Nr ISSN 2082-7431
Polska Podziemna
Kedyw Okręgu Warszawa:
"Kedyw-Przystań","Kedyw-Kolegium", "Kedyw-Cenzura", "U". Część II.

Struktura organizacyjna i obsada personalna "Kedywu-Przystań", "Kedywu-Kolegium" w okresie od połowy listopada 1943 do lipca 1944 r.

Jak już wspominałem we wstępie do niniejszego artykułu aresztowanie i egzekucja mjr Lewińskiego "Chuchry", zapoczątkowały drugi okres w dziejach Kedywu Okręgu Warszawskiego. Co prawda strata ta wywołała ogromny wstrząs w jego szeregach, ale nie wpłynęła hamująco na dalszy przebieg działalności sabotażowej i dywersyjno-bojowej.
Aresztowanie "Chuchry" było niejako "ukoronowaniem" zmian, jakie dokonywały się w Kedywie OW od lata 1943 r. Objęły one zarówno Sztab Kedywu OW, jak i jego Oddziały Dyspozycyjne, powodując wymianę ich kadry dowódczej.

I tak latem 1943 r., do prac w Biurze Badań Technicznych odszedł na stałe kpt. Zbigniew Lewandowski "Szyna". W sierpniu tego roku ze Sztabu Kedywu OW odszedł referent do spraw sabotażu i dywersji por. Leon Tarajkowicz "Gryf", "Leon", który objął stanowisko dowódcy oddziału dywersyjnego Obwodu VII "Obroża".
Podobnie rzecz miała się w Oddziałach Dyspozycyjnych, gdzie również nastąpiły ważne zmiany i przesunięcia.

Następcą "Chuchry" na stanowisku szefa Kedywu OW został kpt. dr Józef Rybicki "Andrzej", dotychczasowy zastępca mjr. Lewińskiego i jednocześnie dowódca grupy dywersyjnej, wcielonej do Armii Krajowej z TOW.
Nominacja ta pociągnęła za sobą zasadnicze zmiany w strukturze Kedywu Okręgu Warszawskiego. Polegały one głównie na wprowadzeniu jednoosobowego kierownictwa nad całokształtem działalności sabotażowo-dywersyjnej, bez pomocy etatowego sztabu, a także na odmiennym ustawieniu samodzielnych oddziałów dyspozycyjnych oraz grup i komórek sabotażowych i specjalnych.

Dowództwo.

Tak więc w momencie, gdy kpt. Rybicki obejmował szefostwo Kedywu Okręgu Warszawskiego, sztab jego poprzednika już nie istniał, głównie dlatego, że wchodzący w jego skład oficerowie byli sukcesywnie oddelegowywani do innych zadań.
W nowym układzie organizacyjnym sztab nie został zrekonstruowany, a jego funkcje zastąpione bezpośrednim kontaktem "Andrzeja" z poszczególnymi dowódcami oddziałów dyspozycyjnych lub kontaktami za pośrednictwem jego głównej łączniczki - Wandy Zalutyńskiej "Honoraty" oraz szefowej grupy łączniczek - Marii Eichlerowej.

Zastępcą "Andrzeja" został mianowany por. Ludwik Witkowski "Kosa", który pełnił jednocześnie funkcję dowódcy oddziału dyspozycyjnego "B".
W nowej strukturze stanowisko zastępcy szefa Kedywu OW było jednak tylko formalne i zostało utworzone chyba tylko z konieczności nagłego objęcia dowództwa nad całością struktur terenowych. Porucznik Witkowski nigdy nie był wprowadzany przez kpt. "Andrzeja" w jakiekolwiek prace związane z całokształtem działalności dywersyjno-bojowej. W praktyce wykorzystywanie "Kosy" do prac sztabowych ograniczone zostało do mianowania go oficerem broni.

W skład dowództwa Kedywu, do marca 1944 r., wchodził też oficer d/s likwidacji agentów Gestapo i Abwehry - por. marynarki Jerzy Tabęcki "Lasso". Po wykryciu faktu, iż jest on agentem niemieckim, został wyrokiem WSS skazany na śmierć i zastrzelony 15 kwietnia 1944 r.

Oddziały dywersyjno-bojowe Kedywu Okręgu Warszawskiego.


1. Samodzielne oddziały dyspozycyjne.

Najważniejszymi przejawami zmian, jakie zaszły w drugiej połowie 1943 r., w strukturach oddziałów dyspozycyjnych, było odejście oddziału "Mieczysława" z Kedywu OW i skierowanie go do osłony poligonów BBT, odejście oddziału "Jotesa" oraz oddziału por. Michała Buczy i reorganizacja Oddziału Dyspozycyjnego "Chwackiego".
Wspomniane zmiany oznaczały całkowite wycofanie oddziałów saperskich z pionu walki bieżącej oraz to, że odtąd podstawową siłę bojową Kedywu OW stanowiły trzy oddziały dyspozycyjne.

Grupa "Andrzeja", Samodzielny Oddział Dyspozycyjny "A", Kolegium "A" (Warszawa).

Dowódca:
por. rez. Tadeusz Wiwatowski "Olszyna".

Tak samo jak w okresie poprzednim w skład oddziału wchodziły trzy zespoły dywersyjno-bojowe, z tym że na stanowisko dowódcy całości mianowano por. Tadeusza Wiwatowskiego "Olszynę", dotychczasowego zastępcę kpt. Rybickiego "Andrzeja".
Wszystkie plutony zachowały swoją dotychczasową niezależność i tak samo jak w pierwszej fazie organizacyjnej wykonywały rozkazy swoich dowódców, którzy bardzo często samodzielnie realizowali nałożone na nich zadania bojowe.
Jedyną uchwytną w dokumentach różnicą, o charakterze formalnym, jest używanie nazwy "plutony" w odniesieniu do dwóch zespołów TOW ("Żbik" i "Stasinek").
Do maja 1944 r., wszystkie akcje oddziału firmowane były nazwą "Grupa Andrzeja". Po tym czasie wprowadzono nazwę "oddział dyspozycyjny A" (nazwa "Kolegium A" powstała w okresie bezpośrednio poprzedzającym wybuch powstania warszawskiego). W tym czasie stan organizacyjny oddziału wynosił 115-120 żołnierzy (w tym 10 kobiet), podzielonych na:

Pluton żoliborski Kolegium "A".

Dowódca:
por. Stanisław Sosabowski "Stasinek".

Grupa "Kazika".

Liczebność:10-12 żołnierzy.

Dowódcy:
ppor. Kazimierz Jakubowski "Kazik".: ?? - 30 marca 1944 r.
ppor. Jan Barszczewski "Janek".: ??

Grupa "Lecha".

Liczebność: 13-25 żołnierzy.
Dowódca:
ppor. Lech Zubrzycki "Lech".

Pluton mokotowski Kolegium "A".

Dowódca:
ppor. Zdzisław Zajdler "Żbik".: ?? - 17 maja 1944 r. (poległ w walce).
ppor. Tadeusz Dembiński "Słoń".: (1944 r.)

Grupa czerniakowska "Sońki".

Dowódcy:
pchor Włodzimierz Cegłowski "Sońka".: ?? - marzec 1944 r. (oddelegowany na urlop).
pchor. Leszek Rybiński "Pat".: ??

Grupa śródmiejska "Budrysa".

Dowódca:
pchor. Stanisław Butkiewicz "Budrys".

Grupa mokotowska "Słonia".

Dowódcy:
por. Jerzy Trószyński "Onufry".?? - sieprień 1943 r. (poległ w walce).
ppor. Tadeusz Dembiński "Słoń".: sierpień 1943 - ??

Grupa z Saskiej Kępy.

Była luźno związana z zespołem mokotowskim.

Zespół bojowy "Majewskiego", Grupa wolska (pluton "Wola").

Dowódca:
ppor. Stefan Mrozowski (?) "Pik".:
por. Tadeusz Wiwatowski "Olszyna".
Grupowy:
sierż. Adam Kafel "Majewski".

W dniach przedpowstaniowej koncentracji oddział pozostawał w dyspozycji komendanta Okręgu Warszawskiego płk. Antoniego Chruściela "Montera". 2 sierpnia 1944 r., został on włączony do zgrupowania "Radosława".

Oddział "Kosy", Oddział dyspozycyjny "B", Kolegium "B" (Warszawa).

Dowódca:
por. art. Ludwik Witkowski "Kosa".: lipiec 1943 - ??

Zastępca dowódcy:
por. rez. Henryk Witkowski "Boruta".

W połowie listopada 1943 r., po ostatecznym zerwaniu związku saperów z Kedywem, oddział dyspozycyjny Batalionu Saperów Praskich otrzymał rozkaz wydzielenia ze swojego składu czterech sekcji bojowych w składzie 1+5, które wraz z pełnym uzbrojeniem skreślono z ewidencji Batalionu Saperów Praskich i przeniesiono do Kedywu OW.
W wyniku dobrowolnej decyzji zainteresowanych za pozostaniem w batalionie praskim opowiedziała się cała grupa prawobrzeżnej Warszawy (dowódca: Roman Polkowski "Sternik").

Grupa lewobrzeżna, dowodzona przez ppor. Henryka Witkowskiego (z wyjątkiem 3 osób) zdecydowała się przejść do Kedywu. Stała się ona z czasem trzonem utworzonego przez por. Ludwika Witkowskiego, samodzielnego oddziału dyspozycyjnego, który w zreorganizowanym Kedywie OW otrzymał najpierw nazwę oddziału "Kosy" lub grupy "Kosy", a następnie od maja 1944 r., oddziału dyspozycyjnego "B".
Oddział dysponował dużymi rezerwami kadrowymi, bowiem faktycznie jego skład osobowy wynosił 1+64 ludzi. Tak wysoka liczebność była efektem przejścia wraz z "grupą warszawską" 40-stu żołnierzy z plutonów liniowych Batalionu Saperów Praskich.

Dysponowanie tak dużymi rezerwami wymusiło konieczność reorganizacji oddziału, którego siłę uderzeniową stanowiły odtąd cztery grupy bojowe, dalej nazywane sekcjami i liczące ogółem 49 żołnierzy.
Z liczby tej 30-40 żołnierzy pozostawało w stałej gotowości bojowej, a pozostali stanowili bezpośrednie zaplecze, wykorzystywane np.: do rozpoznawania terenu przed akcjami czy ubezpieczenia drogi odskoku, prowadzenia magazynów broni oraz do akcji terenowych poza Warszawą.

Poszczególnymi sekcjami dowodzili:

I sekcja.
Dowódca:
por. rez. Henryk Witkowski "Boruta".

II sekcja.
Dowódca:
sierż. Zbigniew Młynarski "Kret".

III sekcja.
Dowódca:
sierż. Józef Łapiński "Chmura".

IV sekcja.
Dowódca:
sierż. Zygmunt Malinowski "Kruk".

Lekarzem oddziału był dr Tadeusz Biernacki "dr Poraj", sanitariuszkami: Halina Tarkowska "Ala", Henryka Chyczewska "Ksantypa", Wanda Czeczerska "Wanda",Maria Woźniak "Mila", Lucyna Wilczyńska "Wilma".
Łączniczkami były: Henryka Chyczewska "Ksantypa" oraz Maria Woźniak "Mila".

Do walki powstańczej oddział wszedł w składzie 60-70 żołnierzy, jako Oddział Osłony Kwatery Głównej Komendy Okręgu Warszawskiego i w tym charakterze pełnił służbę podczas Powstania Warszawskiego, ponosząc ciężkie straty.

Grupa "Skrytego", Oddział "Skrytego" (oddział podwarszawski).

Dowódca:
por. cc. Józef Czuma "Skryty".: połowa 1943 - 12 maja 1944 r. (aresztowany).

Po odejściu 30 ludzi z grupy "Otwock" do OS "Fromczyn" i oddziałów liniowych Rejonu IV, we wrześniu 1943 r., oddział liczył 110 żołnierzy. Równolegle w poszczególnych grupach nastąpiły zmiany personalne, spowodowane przetasowaniami w grupie "Falenica" z października 1943 r.
Po nieudanym zamachu na SA-mana, ppor. Wesołowski zmuszony był uciekać z Falenicy. Ukrywając się w rejonie Otwock-Karczew związał się z OS "Fromczyn", ciągle będąc formalnym dowódcą Grupy "Falenica". Jego stała nieobecność przy dowodzonej przez siebie grupie, spowodowała rozluźnienie w jej szeregach i przejście kilkunastu ludzi bądź to do sekcji w Wiązownej, bądź też do sekcji w Świdrach (Grupa Otwock).
Konsekwencją tych wydarzeń była reorganizacja oddziału, przeprowadzona przez por. "Skrytego" pod koniec 1943 r. W jej wyniku na strukturę organizacyjną złożyły się cztery grupy bojowe:

Grupa "Świdry-Wiązowna".

Dowódca:
pchor. Apolinary Akajewicz "San".
Zastępca dowódcy:
pchor. Ryszard Barański "Okrzeja".

Sekcje: Świdry, Wiązowna.
Grupa powstała poprzez połączenie sekcji w Świdrach i w Wiązownej, pozostałych w oddziale z dawnej Grupy Otwock. Liczebność: 35 żołnierzy.

Grupa "Falenica".

Dowódca:
p.o. pchor. Wacław Szczepkowski "Wacław".

Liczebność: 20 żołnierzy. Po odejściu kilkunastu żołnierzy do "Sana" i "Okrzei" w grupie pozostały tylko dwie pełne sekcje i kilka osób bez przydziału bojowego.

Grupa Radość.

Dowódca:
pchor Feliks Zaremba "Żmudzin".
Zastępca dowódcy:
kpr. Jerzy Mrozowski "Nemo".

W grupie nie zaszły żadne zmiany organizacyjne, czy personalne. Liczebność: 40 żołnierzy.

Grupa Rembertów.

Dowódca:
pchor. Eugeniusz Bocheński "Dubaniec".: 1942 - 4 marca 1944 r.

W grupie nie zaszły żadne zmiany organizacyjne,czy personalne. Liczebność 10 żołnierzy. Pełnili oni równoległą służbę w składzie OS "Dęby" (Rejon III -Rembertów).

Od stycznia 1944 r., siła bojowa Oddziału "Skrytego" systematycznie malała wskutek ponoszonych strat. W nocy z 24 na 25 stycznia Grupa "Radość" straciła prawie całą posiadaną broń w wyniku "nalotu" policji na magazyn. 4 marca 1944 r., w obronie radiostacji poległ pchor. Bocheński, po czym kontakt z podległą mu grupą został zerwany. 3 kwietnia zastrzeleni zostali w Otwocku pchor. Akajewicz i pchor. Barański. W wyniku tych wypadków stan ewidencyjny oddziału, w połowie 1944 r., zmalał do około 90-95, natomiast stan dyspozycyjny do około 60-65 żołnierzy.

Z dniem 1 maja 1944 r., Oddział "Skrytego" został bezpośrednio podporządkowany komendantowi Obwodu VII. Decyzja ta wiązała się z planem wyłączenia Warszawy z "Burzy" i prowadzeniem działań poza granicami stolicy.
Pod względem operacyjnym oddział ciągle podlegał jednak Kedywowi OW, nie otrzymywał już jednak od tego czasu żadnych zadań związanych z walką bieżącą. Faktycznym zakończeniem służby w Kedywie były ćwiczenia polowe, przeprowadzone w dniach 15-19 maja 1944 r.

2. Obwodowe Oddziały Dywersyjno-Bojowe w Warszawie.

Obwód I - Śródmieście.

Oddział "DB-3", "Kedyw 3".

Dowódca:
por. Kazimierz Pogorzelski "Rygiel".: połowa grudnia 1943 - 1944 r.

W związku z przestępczą działalnością "Ryżego" i "Janusza", dotychczasowy Oddział "DB-3" został zawieszony w pracy konspiracyjnej i rozbrojony.
Aby wypełnić powstałą w ten sposób lukę, komendant Obwodu I powierzył wykonywanie zadań bojowo-dywersyjnych Oddziałowi "Rygla", który z czasem stał się trzonem zreorganizowanego oddziału dywersyjno-bojowego "DB-3".
Nie można jednoznacznie stwierdzić, czy już w sierpniu 1943 r., "Rygiel" podlegał operacyjnie mjr. Lewińskiemu, bowiem aż do grudnia tego roku, zreorganizowany "DB-3" nie był wymieniany jako wykonawca w sprawozdaniach Kedywu Okręgu Warszawskiego. Nie można jednak stanowczo odrzucić takiej możliwości, że oddział wykonywał zlecenia Kedywu OW przed grudniem 1943.

Faktem jest natomiast to, że formalnie "Rygiel" był wymieniany jako dowódca "DB-3" od połowy grudnia 1943 r., tj. dopiero po ogłoszeniu wyroku skazującego "Ryżego" na śmierć. Najprawdopodobniej w tym samym czasie podległy mu oddział został podporządkowany operacyjnie Kedywowi OW, co wydaje się potwierdzać sprawozdanie miesięczne za grudzień 1943 r.

Od grudnia następuje również sukcesywna rozbudowa oddziału, w którego skład włączono kolejno:
Koniec grudnia 1943 r. - drużynę dowodzoną przez N.N. "Kena".
Początek 1944 r. - patrol pchor. Jana Gąsowskiego "Kani", składający się z kilku żołnierzy batalionu kadeckiego "Kosynierzy".
Kwiecień/maj 1944 r. - drużynę dowodzoną przez pchor. Jana Potulickiego "Rafała". Drużyna ta bezpośrednio przed włączeniem do "DB-3" stanowiła zespół wykonawczy referenta dywersji osobowej w Dowództwie Kedywu OW - por. Jerzego Tabęckiego "Lasso".

W wyniku włączania nowych patroli i drużyn w maju 1944 r., stan osobowy "DB-3" wzrósł do 86 żołnierzy, zgrupowanych w ośmiu, dwusekcyjnych drużynach i jednym patrolu.
W połowie lipca 1944 r., drużyna pchor. Niedzielskiego "Prusa" przeniesiona została do III kompanii batalionu "Parasol", natomiast w dniach przedpowstańczej koncentracji drużyna pchor. Potulickiego "Rafała" przeszła do dyspozycji dowódcy Rejonu I mjr Stanisława Błaszczyka "Roga", a drużyna ppor. Garło "Regulskiego" do batalionu "Kiliński". Ruchy te spowodowały zredukowanie stanu liczebnego oddziału do 46 żołnierzy.

Mimo podległości operacyjnej względem Kedywu OW, oddział wykonywał działania zlecone przez komendanta Obwodu I (akcje likwidacyjne, osłonowe, przewożenie broni), również po grudniu 1943 r.

Podczas Powstania Warszawskiego oddział "DB-3", przemianowany na pluton nr 1147 pełnił służbę jako Oddział Ochrony Sztabu Obwodu I. Nazywano go także Plutonem Dywersji Bojowej "Rygla".
Oddział brał udział w poważniejszych bojach Śródmieścia Północ - m. in. w zdobywaniu PAST-y i walkach o Komendę Policji. Po śmierci por. Pogorzelskiego plutonem dowodził ppor. Leopold Kummant "Ryski", a następnie pchor. Wojciech Rostafiński "Wojciechowski"

Obwód II - Żoliborz.

Oddział "DB-17", 9 Kompania Dywersyjna "Żniwiarz".

Dowódca:
por. sap. Mieczysław Morawski "Żniwiarz".

Pod koniec 1943 r., stan liczebny kompanii wynosił około 90 ludzi. Po listopadzie 1943, schemat organizacyjny i numeracja plutonów nie zmieniły się, natomiast nastąpiły zmiany na stanowiskach dowódców poszczególnych plutonów:

Pluton 226 (drużyny 1,2,3) po śmierci ppor. Kaliniewicza "Soroka" (16 grudnia 1943 r.), objął w styczniu 1944 r., ppor. Bogdan Kunert "Bonar", "Szajer", dotychczas dowódca plutonu 230.

Pluton 229 (drużyny 7,8,9) dowodzony początkowo przez kpr. podch. Stadtlera "Stera", objął w marcu 1944 r., kpr. podch. Stanisław Świniarski "Poraj".

Pluton 230 (drużyny 4,5,6,) po ppor. Kunercie "Szajerze" objął w styczniu 1944 r., kpr. podch. Wiesław Rychłowski "Śmigielski", a po jego odejściu na staż do oddziału partyzanckiego w marcu 1944 r., drużynę objął plut. podch. Zygmunt Wisłouch "Szumski" .

Każdy z plutonów posiadał własny patrol sanitarny. "DB-17" wykonywał zadania dywersyjno-bojowe zlecane zarówno przez komendanta Obwodu II, jak i szefa Kedywu OW. Podczas Powstania Warszawskiego oddział wykonywał zadania kompanii osłonowej komendanta Obwodu II, i znany był z nazwy Zgrupowanie "Żniwiarz".

Obwód III - Wola.

Oddział "DB-16", "Kedyw-16", "pluton 300".

Dowódcy:
ppor. Juliusz Sieradzki "Bombowiec".: styczeń 1943 (?) - marzec 1944 r.
plut. podch. Janusz Przedborski "Ludwik".: (w okresie Powstania Warszwskiego).
Zastępca dowódcy:
pchor. Niemir Bieliński "Skóra", "Klin"(?).: druga połowa 1943 - kwiecień 1944 r.

Pierwsze konkretne informacje o strukturze organizacyjnej i liczebności oddziału "DB-16" pochodzą z okresu bezpośrednio poprzedzającego wybuch Powstania Warszawskiego.
Wiadomo bowiem, że pluton składał się wówczas z dwóch drużyn (w tym drużyna plut. Edwarda Cioka "Wojdy", licząca 17 żołnierzy) i nie miał nominalnego dowódcy. W Powstaniu Warszawskim oddział "DB-16" został przemianowany na oddział osłony dowództwa Obwodu III, pod nazwą "pluton 300" i dowodzony był przez plut. podch. Janusza Przedborskiego "Ludwika".

Obwód IV - Ochota.

Oddział "DB-18", "Kedyw-18", Oddział "Groźnego".

Dowódca:
kpt. Justyn August Jaszczuk "Groźny".: ??
Zastępca dowódcy:
ppor. Jerzy Wiszniowski "Wisz".: ?? - 25 kwietnia 1944 r. (poległ w walce)

Drużyny:

D-1 - dowódca:
wachm. Stanisław Kolwicz "Stasiek".

D-2 - dowódcy:
sierż. Adam Pachulski "Adam".
pchor. Bartłomiej Jahn "Michał".

D-3 - dowódca:
sierż. Edmund Wojciszewski "Wydra".

W dalszym ciągu w skład oddziału wchodziły trzy drużyny. W strukturze tej dalej dominującą rolę odgrywała drużyna D-2, która w okresie jesień 1943 - wiosna 1944 r., liczyła 23 żołnierzy. Na czele "D-2" do 10 stycznia 1944 r., czyli do swojego aresztowania stał sierż. Adam Pachulski "Adam". Po jego śmierci dowództwo na drużyną przejął jego dotychczasowy dowódca pchor. Bartłomiej Jahn "Michał".

Zespół "D-3" do czerwca 1944 r., dowodzony był przez sierż. Edmunda Wojciszewskiego "Wydrę". Po odejściu "Wydry" z "DB-18" w czerwcu 1944 r., drużyna rozpadła się zupełnie, nie odgrywając juz w działalności Kedywu OW żadnej widocznej roli.
Zespołem "D-1" dalej dowodził wachm. Stanisław Kolwicz "Stasiek". Nie był on najprawdopodobniej, mniej lub bardziej liczny od pozostałych drużyn. Nie posiadamy niestety żadnych miarodajnych informacji o tym oddziale, natomiast sam fakt jego istnienia nie ulega żadnej wątpliwości.

W czerwcu 1944 r., oddział "DB-18" został całkowicie zużyty jako jednostka dywersyjno-bojowa. Bezpośrednią tego przyczyną były duże straty osobowe zespołu "D-2" (ponad połowa stanu) oraz utrata broni i amunicji. W tym też czasie dowódca drużyny ("Michał") został przeniesiony do oddziałów szefa uzbrojenia AK "Leśnika" (płk Szypowski).
W tym samym miesiącu do innych zadań przeniesiony został dowódca zespołu "D-3" (pchor. Wojciszewski), który zabrał ze sobą dowódcę "D-1" (wachm. Kolwicza) oraz kilku innych ludzi. Losy reszty zespołu nie są znane, ale zapewne powrócili oni do swych macierzystych plutonów.

Obwód V - Mokotów.

Oddział "DB-19", "Kedyw-19".

Dowódca:
por. Tadeusz Jaegermann "Klimek", "Walet 19".
Zastępca dowódcy:
ppor. Tadeusz Sobczyński "Ba", "Basza".

Po listopadzie 1943 r., oddział "DB-19" nie uległ żadnym większym zmianom personalnym czy organizacyjnym. Według ustaleń, na początku 1944 r., oddział liczył 24 żołnierzy.
W dniach przedpowstaniowej koncentracji oddział, jako pluton, został wcielony do sformowanego przy Komendzie Obwodu V oddziału szturmowego OS-V, którego dowódcą był rtm Michał Bylina "Michał". Zastępcą "Michała" został wówczas por. Jaegermann "Klimek".

Obwód VI - Praga.

Oddział "DB-22", "DB-6", "DB-12".

Dowódca:
ppor. Jerzy Tęsiorowski "Zawada".: koniec 1942 - 8 maja 1944 r.
ppor. Bolesław Ostrowski "Elektryk".: ??

Na przełomie 1943/1944 oraz w pierwszej połowie 1944 r., oddział "DB-22" uległ znacznym zmianom organizacyjnym.
Pierwszą tego przyczyną była akcja kaperownicza przeprowadzona na terenie Obwodu VI przez por. Józefa Budzyńskiego "Prawego", dowódcę III plutonu oddziału bojowego kontrwywiadu KG AK (Oddział Bojowy "Wapiennik", referat "993/W"). W wyniku jego działalności z "DB-22" odeszło około 30 ludzi, co zmusiło jego dowódcę do rozwiązania dotychczasowego oddziału i zorganizowania do na nowo.

W kwietniu 1944 r., w wyniku zdrady jednego z żołnierzy oddziału, aresztowano 26 jego członków. Największy odsetek aresztowanych pochodził z plutonu nr 614, co w praktyce spowodowało jego likwidację. Zagrożenie oddziału wzrosło jeszcze bardziej po aresztowaniu por. Tęsiorowskiego w dniu 8 maja 1944 r.

W konsekwencji tych wydarzeń komendant Obwodu VI podjął decyzję o reorganizacji oddziału "DB-22". Jego dowódcą mianowano dotychczasowego referenta dywersji w Obwodzie - por. Bolesława Ostrowskiego vel Jana Wójcika "Elektryka".
Nowemu dowódcy podporządkowano poszczególne plutony, wydzielone z każdego z rejonów Obwodu VI, które po reorganizacji liczyły po około 30 żołnierzy:

Pluton DB Rejonu I - Bródno, Pelcowizna.
Dowódca:
sierż. N.N. "Kalina".

Pluton DB Rejonu II - Targówek I, Targówek II.
Dowódca:
ppor. Jan Pawlak "Daniel".

Pluton DB Rejonu III - Grochów, Saska Kepa.
Dowódca:
ppor. Andrzej Rosik "Golc".

Pluton DB Rejonu IV - Michałów, część Pragi Centralnej.
Dowódca:
- N.N.

Pluton DB Rejonu V - Praga Centralna.
Dowódca:
- N.N.

Krótko przed wybuchem Powstania Warszawskiego utworzono jeszcze jeden pluton, liczący 36 ludzi, którym dowodził N.N. "Andrzej". Zreorganizowany "DB-22" nie odegrał już większej roli w działalności Kedywu OW. Wykonał on tylko jedną akcję w jego ramach (akcja likwidacyjna - czerwiec 1944 r.).
Przez cały okres swojej działalności oddział "DB-22" podlegał bezpośrednio komendantowi Obwodu VI, a pod względem operacyjnym dowódcy Kedywu OW.
W momencie wybuchu Powstania Warszawskiego "DB-22" wszedł do walk powstańczych jako kompania odwodowa komendanta Obwodu VI.

3. Rejonowe Oddziały Specjalne (OS) Obwodu VII "Obroża".

Rejon I - Legionowo.

OS "Brzozów", "DB składu B".

W strukturze poszczególnych grup OS "Brzozów" nie zmieniło się praktycznie nic po listopadzie 1943 r.:

1) Grupa ppor. "Korwina" nie zmieniła charakteru swojej działalności i do lipca 1944 r., wykonała dla Kedywu OW 3 akcje. W czasie Powstania Warszawskiego pełniła służbę jako oddział osłonowy sztabu dowództwa I batalionu w Legionowie, a po przejściu do Puszczy Kampinoskiej weszła w skład oddziałów "Grupy Kampinos".

2) Grupa ppor. "Soplicy", do lipca 1944 r., przeprowadziła 2 akcje zlecone przez Kedyw OW. W Powstaniu Warszawskim brała udział w walkach prowadzonych w Puszczy Kampinoskiej przez IV batalion por. "Znicza", wchodzącego w skład pułku "Palmiry-Młociny".

3) Grupa dowodzona przez ppor. "Zima", do lipca 1944 r., wykonała 2 akcje zlecone przez Kedyw OW. W czasie Powstania Warszawskiego weszła w skład 9 kompanii III batalionu, dowodzonej przez por. Konstantego Radziwiłła "Koraba".

4) Grupa "Kajtka" do lipca 1944 r., wykonała 12 akcji w dyspozycji Kedywu OW. W czasie Powstania Warszawskiego od 1 sierpnia do 6 września pełniła służbę jako Oddział Ochrony Sztabu dowództwa I Rejonu, po czym przeszła do Puszczy Kampinoskiej, gdzie wcielono ją do IV batalionu, dowodzonego przez por. Bolesława Szymkiewicza "Znicza", w składzie pułku "Palmiry-Młociny".

Rejon II - Marki.

OS "Celków","DB składu C", "DB składu II"

Dowódca:
- N.N. "Ostoja".

W raporcie z 1 marca 1944 r. podano, że stan osobowy Oddziału Specjalnego "Celków" wynosił w tym okresie 20 żołnierzy, a jego dowódcą był N.N. "Ostoja". W raporcie tym nie podano jednak numeru porządkowego plutonu, ciężko jest więc stwierdzić czy chodzi o ten sam oddział, czy tylko zmienił się dowódca.
Nie wiadomo czy komendant Rejonu II angażował podległy mu organizacyjnie oddział do realizacji własnych zadań. Pewne jest natomiast to, że OS "Celków" na zlecenie Kedywu OW wykonał do lipca 1944 r. 9 akcji likwidacyjnych.

Rejon III - Rembertów.

OS "Dęby", "DB składu D", "DB składu III".

Dowódcy:
kpr. podch. Eugeniusz Bocheński "Dubaniec".: koniec 1942 - 4 marca 1944 r. (poległ w walce).
plut. N.N. "Śmiały".

Oprócz działalności wynikającej z zadań nałożonych przez dowództwo Kedywu OW, oddział od lutego 1944 r., pełnił służbę jako osłona radiostacji pracującej w Rembertowie.
Znajdując się w zależności operacyjnej OS "Dęby", do lata 1944 r. wykonał ogółem 28 akcji zleconych przez Kedyw Okręgu Warszawskiego. W momencie wybuchu Powstania Warszawskiego oddziały Rejonu III toczyły już walki z frontowymi oddziałami Wehrmachtu, w których OS "Dęby" brał udział prawdopodobnie jako oddział osłonowy miejscowego dowództwa.

Rejon IV - Otwock.

OS "Fromczyn", "OS składu F", "OS składu IV".

Dowódca:
ppor. rez. Zygmunt Migdalski "ZZ".

W 1944 r., stan liczebny oddziału wzrósł do 40 żołnierzy, łącznie z podporządkowaną ppor. Migdalskiemu "sekcją leśną", składającą się z 7 lub 8 ludzi, którzy zmuszeni byli ukrywać się w okolicznych lasach przed niemiecką policją bezpieczeństwa.
Oddział "Fromczyn" wziął udział tylko w 2 akcjach własnych Rejonu IV. Doskonała większość jego zadań była realizowana w ramach operacyjnego podporządkowania Kedywowi Okręgu Warszawskiego.
Na tym polu "OS składu IV" często współdziałał z oddziałem por. "Skrytego", która to współpraca była samorzutna i opierała się na koleżeńskich związkach, należących do obu oddziałów żołnierzy. Poza tym, niejako narzucał taką współpracę ten sam teren działania obu wspomnianych oddziałów.

Oddziały Rejonu IV nie brały udziału w walkach powstańczej Warszawy. 28 lipca 1944 r., wojska radzieckie zdobyły Falenicę, a następnego dnia wkroczyły do Radości. W tej sytuacji struktury Rejonu po ujawnieniu zostały rozwiązane, w tym również OS "Fromczyn".

Rejon V - Piaseczno.

OS "Gątyń", "DB składu G", "DB składu V".

Dowódca:
ppor. Stanisław Milczyński "Gryf".

Na początku 1944 r., stan liczebny OS "Gątyń" wynosił 110 żołnierzy, pochodzących z prawie wszystkich miejscowości, leżących w granicach Rejonu IV.
Biorąc po uwagę całokształt działalności oddziału, można wysnuć wniosek, że to plutony drugi (pchor. "Żbika") i czwarty (pchor. "Cichego") stanowiły główną siłę bojową OS "Gątyń".
Na tle tych wiodących, działalność plutonów 1 i 3 odgrywa mniej eksponowaną rolę. Wynika to zapewne też z charakteru zadań zlecanych im przez komendę Rejonu V, wśród których do najbardziej absorbujących należały okresy pogotowia na obsługiwanej od września 1943 r., placówce zrzutowej "Kanapa" we wsi Słomczyn, a od marca 1944 r., ochrona pracującej w Konstancinie radiostacji.

Działalność dywersyjno-bojową w dyspozycji Kedywu OW, OS "Gątyń" rozpoczął w październiku 1943 r. Do czerwca 1944, na jego zlecenie przeprowadził 14 akcji.
Oddział został rozwiązany 1 sierpnia 1944 r., natomiast wchodzące w jego skład plutony powróciły do swoich macierzystych kompanii terenowych, biorąc później udział w atakach na Sadybę i Dolny Mokotów.

Rejon VI - Pruszków.

OS "Helenów" "Henryków", "OS składu H", "OS składu VI".

Dowódcy:
por. rez. N.N. "Andrzej", "Egzekutor" (?).
plut. Marian Czarnocki "Łada".: ?? - maj/czerwiec 1944 r.(?).
plut. January Wachulski "Oracz".: maj/czerwiec - ?? (?).
por. Michałowski "Gajowy"(?).

Zastępcy dowódcy:
st. wachm. "Wulkan". (?)
plut. Stefan Prędkiewicz "Wichura".: ?? - maj/czerwiec 1944 r. (?).

W części omawiającej okres do listopada 1943 r., jest mowa o tym, że osoba dowódcy OS "Helenów" jest dyskusyjna. Z relacji pchor. Wachulskiego "Oracza" wynika bowiem, że do maja lub czerwca 1944 r., dowódcą oddziału był plut. Marian Czarnocki "Łada".
Po jego aresztowaniu dowódcą miałby być sam autor relacji. Sprawa komplikuje się jeszcze bardziej, bowiem Tomasz Strzembosz w swoich "Oddziałach szturmowych konspiracyjnej Warszawy 1939-1944" wymienia jako osobę dowódcy por. Michałowskiego "Gajowego".

W tym samym dziele autor podaje, że działania dywersyjno-bojowe wykonywały plutony oznaczone numerami "1732", i "1733".

W okresie od sierpnia 1943 do czerwca 1944 r., OS "Helenów" wykonał 7 akcji zleconych przez Kedyw Okręgu Warszawskiego. Udział oddziału w walkach powstańczych nie jest znany.

Rejon VII - Ożarów.

OS "Jelsk" "Jaworzyn", "OS składu J", "OS składu VII".

Dowódca:
ppor. Jerzy Dudziec "Puchała".: koniec 1943 - ??

Zastępca dowódcy:
pchor. Andrzej Paszkowski "Kord".

Pod koniec 1943 r., rozkazem komendanta Obwodu VII do Rejonu VII skierowany został ppor. Jerzy Dudziec "Puchała" z zadaniem zorganizowania oddziału dywersyjno-bojowego, do którego miano werbować żołnierzy ochotników z istniejących w rejonie czterech kompanii liniowych.
W założeniach była organizacja plutonu utworzonego z 3 drużyn (po 13 żołnierzy). Przez dłuższy czas nie udawało się zrealizować tych zamierzeń i dopiero w pierwszych miesiącach 1944 r., zorganizowano pluton składający się z dwóch pełnych drużyn i 1 sekcji, będącej zalążkiem drużyny 3.
Stan osobowy utworzonego od nowa OS "Jelsk" wynosił więc początkowo 31 żołnierzy. Dopiero w lipcu 1944 r., osiągnięto pełne stany - 40 żołnierzy (po dwie sekcje w każdej z drużyn).

Finalnie oddział posiadał strukturę plutonu i składał się z trzech pełnych drużyn, którymi dowodzili:

Drużyna 1 - Włochy (2 sekcje).
pchor. Grzegorz Mizerski "Tworzymir".

Drużyna 2 - Jelonki, Chrzanów, Wola (2 sekcje).
pchor. Bogusław Grabowski "Pilot".

Drużyna 3 - Ożarów (2 sekcje).
plut N.N. "Maks".

Oddział rozpoczął działalność dywersyjno-bojową na początku 1944 r., po przejściu serii szkoleń i ćwiczeń. W dyspozycji Kedywu OW w okresie od marca do czerwca 1944, przeprowadził 7 akcji bojowych i dywersyjnych.
W czasie Powstania Warszawskiego OS "Jelsk" walczył początkowo wraz ze zgrupowaniem VIII Rejonu w Puszczy Kampinoskiej. Następnie przedarł się na Żoliborz, gdzie brał udział w walkach o Dworzec Gdański, tracąc 65% stanu. Po powrocie do Puszczy Kampinoskiej resztki oddziału wcielono do kompanii "Zemsta", dowodzonej przez kpt. Matuszczyka. W jej składzie żołnierze OS "Jelsk" przeszli cały szlak bojowy aż po klęskę pod Jaktorowem.

Rejon VIII - Łomianki (Młociny).

OS "Łęgów", "DB składu Ł", "DB składu VIII"

Dowódcy:
plut. podch. Bernard Freisleben "Bernard".: lipiec 1943 (?) - styczeń 1944 r.
ppor. Marian Grobelny "Macher".: styczeń/luty 1944 - 24 czerwca 1944 r.

W styczniu 1944 r., ze stanowiska dowódcy oddziału zdjęto pchor. "Bernarda". Przyczyną była utrata magazynów broni w Opaleniu oraz kilku ludzi, stanowiących jego osłonę (28 stycznia). Następcą "Bernarda" został ppor. Marian Grobelny "Macher" (jednocześnie dowódca 3 kompanii liniowej), który poległ w walce, w zasadzce urządzonej przez Gestapo i żandarmerię pod Sierakowem. Nie wiadomo kto i czy w ogóle przejął po nim dowództwo nad oddziałem.
Jako oddział w dyspozycji Kedywu Okręgu Warszawskiego, w okresie od maja 1943 do czerwca 1944 r., OS "Łęgów" przeprowadził 10 akcji dywersyjno-bojowych.

Na terenie Rejonu VII, poza OS "Łęgów" działał również oddział partyzancki, dowodzony bezpośrednio przez pchor. Antoniego Frydrycha "Parysa" (latem 1944 r., liczący 30 ludzi ). Został on podporządkowany operacyjnie ppor. "Macherowi" i wraz z OS "Łęgów" brał udział we wspólnie przeprowadzanych akcjach dywersyjno-bojowych.
W okresie Powstania Warszawskiego OS "Łęgów" walczył na Żoliborzu i w Puszczy Kampinoskiej, w składzie grupy "Kampinos".

Rejon IX - Warszawa.

OS "Lubicz", "DB składu L", "DB składu IX".

Dowódca:
chor. N.N. "Sylwester".

W sprawozdaniach Kedywu z 1944 r., OS "Lubicz" wymieniany jest tylko raz, jako wykonawca akcji likwidacyjnej.
Z powodu braku danych dzieje tego oddziału nie są znane.

4. Kobiece Patrole Minerskie.

Dowódca:
por. dr med. Zofia Franio "Doktor", "Pani Doktor".: 1940 - 1944 r.

W strukturach Kedywu Okręgu Warszawskiego poprzedniego okresu (czyli do listopada 1943 r.), Kobiece Patrole Minerskie były sklasyfikowane jako centralny oddział dyspozycyjny i były równorzędnym partnerem oddziałów saperskich w zakresie działalności bojowo-dywersyjnej.
W nowej strukturze organizacyjnej charakter dyspozycyjności uległ zasadniczej zmianie. W sprawozdaniu za okres od 1 września 1943 do 1 marca 1944 r., kpt. Rybicki "Andrzej", uznając produkcję, magazynowanie oraz transport materiałów wybuchowych i środków bojowych za osobny dział pracy, związał go całkowicie z Kobiecymi Patrolami Minerskimi.

Fakt ten zakończył udział oddziałów kobiecych w akcjach dywersyjnych. Odtąd były one dyspozycyjne jedynie w zakresie produkcji, magazynowania i transportu środków bojowych dla całego Kedywu Okręgu Warszawskiego.
Jedynym wyjątkiem od tej reguły było wykonanie przez kobiecy patrol likwidacyjny wyroku na Mieczysławie Darmaszku, konfidencie Gestapo z 15 marca 1944 r.
Działalność pomocnicza Kobiecych Patroli Minerskich przez cały okres istnienia tego oddziału obejmowała:

4a) Produkcja.

Działalność produkcyjną oddział podległy Zofii Franio, rozpoczął już w 1941 r. Początkowo polegała ona na wytwarzaniu dla Biura Badań Technicznych prototypów oraz wzorców sprzętu minerskiego i grenadierskiego. Stopniowo działalność ta przeradzała się w produkcję wszelkiego rodzaju min precyzyjnych, ładunków wybuchowych i środków zapalających przeznaczonych dla warszawskich oddziałów dyspozycyjnych.

Całokształtem działalności produkcyjnej kierowała Antonina Mijal "Tosia". Dział produkcji miał dwie główne pracownie:

- pracownię min precyzyjnych, ładunków wybuchowych i częściowo termitowych, zainstalowaną w lokalu przy ul. Przemysłowej 8. Kierowniczką pracowni była początkowo Helena Kwiatkowska "Rena", "Pufka" a następnie Irena Hahn "Isia".
- pracownię butelek zapalających, ulokowaną w wynajętym mieszkaniu przy ul. 6-tego Sierpnia 11, którą kierowała Wanda Kinstler "Bogumiła". W sporadycznych przypadkach początkową lub końcową fazę wykonywano w prywatnych mieszkaniach.

Dział produkcji nadzorowany był przez por./kpt. Lewandowskiego, a po jego odejściu z Kedywu OW przez por. Tarajkowicza, opiekuna technicznego Kobiecych Patroli Minerskich.

4b) Magazyny.

Wyszukiwaniem lokali i ich zabezpieczeniem zajmowała się Jadwiga Kuberska "Mea" przy pomocy koleżanek ze swojego patrolu. Po jej aresztowaniu w dniu 23 grudnia 1943 r., zadania komórki przejął patrol Elżbiety Ostrowskiej "Justyny", "Lety".

W dyspozycji komórki magazynowej znajdowało się ogółem 19 pomieszczeń, stanowiących stałe lub przejściowe punkty magazynowe. Do największych z nich należały:

- magazyn BBT, mieszczący się w ruinach Teatru Wielkiego, gdzie w kilku skrytkach przechowywano w latach 1941 - 1944 broń i materiały wybuchowe.
- lokal BBT przy ulicy Krakowskie Przedmieście 4. W latach 1942-1943 przechowywano tu broń i materiały wybuchowe. Zbyt duży ruch spowodował dekonspirację lokalu, co było przyczyną ewakuacji magazynu.
- magazyn przy ulicy Przemysłowej 8, mieszczący się na poddaszu i połączony ukrytym przejściem z położoną niżej pracownią produkcyjną. Po aresztowaniu Jadwigi Kuberskiej z magazynu tego ewakuowano do innych lokali ponad 2 tony materiałów bojowych.
- magazyn w dawnych koszarach "Czwartaków" przy ulicy Zakroczymskiej 4.
- magazyn zainstalowany w warsztatach samochodowych przy ulicy Karowej.
- magazyn w fabryce tub do pasty przy ulicy Jagiellońskiej.
- magazyn mieszczący się w fabryce Pfeiffera przy ulicy Okopowej.

Dodatkowo w różnych okresach środki potrzebne do produkcji i gotowe materiały bojowe przechowywano przed ich zmagazynowaniem lub przekazaniem na punkty kontaktowe, w mieszkaniach członkiń patroli lub ich rodzin i znajomych.

4c) Transport.

Komórka transportowa składała się z dwóch patroli:

- patrol dowodzony początkowo przez Janinę Galler "Ninę", a następnie po jej śmierci w styczniu 1941 r., przez Janinę Zglińską "Jaśka". Po śmierci "Jaśka" (11 maja 1943 r.), dowodzony przez Zofię Koprowską "Czesię".
- patrol pod dowództwem Marii Ocetkiewicz "Zofii Saskiej". Utworzony w 1943 r., zajmujący się transportem materiałów bojowych ze zrzutowisk w terenie do Warszawy oraz dostarczaniem sprzętu i materiałów na poligon doświadczalny BBT.

Oprócz tych patroli do prac transportowych angażowano również członkinie innych grup. W dyspozycji wymienionych wyżej patroli transportowych znajdowało się około 15 punktów kontaktowych, w których odbywało się przekazywanie materiałów do dalszego transportu lub bezpośrednim odbiorcom.

4d) Udział w pracach Biura Badań Technicznych.

W stałej dyspozycji BBT znajdowały się dwa pododdziały Kobiecych Patroli Minerskich:

- patrol Kazimiery Olszewskiej "Miry", istniejący od 1940 r. i zajmujący się pracami technicznymi związanymi z działalnością wydawniczą BBT oraz służbą łączności, której "Mira" była kierowniczką w ramach BBT.
- patrol Ireny Bredel "Aliny", istniejący od 1942 r. Zadaniem patrolu było przeprowadzanie różnego rodzaju prób materiałów wybuchowych, środków zapalających oraz sprzętu sapersko-minerskiego na poligonie BBT.

Kobiece Patrole Minerskie, jako oddział Kedywu OW zakończyły swój byt, w dniach przedpowstaniowej koncentracji. Zgodnie z otrzymanymi przydziałami 16 kobiet weszło w skład, dowodzonego przez dr Franio Oddziału Żeńskiego Saperów, utworzonego przy Szefostwie Saperów Komendy Okręgu Warszawskiego.
5 kobiet przydzielono do oddziału osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych, kilka skierowano na teren powiatu warszawskiego do oddziałów Obwodu VII, a pozostałe - do różnych zgrupowań lub oddziałów powstańczych.

5. Grupy i komórki specjalne.

W nowej strukturze organizacyjnej kpt. Rybickiemu podlegało bezpośrednio sześć grup i komórek specjalnych, z których dwie prowadziły swoją działalność od początku istnienia Kedywu Okręgu Warszawskiego, natomiast cztery zostały wydzielone z wewnętrznej struktury grupy "Andrzeja":

Grupa likwidacyjna, wykonująca wyroki WSS zasądzone na konfidentach Gestapo i Abwehry.

Dowódca:
por. Jerzy Tabęcki "Lasso".
Bezpośredni dowódca grupy likwidacyjnej:
pchor. Jan Potulicki "Rafał".

Liczebność: około 20 ludzi.
Po zebraniu dowodów na zdradę por. "Lasso", został on osądzony i skazany wyrokiem WSS na śmierć. Wyrok wykonano 15 kwietnia 1944 r.
Dowodzona przez pchor. "Rafała" grupa likwidacyjna została odseparowana i rozbrojona. Po zakończeniu prewencyjnej obserwacji wcielono ją pod ponownym dowództwem "Rafała" do oddziału "DB-3".

Grupa sabotażu kolejowego.

Dowódca:
- inż. Bolesław Jarmużyński "Apolinary".

Liczebność: około 20 kolejarzy, podzielonych na trzy grupy. Oddział prowadził działalność na terenie Wagonowni Grochów, rozszerzając z czasem zasięg działania na posterunek Warszawa-Olszynka.

Grupa sabotażu pocztowego i telekomunikacyjnego.

Dowódca:
kpt. N.N. "Ryszard".

Zadania: niszczenie połączeń telefonicznych i telegraficznych, wykradanie listów z donosami do Gestapo i policji, preparowanie środkami chemicznymi przesyłek pocztowych oraz wyłączanie z ruchu sieci telefonicznej.

Grupa bakteriologiczno-toksykologiczna.

Kierownik:
- N.N. "Pniewski".

Grupa magazynowa.

Kierownik:
N.N. "Jasny".

Przypuszcza się, że komórka ta była dawnym centralnym magazynem grupy "Andrzeja", który w nowym układzie organizacyjnym spełniał rolę magazynu rezerwowego lub przechodniego wyłącznie dla oddziałów pochodzących z tej grupy i zachowujący tradycyjne związki organizacyjne.

Komórka wywiadu.

Dowódca:
- Waldemar Baczak "Arnie", "Młody" (?).

Utworzona została na wyłączne potrzeby Kedywu OW, prawdopodobnie już po objęciu dowództwa przez "Andrzeja". Liczebność: około 20 ludzi. Zadania: przeprowadzanie rozpoznania osób skazanych wyrokami WSS na karę śmierci i przekazywanie wyników rozpoznania dowódcom grup likwidacyjnych.

6. Grupy sabotażowe i "małej dywersji".

Po listopadzie 1943 r., całokształt działalności sabotażowej w przemyśle oraz tzw. "małej dywersji" objął oddział dowodzony przez por. rez. Edwarda Paszkowskiego "Wiktora". Liczebność oddziału wynosiła około 200 ludzi, którzy przed wcieleniem grupy "Andrzeja" do Kedywu związani byli organizacyjnie z Podokręgiem Warszawa-Śródmieście Tajnej Organizacji Wojskowej.

W skład oddziału wchodziły:

- grupy sabotażu przemysłowego.
- grupy sabotażowo-dywersyjne, zajmujące się sabotażem kolejowych (niezależnie od grupy "Apolinarego"), samochodowych oraz zadaniami tzw. "małej dywersji".

Pod koniec lipca 1944 r., por. Paszkowski utworzył kompanię (później Kolegium C), w skład której weszli członkowie wymienionych wyżej grup sabotażowych, nie mający przydziałów do oddziałów liniowych lub bojowych Kedywu.
Podczas Powstania Warszawskiego kompania Kolegium C nie mogąc połączyć się z kompanią por. Wiwatowskiego, walczącą w zgrupowaniu "Radosława", w dniu 3 sierpnia została wcielona do batalionu "Kiliński".

7. Służba sanitarna.

We wrześniu 1943 r., do oddziału dyspozycyjnego "A" przydzielono dr. Jerzego Kaczyńskiego "Bogdana" oraz dr. Włodzimierza Nakwaskiego "Wodołaza", natomiast w styczniu 1944, do oddziału dyspozycyjnego "B" przydzielono dr Tadeusza Biernackiego "Poraja".
W obu tych oddziałach służbę sanitarną uzupełniły patrole lub sekcje sanitariuszek, zaopatrzonych w niezbędne środki sanitarne.

Z braku danych trudno dziś odtworzyć strukturę służb sanitarnych w obwodowych oddziałach Okręgu Warszawskiego (DB). Należy jednak przypuszczać, że organizację służb sanitarnych w tych oddziałach udało się ukończyć. Potwierdza to sprawozdanie Kedywu OW za luty 1944 r., gdzie stwierdza się, że każdy oddział dyspozycyjny i dzielnicowy DB ma zorganizowaną opiekę lekarską i pielęgniarską.

Na terenie Obwodu VII prace organizacyjne służby zdrowia ukończono w 1943 r., obsadzając stanowiska rejonowych szefów służby sanitarnej (brak danych z Rejonów I i VIII):

Rejon II - Marki.
- dr Sergiusz Hornowski.

Rejon III - Rembertów.
- dr mjr Franciszek Amałowicz.

Rejon IV - Otwock.
- dr Czesław Brzeziński.

Rejon V - Piaseczno.
- dr kpt. Rzeczycki.

Rejon VI - Pruszków.
- dr ppor./por. N.N. "Bożymir".

Rejon VII - Pruszków.
- dr Osik.

Poza wyznaczeniem lekarza, w każdym z plutonów wyszkolono patrole sanitarne (1+2). W dyspozycji oddziałów rejonowych były także szpitale w Otwocku, Pruszkowie i w Rembertowie, a także pewna ilość kwater prywatnych dla przechowywania i leczenia rannych.
Dodatkowo, w wyżej wymienionej strukturze, na terenie Obwodu VII działała tzw. czołówka chirurgiczna, zorganizowana przez dr Edmunda Dreszera, w składzie:

- dr Gustaw Nowotny "Wiktor", chirurg.
- dr Stefan Kwieciński "Władysław", chirurg.
- dr Tadeusz Nowakowski "Wojciech", pediatra-internista.
- Jadwiga Zboińska "Jadźka", pielęgniarka operacyjna.
- Walenty Grabski "Walek", pielęgniarz operacyjny.

Zadaniem tej czołówki było uruchomienie zespołu, który mógłby być przerzucany transportem samochodowym w miejsca akcji, gdzie wymagana była natychmiastowa pomoc medyczna.

Informacje o wyżej wymienionym zespole pochodzą z relacji dr Jana Dorożyńskiego, z której nie wynika czy została ona utworzona wyłącznie na potrzeby Kedywu OW. Jednak ze względu na to, że ich bazą macierzystą były poszczególne rejony, można wnioskować, że OS-y nie stały poza nawiasem tych służb.

Koniec części drugiej.






powrót do poprzedniej strony

powrót do strony głównej


copyright 2012, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion