Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
MODRZEJEWSKI, Józef.


MODRZEJEWSKI, Józef

Podpułkownik służby stałej artylerii.



Pseudonimy: „Jar”, „Jop”, „Karol”, „Krakus”, „Leon”, „Lis”, „Prawdzic”, „Sęp”, „Wilk”, „Wiktor I” vel Józef Przygaliński vel Stanisław Majewski vel Józef Chojnicki vel Wacławski..

Urodzony: 14 lutego 1909 r., we wsi Kuźnice, powiat Włocławek.

Zmarł: 27 października 1995 r., w Voorhees, New Jersey USA.


Promocje:

Podpułkownik.: 1946 r.
Major.:
Kapitan.: 1 lipca 1940 r.
Porucznik.: 1 stycznia 1936 r.
Podporucznik.: 15 sierpnia 1933 r.

Funkcje:

Służba wojskowa w 2 Baterii Szkolnej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim.: wrzesień 1930 - sierpień 1931 r.
Praktyki w 5 Pułku Artylerii Ciężkiej w Krakowie.: ?? - ??
Służba w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu.: październik 1931 - sierpień 1933 r.
Młodszy oficer baterii w 3 Pułku Artylerii Lekkiej (Zamość).: sierpień 1933 - ??
Dowódca plutonu liniowego w Kompanii Szkolnej Szkoły Podoficerskiej 3 Pułku Artylerii Lekkiej (Zamość).: ?? - ??
Dowódca baterii w 3 Dywizji Piechoty Legionów.: 1936 - ??
Dowódca oddziału pomiarowego artylerii w 3 Dywizji Piechoty Legionów.: ?? - ??
Oficer w sztabie 3 Dywizji Piechoty Legionów.: ?? - wrzesień 1939 r.
Oficer zwiadowczy i dowódca baterii w dywizjonie 3 Pułku Artylerii Lekkiej.: wrzesień 1939 r.
Zaprzysiężony w szeregi ZWZ.: styczeń 1940 r.
Komendant Obwodu Jasło ZWZ-AK.: połowa stycznia 1940 - grudzień 1944 r.
Dowódca 5 Pułku Strzelców Podhalańskich AK.: 1944 r.
Zastępca Komendanta Inspektoratu Rejonowego Jasło AK.: ?? - grudzień 1944 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Jasło AK.: grudzień 1944 - 1945 r.
Kierownik Rejonu Krosno "Południe" Organizacji Wolność i Niezawisłość.: październik 1945 - luty 1946 r.
Kierownik Komórki "Ż" w Wydziale Komendy Rzeszów WiN.: luty - maj 1946 r.
Kierownik Rejonu Kraków WiN.: maj - wrzesień 1946 r.
Kierownik Koła Armii Krajowej w Filadelfii.: 1976 - 1986 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Ignacego i Franciszki z domu Mikołajewskiej. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Kuźnicach i Śmiłowicach. Następnie od 1922 r., uczęszczał do prywatnego gimnazjum im. Jana Długosza we Włocławku, gdzie w roku 1930 uzyskał świadectwo dojrzałości.
W okresie nauki w gimnazjum działał w harcerstwie i uprawiał sport. W okresie od września 1930 do sierpnia 1931 r., odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim (w 2 Baterii Szkolnej).
Praktyki odbył w 5 Pułku Artylerii Ciężkiej w Krakowie. W okresie od października 1931 do sierpnia 1933 r., uczył się w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu.

15 sierpnia 1933 r., otrzymał awans do stopnia podporucznika służby stałej artylerii z przydziałem do 3 pal. w Zamościu na stanowisko młodszego oficera baterii. Następnie dowódca plutonu liniowego w pułkowej kompanii szkolnej Szkoły Podoficerskiej.
1 stycznia 1936 r., awansowany do stopnia porucznika służby stałej artylerii. Od 1936 r., był dowódcą baterii, następnie dowódcą oddziału pomiarowego artylerii w 3 DP Leg.
W 1939 r., zdał egzaminy do Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, lecz dalszej nauki nie podjął z powodu wybuchu wojny. We wrześniu 1939 r., był oficerem sztabu 3 DP Leg., potem oficerem zwiadowczym i dowódcą baterii w dywizjonie 3 pal., dowodzonego przez majora Kułakowskiego.
Walczył z wrogiem pod Iłżą na Kielecczyźnie, potem w bojach odwrotowych. 24 września, podczas walk pod Tomaszowem Lubelskim, dostał się do niewoli niemieckiej.

Przebywał w przejściowym obozie jenieckim w Przeworsku, skąd transportem kolejowym w październiku 1939 r., wysłano go wraz z innymi jeńcami do obozu w głąb Niemiec. Podczas postoju na stacji kolejowej w Tarnowie, przy pomocy polskich kolejarzy uciekł z transportu. Zaopatrzony w cywilne ubranie i dokumenty na nazwisko Józef Przygaliński powrócił w rodzinne strony, gdzie przebywał do początku 1940 r.
7 stycznia 1940 r., wyjechał z Włocławka na Podkarpacie z zamiarem przekroczenia granicy i przedostania się do organizowanej we Francji Armii Polskiej. Podczas pobytu w Jaśle u rodziny swego kolegi z wojska, kpt. Edwarda Kliera, nawiązał kontakty konspiracyjne. Krótko po tym został zaprzysiężony w szeregi ZWZ.

W połowie stycznia 1940 r., został mianowany Komendantem Obwodu Jasło ZWZ. Oficjalnie zatrudnił się w Towarzystwie Ubezpieczeń od Ognia. Charakter pracy umożliwiał mu poruszanie się po terenie obwodu. Zorganizował sztab i sieć placówek terenowych.
1 lipca 1940 r., został awansowany przez KG ZWZ do stopnia kapitana służby stałej artylerii. Obwodem Jasło ZWZ-AK dowodził przez cały okres okupacji niemieckiej. Unikał aresztowań dzięki przestrzeganiu zasad konspiracyjnych. Po każdych „wsypach” i aresztowaniach odbudowywał struktury obwodu.
Poszukiwany przez gestapo często musiał zmieniać miejsca pobytu oraz pseudonimy. Bezpośrednio dowodził szeregiem akcji dywersyjnych na podległym terenie. Podczas Akcji "Burza" był dowódcą odtworzonego w AK 5 Pułku Strzelców Podhalańskich. We wrześniu 1944 r., w warunkach frontowych nawiązał kontakt z dowódcą sowieckiego pułku. Gdy odmówił podporządkowania się sowietom został zatrzymany w prowizorycznym areszcie w Ustronnej, skąd udało mu się uciec.

Pozostał w konspiracji i nadal się ukrywał. Do grudnia 1944 r., pełnił funkcję zastępcy Komendanta Inspektoratu Rejonowego Jasło i jednocześnie Komendanta Obwodu Jasło AK. Po przekazaniu por. Krajewskimu „Żbikowi” funkcji Komendanta Obwodu Jasło został w grudniu 1944 r., mianowany Komendantem Inspektoratu Rejonowego Jasło AK.
Nie podporządkował się rozkazowi płk. Kazimierza Putka „Zwornego” o wcieleniu żołnierzy Inspektoratu Jasło do organizowanej w porozumieniu z NKWD dywizji.
Po rozwiązaniu Armii Krajowej (19 stycznia 1945 r.) nadal kierował Inspektoratem Rejonowym Jasło AK w Likwidacji. Jednocześnie w oparciu o kadry akowskie organizował struktury NIE-DSZ na Podkarpaciu.

W czerwcu 1945 r., podjął nieudaną próbę wyjazdu z kraju do Szwecji. Powrócił do działalności konspiracyjnej. Od września 1945 r., był czynny w konspiracji WiN. W okresie od października 1945 do lutego 1946 r., był kierownikiem Rejonu Krosno „Południe” WiN.
Zagrożony aresztowaniem został przeniesiony do Rzeszowa, gdzie objął kierownictwo komórki „Ż” w Wydziale Komendy WiN Rzeszów. W maju 1946 r., został przeniesiony do Krakowa, gdzie w okresie od maja do września 1946 r., pełnił funkcję kierownika Rejonu Kraków WiN. Zagrożony aresztowaniem zerwał kontakty organizacyjne i w listopadzie 1946 r., przez Czechy przedostał się do Niemiec. W Monachium zgłosił się w placówce II Korpusu Wojska Polskiego, skąd go przetransportowano do Włoch, do sztabu II Korpusu gen. Władysława Andersa, gdzie złożył sprawozdanie ze swej działalności.

W grudniu 1946 r., tuż przed Bożym Narodzeniem, ostatnim transportem wyjechał z Włoch do Wielkiej Brytanii, gdzie po weryfikacji awansowano go do stopnia podpułkownika służby stałej artylerii. Po rozwiązaniu Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia pracował jako robotnik na farmie rolnej w pobliżu Londynu. Uczył się języka angielskiego oraz studiował na korespondencyjnych kursach rolnych. Następnie był pracownikiem metra londyńskiego, potem pracował przy produkcji lodów. W 1949 r., po ukończeniu kursu techników dentystycznych otrzymał stałą pracę. Na podstawie uchwały Kongresu USA o osiedlaniu się w Stanach Zjednoczonych Ameryki polskich weteranów wojny, w styczniu 1951 r., wyjechał do USA i zamieszkał w Filadelfii, gdzie pracował jako technik dentystyczny.

Podjął wieczorowe studia inżynierskie, które ukończył uzyskaniem dyplomu. Przez 25 lat pracował przy budowach rafinerii naftowych i elektrowni. Od początku pobytu na emigracji w USA aktywnie działał w organizacjach polonijnych i kombatanckich. W latach 1976-1986 kierował Kołem AK w Filadelfii. Odwiedził Polskę w 1975 r., następnie w 1989, 1991 i 1992 r. Autor prac: "Akowcy na Podkarpaciu" (1973) i "Od Armii Krajowej do wojny domowej" (1985) Obie pozycje wydano w Polsce.
Zmarł w domu dla rekonwalescentów w Voorhees niedaleko New Jersey, w dniu 27 października 1995 r. Zgodnie z jego ostatnią wola urnę z jego prochami złożono w dniu 9 grudnia 1995 r., na Kwaterze Grobów Wojennych na starym cmentarzu w Jaśle w asyście kompanii honorowej Wojska Polskiego.

Żonaty od 19 marca 1944 r., z Kazimierą Nowak, Komendantką WSK Obwodu Jasło AK. Miał córkę Ewę (ur. w grudniu 1944 r.). W 1957 r., po 11 latach rozłąki sprowadził żonę i córkę do USA. Jego imię nosi ulica w Jaśle oraz II Liceum Ogólnokształcące w tym mieście. 14 grudnia 1995 r., Rada Miasta Jasła nadała mu pośmiertnie tytuł „Honorowego Obywatela Miasta Jasło”. Jest patronem 21 Dywizjonu Artylerii Mieszanej z 21 Brygady Strzelców Podhalańskich w Rzeszowie.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari V klasy.
Krzyż Walecznych.
Brązowy Krzyż Zasługi.
Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami.
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami.
Krzyż Partyzancki.
Krzyż Armii Krajowej.
Medal Wojska.




powrót.


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion