Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
PISULA, Edward.



PISULA, Edward.

Podpułkownik służby stałej kawalerii.



Pseudonimy: "Tama".

Urodzony: 9 października 1898 r., we wsi Nowosielce, powiat Sanok.

Zmarł: 12 lipca 1945 r., w Warszawie.


Promocje:

Podpułkownik.: wrzesień 1944 r.
Major.: 1 stycznia 1935 r.
Rotmistrz.: 1 stycznia 1927 r.
Porucznik.: 1922 r., ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r.
Podporucznik.:

Funkcje:

Służba w 45 Galicyjskim Pułku Piechoty armii austriackiej (Przemyśl).: 2 maja 1916 - październik 1918 r.
Nauka w pułkowej szkole podoficerskiej (Przemyśl).: ?? - ??
Uczestnik kursu w szkole dla oficerów rezerwy (Radymno).: ?? - ??
Wstępuje ochotniczo do Wojska Polskiego.: 15 listopada 1918 r.
Oficer w Szwadronie Ułanów Ziemi Sanockiej (Olchowice).: listopad 1918 - 11 stycznia 1919 r.
Dowódca plutonu w 8 Pułku Ułanów.: 11 stycznia 1919 - ??
Uczestnik kursu dla dowódców szwadronu w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.: ?? - ??
Dowódca szwadronu w 8 Pułku Ułanów.: ?? - 1928 r.
Instruktor Pułkowej Szkoły Podoficerskiej przy 8 Pułku Ułanów.: ?? - ??
Instruktor w Szkole Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu.: 24 lipca 1928 - 20 luty 1930 r.
Dowódca szwadronu w 9 Pułku Ułanów (Trembowla).: 20 luty 1930 - 1934 r.
Dowódca Szwadronu Zapasowego (Włocławek) w 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich (Stargard Gdański).: 1934 - ??
Uczestnik kursu kwatermistrzowskiego.: ?? - ??
Kwatermistrz 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich.: 26 października (?) 1936 - luty 1938 r.
Zastępca dowódcy 10 Pułku Strzelców Konnych (Łańcut).: luty 1938 - 1939 r.
Zastępca dowódcy 23 Pułku Ułanów (Postawy), Wileńska Brygada Kawalerii.: sierpień - wrzesień 1939 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Tarnopol AK.: maj - lipiec 1942 r.
Szef Wydziału VIII (Kedywu) Komendy Okręgu Tarnopol AK.: czerwiec 1943 - kwiecień 1944 r.
Dowódca 3 Pułku Ułanów Ludowego Wojska Polskiego.: 2 września - 6 października 1944 r.
Starszy obozu NKWD w Skrobowie.: ?? - marzec 1945 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Jana (robotnika kolejowego) i Marii z domu Kawałko. Uczęszczał do szkoły ludowej, potem do gimnazjum w Sanoku. W latach 1912-1914 był członkiem „Skautingu”. 2 maja 1916 r., po ukończeniu siódmej klasy gimnazjalnej został wcielony do 45 pp armii austriackiej w Przemyślu, gdzie służył jako tzw. jednoroczny ochotnik.
Ukończył pułkową szkołę podoficerską, a następnie kurs szkoły dla oficerów rezerwy w Radymnie. W latach 1917-1918 w składzie 45 pp walczył do na froncie włoskim. 13 listopada 1918 r., powrócił z frontu do domu rodzinnego. Dwa dni później, czyli 15 listopada wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego.
Otrzymał przydział do szwadronu Ułanów Ziemi Sanockiej w Olchowcach, skąd w dniu 11 stycznia 1919 r., przeniesiono go do 8 Pułku Ułanów, w którego szeregach w latach 1919-1920 wziął udział w wojnie polsko – bolszewickiej. Początkowo był dowódcą plutonu, a następnie szwadronu. Zasłynął jako brawurowy jeździec, świetny dowódca. Za zasługi w tej wojnie odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari i dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Po zakończeniu działań wojennych nadal służył w 8 Pułku Ułanów. W 1922 r., został zweryfikowany przez Ministerstwo Spraw Wojskowych w stopniu porucznika służby stałej kawalerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r.
Po ukończeniu w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu kursu dla dowódców szwadronu, dowodził do 1928 r., w 8 Pułku Ułanów szwadronem. Potem był dowódcą pułkowej szkoły podoficerskiej.
1 stycznia 1927 r., został awansowany do stopnia rotmistrza służby stałej kawalerii. Od 24 lipca 1928 r., był instruktorem w Szkole Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. Z dniem 20 lutego 1930 r., został przeniesiony do 9 Pułku Ułanów w Trembowli na stanowisko dowódcy szwadronu.
W 1934 r., został przeniesiony z 9 Pułku Ułanów do 2 Pułku Szwoleżerów w Stargardzie Gdańskim na stanowisko dowódcy szwadronu zapasowego, stacjonującego we Włocławku.

1 stycznia 1935 r., został awansowany do stopnia majora służby stałej kawalerii. Po ukończeniu specjalistycznego kursu kwatermistrzowskiego, od 29 października 1936 r. (?) był kwatermistrzem 2 Pułku Szwoleżerów. Od lutego 1938 r., był zastępcą dowódcy 10 Pułku Strzelców Konnych w Łańcucie, skąd w 1939 r., został przeniesiony do 23 Pułku Ułanów w Postawach na Wileńszczyźnie.
W Wojnie Obronnej 1939 r., brał udział jako I Zastępca dowódcy 23 Pułku Ułanów, wchodzącego w skład Wileńskiej Brygady Kawalerii. Walczył z wrogiem w rejonie Piotrkowa Trybunalskiego. Podczas odwrotu od Ruskiego Brodu w pobliżu Przysuchy pułk natknął się na oddziały niemieckie. Po nocnych walkach z 9 na 10 września dowódca pułku ppłk Miłkowski wydał rozkaz zniszczenia dział pułkowych, a resztki oddziału podzielił na małe grupki, które miały przedzierać się przez linie wroga.

Po rozwiązaniu pułku przedostał się do rejonu Góry Świętej Katarzyny. Wziął udział w walkach partyzanckich w Górach Świętokrzyskich. Późną jesienią razem z ppłk. Miłkowskim przedostał się do Krakowa i włączył w działalność konspiracyjną. Według niektórych źródeł pełnił różne funkcje w Komendzie Krakowskiego Okręgu Związku Walki Zbrojnej.
Według najbardziej prawdopodobnego scenariusza musiał uciekać z Krakowa wiosną 1941 r., w wyniku masowych aresztowań przeprowadzonych przez Gestapo na terenie całego Okręgu Kraków.

Wiosną 1942 r., wyjechał do Tarnopola, gdzie początkowo ukrywał się u swego przyrodniego brata Henryka, który zwerbował go do działalności konspiracyjnej w AK. W okresie od maja do lipca 1942 r., pełnił funkcję Komendanta Inspektoratu Tarnopol AK.
Organizował strukturę terenową inspektoratu. Wskutek zatargu z ppłk Studzińskim, komendantem Okręgu Tarnopol, został odwołany z funkcji i przeniesiony do rezerw Armii Krajowej. Nadal przebywał na terenie Tarnopola.
Od czerwca 1943 r., był ponownie czynny w konspiracji AK. Mianowano go szefem „Kedywu”, czyli Wydziału VIII Komendy Okręgu Tarnopol AK. Prowadził aktywną działalność konspiracyjną. Organizował Ośrodki Obwodowe „Kedywu” i nadzorował całość działań dywersyjno-sabotażowych, prowadzonych przez Ośrodki „Kedywu”. Funkcję tą pełnił do kwietnia 1944 r., czyli do czasu wkroczenia na teren okręgu Armii Czerwonej.

Zagrożony aresztowaniem przez NKWD wyjechał do Sum, gdzie wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego. 2 września 1944 r., objął funkcję dowódcy 3 Pułku Ułanów. Jednocześnie został awansowany do stopnia podpułkownika. W połowie września 1944 r., wraz ze swoim pułkiem został przeniesiony nad Wisłę w rejonie Warszawy, gdzie po przygotowaniu pułk miał przeprawić się na lewą stronę Wisły z zadaniem udzielenia pomocy powstańcom warszawskim.
W efekcie donosu innego oficera, jako były żołnierz AK, został aresztowany przez Informację Wojskową i osadzony w obozie w Skrobowie. Był tu starszym obozu.

W kwietniu 1945 r., po udanej ucieczce grupy więźniów (48 podchorążych AK) został aresztowany przez NKWD/IW i oskarżony o udzielenie uciekinierom pomocy. Więziony w Lublinie, potem więzieniu Zarządu Głównego Informacji Wojskowej we Włochach, gdzie przeszedł okrutnie śledztwo z zastosowaniem tortur.
Skazany przez WSR Warszawa na karę 3 lat więzienia. 5 lipca 1945 r., został przewieziony do więzienia przy ul. 29 Listopada w Warszawie. W wyniku odniesionych obrażeń, poniesionych w czasie śledztwa przebywał w więziennym szpitalu, gdzie zmarł w 12 lipca 1945 r.

Od 1930 r., był żonaty z Julią Marią z domu Gużkowską (ur. 1910 r.). Mieli dwoje dzieci: syna Tadeusza-Kajetana, który zginął w wypadku drogowym i córkę Marię – Teresę (ur. 1932 r.). Miał brata przyrodniego Henryka, żołnierza ZWZ/AK.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari V klasy.
Krzyż Walecznych (dwukrotnie).
Krzyż Niepodległości.
Srebrny Krzyż Zasługi.




powrót do spisu treści


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion