|
Mina morska kotwiczna wz. 08 oraz wz. 08 zmod.
Przedwojenne ćwiczenia w użyciu broni minowej.
Opis konstrukcji:
Mina morska kotwiczna Гальваноударная мина обр.1908 года opracowana w carskiej Rosji. Była to wersja produkcyjna wcześniejszego modelu z 1906 roku opracowanego na bazie doświadczeń zebranych podczas wojny z Japonią. Główną różnicą była modyfikacja wózka kotwicznego.
Miny te zostały nabyte dla PMW w 1925 roku w Estonii, a także wykorzystano korpusy min wytrałowanych podczas oczyszczania Morza Bałtyckiego (w Estonii zakupiono także wózki kotwiczne i minliny). Miny te stanowiły uzbrojenie wszystkich okrętów nawodnych PMW dostosowanych do stawiania min.
W połowie lat 30-tych opracowano w Polsce modyfikację miny wz. 08, a następnie uruchomiono produkcję min (oznaczanych jako wz. 08 zmod.) w zakładach Wytwórnia Parowozów Zakładów Ostrowieckich w Warszawie (należących od 1935 roku do Towarzystwa Akcyjnego Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich).
Według spisu „Okrętów i statków morskich i oddziałów na wybrzeżu” wysłanym przez KMW do GISZ na 1 września 1935 posiadaliśmy 1398 min wz. 08.
We wrześniu 1939 r. około 200 min znajdowało się w składzie broni podwodnej w Modlinie gdzie przechodziły remont i elaborację materiałem wybuchowym. Na wybrzeżu było do dyspozycji prawdopodobnie 1060 min tego typu.
Miny wz. 08 na pokładzie przedwojennych trałowców typu Jaskółka.
Dane taktyczno-techniczne:
Masa całkowita: ok. 500 kg.
Masa materiału wybuchowego: ok. 110 kg.
Masa kadłuba miny: ok. 166 kg.
Masa kotwicy z minliną: 334 kg.
Minlina: 200 m, średnica 10 mm.
Wymiary zewnętrzne: 1280 x 915 x 1120 mm.
Wewnętrzna średnica kadłuba miny: 842 mm.
Czas uzbrojenia miny: od 8 do 30 minut.
Standardowa prędkość stawiania: 6 węzłów.
Standardowa głębokość zanurzenia: 3 m.
Minimalny odstęp minowy: 35 m.
Opis konstrukcji:
Przekrój miny wz. 08.
Mina wz. 08 była miną kotwiczna z kontaktowym zapalnikiem galwaniczno-uderzeniowym. Mina składała się z:
- kadłuba miny z ładunkiem materiału wybuchowego;
- kotwicy z mechanizmami i minliną;
- przyrządu centralnego;
- 5 ołowiowych czopów wybuchowych;
- przyrządu zapalającego.
Czopy wybuchowe (od nazwiska wynalazcy nazwane rogami Hertza) były połączone przewodami elektrycznymi, poprzez przyrząd centralny zabezpieczający przed wybuchem, z przyrządem zapalającym znajdującym się w komorze z materiałem wybuchowym. Wewnątrz czopów znajdowało się szklane naczynie z elektrolitem. Zgięcie lub złamanie ołowiowego czopu powodowało zgniecenie szklanego naczynia i rozlanie elektrolitu na elektrody ogniwa (wzbudzenie prądu zajmowało ok. 0,3 sekundy). Powstały w ogniwie prąd (przy odbezpieczonym przyrządzie centralnym) powodował wybuch miny. Czopy wybuchowe zabezpieczone były przed przypadkowym uszkodzeniem żelaznymi ochraniaczami, które odkręcano tuż przed postawieniem miny.
Kotwica miny miała kształt wytłoczonej czaszy i służyła zarówno jako gniazdo dla miny, jak i do ustawiania miny na zadanej głębokości. W przedniej części kotwicy znajdował się bęben z minliną, a ponad nim ciężarek regulujący zanurzenie miny. Ciężarek ten był zabezpieczony przed wypadnięciem prętową przetyczką. Na ciężarku nawinięta była linka, której długość wyznaczała głębokość zanurzenia miny (wartość minimalna to 1,2 metra, a maksymalna 15 metrów).
Epilog:
Po kapitulacji obrońców wybrzeża Niemcy przejęli miny znajdujące się w Jastarnii oraz na pokładzie kryp minowych, a także wytrałowali postawione zapory minowe oraz wydobyli miny wyrzucone 1 września ze stawiacza min ORP „Gryf”. Zdobycz ta została przez nich wykorzystana do stawiania własnych pól minowych na Morzu Północnym.
Niemieccy marynarze przetaczają zdobyczne miny wz. 08.
Po zakończeniu wojny Marynarka Wojenna zakupiła od ZSRR miny wz. 1908/39, które były radziecką modyfikacją min wz. 08 opracowaną w 1939 roku. W latach 50-tych wykonano w Polsce serię próbną min wz. 08/39, jednak nie udało się uruchomić produkcji seryjnej. Konstrukcja tych min różniła się od min wz. 08 między innymi budową i umocowaniem ciężarka zanurzenia oraz zwalniaczem cukrowym, który po wrzuceniu miny do wody powodował odrzucenie ochraniaczy czopów wybuchowych. Na wielu polskich stronach internetowych mylnie przypisuje się oznaczenie wz. 08/39 do min przedwojennych.
Mina wz. 08/39 znajdująca się w ekspozycji Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.
Źródła:
W. Benedyczak „Morska broń minowa PMW w 1939 roku”, Nowa Technika Wojskowa, 1994 nr 7.
Regulamin służby broni podwodnej T. 1 cz. 6, Warszawa 1925
W. Pater „Rozwój uzbrojenia okrętowego Marynarki Wojennej w latach 1945-1963”, Gdynia 1992.
Instrukcja „Описание мины обр. 1908/39 г.”, 1943
Opis przygotował Dariusz Rusiecki występujący na forum pod nickiem "Miner" - serdeczne podziękowania za okazaną pomoc w uzupełnieniu serwisu.
|