od 4 września jego grupa została podporządkowana gen. Piskorowi, dowódcy Armii "Lublin".
W dniach 8 i 9 września grupa Komorowskiego stoczyła ciężkie walki z oddziałami niemieckimi w wyznaczonym uprzednio rejonie, broniąc przepraw na Wiśle (Browin, Maciejowice). Następnie, zgodnie z dalszymi rozkazami, przemieszczała się w kierunku Radzynia, a potem wzdłuż Wieprza na południe, wchodząc w skład grupy operacyjnej gen. Andersa.

W pierwszych dniach okupacji pułkownik Komorowski - śladem innych oficerów, którzy uniknęli niewoli - planował przedostać się do Francji, jednak po dyskusjach z płk Klemensem Rudnickim i płk Edwardem Godlewskim postanowił pozostać w kraju i poświęcić się pracy konspiracyjnej. Założyli oni Organizację Wojskową Krakowa, zwaną od pierwszych liter nazwisk ich założycieli "Kaerge". Objęła ona swoim działaniem tereny Krakowskiego, Kieleckiego i Śląska.
W Krakowie zamieszkał na terenie szpitala OO. Bonifratrów.

W kwietniu 1941 r., Komorowski jako komendant Obszaru nr 4 - Kraków, został aresztowany przez gestapo. Mimo udanej ucieczki z miejsca zatrzymania, zdecydowano o jego przeniesieniu do Warszawy, tym bardziej, że po fali aresztowań w Krakowie Komenda Obszaru Kraków - Śląsk została rozwiązana.

W Warszawie mieszkał przy ul. Wspólnej 49 używając dokumentów na nazwisko Jerzy Korabski.
Jesienią 1941 r., jako komendant Obszaru Zachodniego (Okręgi Poznań i Pomorze) wizytował podległy mu teren osobiście, przekraczając granicę GG i Rzeszy w grudniu 1941 r.

W zakres jego obowiązków wchodziło także utrzymywanie stałych kontaktów ze stronnictwami politycznymi, a gdy w 1942 r. utworzony został Wydział Produkcji Konspiracyjnej, koordynujący działalność zakładów produkujących broń na potrzeby podziemia, Komorowski objął nad nim kontrolę.
Od maja 1942 r. uczestniczył w rozmowach ze Stefanem Sachą i Władysławem Jaworskim w sprawie scalenia NOW z AK, do czego doszło ostatecznie w listopadzie 1942 r.

30 czerwca 1943 r. został aresztowany w swoim mieszkaniu na Spiskiej 14 dowódca AK gen. "Grot" Rowecki.
Generał Komorowski jako najstarszy stopniem oficer AK objął dowództwo nad tą formacją. 5 lipca 1943 r. rozkazem nr 165 utworzył nową organizację Kierownictwa Walki Podziemnej mającą za zadanie scalenie od dnia 15 lipca Kierownictwa Walki Konspiracyjnej i Kierownictwa Walki Cywilnej w jeden ośrodek dyspozycyjny i stanął na jej czele.

W związku ze zbliżaniem się Armii Czerwonej do granic Rzeczpospolitej i wobec planowanego rozpoczęcia w styczniu 1944 r. akcji "Burza", 20 listopada 1943 r., wydał rozkaz, w którym pisał:
"W żadnym wypadku nie może dojść do działań zbrojnych przeciw Rosjanom wkraczającym na ziemie nasze w ślad ustępujących pod ich naporem Niemców, poza koniecznymi aktami samoobrony, co jest naturalnym prawem każdego człowieka".
Rozpoczęta latem 1944 r., na wschodnich terenach Polski "Akcja Burza" zakończyła się jednak rozbrojeniem i internowaniem żołnierzy AK przez władze radzieckie.
W tej sytuacji, 31 lipca 1944 r. wspólnie z Delegatem Rządu na Kraj Stanisławem Jankowskim, podjął decyzję o rozpoczęciu dnia 1 sierpnia Powstania Warszawskiego.
W czasie walk przebywał na Woli, następnie na Starym Mieście, potem w Śródmieściu-Południe. Siłami powstańczymi w mieście dowodził gen. Chruściel, natomiast Komorowskiemu podlegały wszystkie siły AK w kraju poza stolicą. Rozkazem z 14 sierpnia 1944 r. wezwał wszystkie oddziały AK do skierowania się do Warszawy, dla udzielenia pomocy walczącym.

30 września 1944 r. został mianowany Naczelnym Wodzem PSZ. 1 października Komorowski mianuje swoim następcą na stanowisku dowódcy AK, Leopolda Okulickiego. 2 października wydaje pożegnalny rozkaz do żołnierzy powstania, by trzy dni później oddać się do niewoli niemieckiej.
Przebywał kolejno w oflagach: Landwasser XIII 73, Colditz IV C (od lutego do kwietnia 1945) i w obozie Markt-Pongau w Alpach Tyrolskich. Mimo szeregu nacisków ze strony władz niemieckich nie zgodził się na wydanie rozkazu o zaprzestaniu walk przez AK.
Uwolniono go 4 maja, a 28 maja 1945 r. Komorowski przybył do Londynu i z rąk gen. Andersa przejął obowiązki Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych, które w maju 1946 r., przekształcone zostały w Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia.
8 listopada 1946 r. na własną prośbę zostaje formalnie pozbawiony tej funkcji.

W latach 1947-1949 był premierem rządu na emigracji. Pozostał w Londynie, gdzie napisał i opublikował swoje pamiętniki pt.:" Armia Podziemna".
W działalności społecznej zawsze najwięcej czasu poświęcał na działalność kombatancką w Kole Byłych Żołnierzy Armii Krajowej. Z jego inicjatywy, dla upamiętnienia czynu zbrojnego żołnierza AK, 1 sierpnia 1966 r. ustanowiono odznaczenie pamiątkowe - Krzyż Armii Krajowej. Pierwszy Krzyż AK położono na trumnie "Grota".

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari II klasy.: (pośmiertnie) 1967 r.,
Virtuti Militari III klasy,
Virtuti Militari IV klasy,
Virtuti Militari V klasy.: 1922 r.
Krzyż Walecznych (trzykrotnie).
Order Orła Białego,
Srebrny Krzyż Zasługi.: 1925 r.
Złoty Krzyż Zasługi.: 1934 r.
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami.,
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski,
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.: 1936 r.




powrót do spisu treści


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion