Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
ŚWIECHOWSKI, Stefan.



ŚWIECHOWSKI, Stefan.

Podpułkownik w stanie spoczynku.



Pseudonimy: „Kalina”, „Sulima”.

Urodzony: 7 kwietnia 1889 r., w majątku Kajrów (Kowieńszczyzna).

Zmarł: 3 maja 1974 r., w Ciechocinku.


Promocje:

Podpułkownik.:
Major.: 3 maja 1922 r., ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r.
Kapitan.: wrzesień 1920 r., ze starszeństwem z 1 kwietnia 1920 r.
Porucznik.: 15 grudnia 1919 r.
Podporucznik.: 21 grudnia 1918 r.

Funkcje:

Służba w 13 Pułku Strzelców Armii Rosyjskiej (Odessa).: sierpień 1910 - sierpień 1911 r.
Uczestnik ćwiczeń wojskowych w 109 Wołżyńskim Pułku Piechoty Armii Rosyjskiej (Kowno).: 1912 r.
Służba w 303 Pułku Piechoty Armii Rosyjskiej.: sierpień 1914 - 4 września 1915 r.
W niewoli niemieckiej wrzesień 1915 - 12 grudnia 1918 r.
Wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego.: 21 grudnia 1918 r.
Uczestnik Oficerskiego Kursu Unifikacyjnego (Dęblin/Warszawa).: grudzień 1918 - luty 1919 r.
Służba w Kowieńskim Pułku Strzelców (Zambrów).: luty 1919 - 12 października 1921 r.
Dowódca batalionu w Kowieńskim Pułku Strzelców.: ?? - 12 października 1921 r.
Uczestnik Oficerskiego Kursu Aplikacyjnego dla Dowódców Kompanii.: grudzień (?) 1919 - luty (?) 1920 r.
Dowódca batalionu 77 Pułku Piechoty.: 12 października 1921 - ??
Zastępca dowódcy 77 Pułku Piechoty.: ?? - 1 marca 1923 r.
Przeniesiony do rezerwy z przydziałem mobilizacyjnym do 77 Pułku Piechoty (Lida).: 1 marca 1923 r.
Członek Związku Strzeleckiego w Świrze.: ?? - ??
Wójt w Świrze.: 1933 - 1935 r.
Starosta Powiatu Szczuczyn.: wrzesień 1935 - 24 czerwca 1937 r.
Referendarz w Wydziale Ogólnym Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku.: 24 czerwca 1937 - sierpień 1939 r.
Zmobilizowany do Wojska Polskiego.: sierpień 1939 r.
Oficer w Ośrodku Zapasowym 77 Pułku Piechoty.: sierpień - wrzesień 1939 r.
Zaprzysiężony w szeregi Związku Walki Zbrojnej.: 1940 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Brasławsko-Postawskiego, Okręg Wilno-Prowincja "Pole" ZWZ/AK.: lipiec 1941 - czerwiec 1942 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego "C", Okręg Wilno AK.: czerwiec 1942 - marzec 1943 r.
Dowódca 4 Brygady Wileńskiej "Narocz".: marzec 1944 r.
Oficer w Sztabie Komendy Okręgu Wilno AK.: 1944 r.

Opinie:

Opinia przełożonych w Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku z lipca 1939 r.:

"nie dba o interes osobisty i nie zwraca uwagi na względy uboczne w ocenie zjawisk, (…) Dbałość o dobro spraw publicznych bardzo wielka. Obowiązki obywatelskie wykonywa z entuzjazmem, z poczucia ich potrzeby. (…) Ambicja pracy, obowiązkowość, wytrwałość, dokładność, systematyczność, poczucie odpowiedzialności - wybitne.
Wyrobienie służbowe i zachowanie tajemnicy służbowej wybitne . Równocześnie jednak postrzegano go jako osobę o charakterze umysłu wybitnie akademickim i powolnym tempie pracy, nie nadająca się na wyższe samodzielne stanowisko ze względu na charakter o cechach wielkiej dobroci, łagodności, prostoty i uprzejmości ".


Notatki:

Syn Adama i Józefiny z domu Przesieckiej. W 1906 r., ukończył 6 klas gimnazjum w Szawlach, w którym przeciwstawiał się działaniom rosyjskich władz szkolnych, zwalczających naukę języka polskiego. Otrzymał tzw. "wilczy bilet". By kontynuować naukę wyjechał do Rygi, ale nie został przyjęty do żadnego z miejscowych gimnazjów.
W 1909 r., miał zdawać maturę w Dorpacie, ale nie został dopuszczony do egzaminów. W sierpniu 1910 r., rozpoczął roczną służbę wojskową w 13 Pułku Strzelców w Odessie. W grudniu 1911 r., po złożeniu egzaminu został mianowany chorążym rezerwy piechoty. Następnie, w okresie od grudnia 1911 do 1912 r., przebywał w Krakowie, gdzie pobierał prywatne nauki.
W 1912 r., odbył obowiązkowe, sześciotygodniowe ćwiczenia wojskowe w 109 Wołżyńskim Pułku Piechoty w Kownie. Od 1913 r., był słuchaczem rzeczywistym wyższych kursów ogrodniczych w Warszawie.

W sierpniu 1914 r., po wybuchu I Wojny Światowej został powołany do służby w 303 Pułku Piechoty Armii Rosyjskiej. Walczył na terenie Prus Wschodnich. Wyróżnił się w walkach o twierdzę Lec i w rejonie Drohicza koło Płocka. Za męstwo i odwagę na polu walki został odznaczony Orderem Świętego Stanisława III stopnia oraz Orderem Świętej Anny III stopnia. Mniej więcej w tym czasie został awansowany do stopnia podporucznika piechoty.
4 września 1915 r., podczas walk w rejonie Grodna dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w obozie jenieckim w Fürstenbergu w Meklenburgii. Za pośrednictwem brata Mariana, czynił starania o zwolnienie z obozu i wstąpienie do Legionów Polskich.
Mimo poparcia Naczelnego Komitetu Narodowego, Sztab Wojsk Niemieckich nie zgodził się na to. W styczniu 1917 r., przebywając w Warszawie zgłosił się do ponownie Legionów, ale wskutek oporu władz niemieckich musiał powrócić do obozu, skąd został zwolniony dopiero 12 grudnia 1918 r.

Po przybyciu do Warszawy, w dniu 21 grudnia 1918 r., w stopniu podporucznika piechoty wstąpił do Wojska Polskiego. Do lutego 1919 r., przebywał na oficerskim kursie unifikacyjnym w Dęblinie i w Warszawie. Po ukończeniu kursu został przydzielony do Kowieńskiego Pułku Strzelców, utworzonego 12 grudnia 1918 r., w Zambrowie.
15 grudnia 1919 r., otrzymał awans do stopnia porucznika piechoty. Ukończył trzymiesięczny oficerski kurs aplikacyjny dla dowódców kompanii w Rembertowie. Walczył na froncie wojny polsko-bolszewickiej.
W sierpniu 1920 r., przebywał w szpitalu w Warszawie. We wrześniu otrzymał promocję do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z 1 kwietnia 1920 r. Po powrocie do zdrowia powrócił do macierzystego pułku i walczył w obronie Wilna.
Od listopada 1920 r., wraz z Kowieńskim Pułkiem Strzelców został włączony do Wojsk Litwy Środkowej. Pełnił w pułku funkcję dowódcy batalionu. Po zakończeniu działań wojennych nadal służył w Kowieńskim Pułku Strzelców, przemianowanym w dniu 12 października 1921 r., na 77 Pułk Piechoty.

Za męstwo okazane na polu walki odznaczono go czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej oraz Virtuti Militari V klasy. 3 maja 1922 r. został zweryfikowany w stopniu majora służby stałej piechoty ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r. Pełnił w tym czasie funkcję zastępcy dowódcy 77 pp.
Z dniem 1 marca 1923 r., na własną prośbę został zwolniony z wojska i przeniesiony do rezerwy z przydziałem mobilizacyjnym do 77 pp. w Lidzie z podległością w Oficerskiej Kadrze Okręgowej Nr III Grodno. W 1933 r., ewidencyjnie podlegał PKU Święciany.
Po zwolnieniu z wojska, jako osadnik wojskowy zamieszkał w osadzie Nadbrzeż w powiecie święciańskim. Angażował się dość żywiołowo w działalność społeczną. Działał w Związku Strzeleckim w Świrze, pełnił też funkcję Prezesa Rady Nadzorczej w jednej z mleczarni spółdzielczej.
W 1933 r., starał się bez powodzenia o powrót do wojska. W zamian za to, w uznaniu jego zasług przyjęto go do pracy w administracji państwowej.

Do 1935 r., pełnił funkcję wójta w Świrze, potem w okresie od września 1935 do 24 czerwca 1937 r., był starostą Powiatu Szczuczyn. Następnie przeniesiono go na stanowisko referendarza w Wydziale Ogólnym Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, na którym pracował aż do sierpnia 1939 r.
W sierpniu 1939 r., został zmobilizowany i przydzielony do Ośrodka Zapasowego 77 pp. Uczestnik Wojny Obronnej 1939. Po zakończeniu działań wojennych pozostał na Wileńszczyźnie. Ukrywał się w Wilnie i okolicach Świra.
W 1940 r., został zaprzysiężony w szeregi Związku Walki Zbrojnej. Używał pseudonimów „Kalina”, następnie „Sulima”. Działał podczas okupacji sowieckiej, potem niemieckiej. W latach 1940-1942 był organizatorem, a od lipca 1941 r., Komendantem Inspektoratu Rejonowego Brasławsko-Postawskiego, Okręgu Wilno- Prowincja "Pole" ZWZ w skład, którego wchodziły powiaty (obwody): Brasław, Postawy i Dzisna.
Po reorganizacji struktur okręgu, od czerwca 1942 r., pełnił funkcję Komendanta Inspektoratu „C” w skład, którego wchodziły obwody: Postawy, Dzisna.

Prowadził aktywną działalność konspiracyjną na podległym terenie. W marcu 1943 r., podczas starcia z Litwinami został ciężko ranny w płuco. Przebywał na leczeniu w Wilnie. W związku z tym, z rozkazu Komendy Okręgu Wilno AK, Inspektorat „C” połączono z Inspektoratem „B” –, który przemianowano na Inspektorat „BC”. Jego Komendantem mianowano mjr Mieczysława Potockiego „Węgielnego”.
Po dojściu do zdrowia, w roku 1944 powrócił do działalności konspiracyjnej. Ukrywał się w zaścianku Szypowszczyzna u swojego krewnego, skąd kierował podległym odcinkiem konspiracji.
W marcu 1944 r., był współorganizatorem 4 Brygady AK „Narocz”, której został dowódcą. Ze względów zdrowotnych nie objął jednak dowodzenia nad tą jednostką. Przeniesiony do sztabu Komendy Okręgu AK Wilno.
Brakuje informacji dotyczących pełnionych w tym czasie funkcji. W 1945 r., ewakuował się z Wilna do Polski. Zamieszkał w Ciechocinku. Zajmował się malarstwem i poezją.

Zmarł w Ciechocinku 3 maja 1974 r. Pochowany na miejscowym cmentarzu. Po wojnie awansowany do stopnia podpułkownika w stanie spoczynku Żonaty od 25 lutego 1922 r., z wdową Stefanią Syliwanowiczową z Pasowskich (9 III 1895 - 22 V 1977), żołnierzem ZWZ/AK.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari V klasy.
Krzyż Walecznych (czterokrotnie).
Krzyż Niepodległości.
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921.
Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej.




powrót.


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion