Sytuacja miedzy Rzeszą Niemiecką a Polską jest obecnie tego rodzaju, że każdy dalszy incydent może doprowadzić do wybuchu w szeregach wojsk zajmujących pozycje po obu stronach. Jakiekolwiek rozwiązanie pokojowe musi być tak ułożone, by przy następnej sposobności okoliczności powodujące ten stan rzeczy nie mogły się powtórzyć i by przez to nie tylko Europa wschodnia, lecz także inne obszary nie znalazły się w stanie takiego samego naprężenia.

     Przyczyny tego rozwoju leżą:
     1. w niemożliwym przeprowadzeniu granic, wytyczonych przez dyktat wersalski
     2. w niemożliwym traktowaniu mniejszości na odstąpionych obszarach.

Rząd Rzeszy Niemieckiej wychodzi zatem przy niniejszych propozycjach z założenia, że trzeba znaleźć ostateczne rozwiązanie, które usunie niemożliwą sytuację związaną z wytyczeniem granic, obu storom zapewni życiowo ważne dla nich linie komunikacyjne, oraz problem mniejszościowy - o ile jest to w ogóle możliwe - zlikwiduje, a o ile nie jest to możliwe, znośnie ułoży los mniejszości przez całkowite zagwarantowanie ich praw.
Rząd niemiecki jest przekonany, że przy tym jest niezbędne, by szkody gospodarcze i fizyczne, spowodowane od roku 1918, wykryć i w całej pełni zrekompensować. Oczywiście uważa to zobowiązanie za wiążące dla obu stron.

Z tych rozważań wynikają następujące praktyczne propozycje:

   1. Wolne Miasto Gdańsk wraca na podstawie swego czysto niemieckiego charakteru oraz jednomyślnej woli swej ludności          niezwłocznie do Rzeszy Niemieckiej.

   2.  Obszar tzw. Korytarza, od Bałtyku do linii Kwidzyn - Grudziądz - Chełmno - Bydgoszcz (włączając tu te miasta), a potem na          zachód mniej więcej do Trzcianki sam rozstrzygnie o swej przynależności do Niemiec lub do Polski.

   3.  W tym celu przeprowadzi się na tym obszarze głosowanie. Do głosowania będą uprawnieni wszyscy Niemcy, którzy mieszkali na          tym obszarze w dniu 1 stycznia 1918, albo urodzili się tam do tej daty, jak również wszyscy w danym dniu zamieszkali lub do tej          daty tam urodzeni Polacy, Kaszubi itd. Niemcy wygnani z tego obszaru wracają dla spełnienia swego obowiązku głosowania.
         Dla zagwarantowania bezstronnego głosowania oraz zapewnienia rozległych do tego potrzebnych prac przygotowawczych          określony wyżej obszar podobnie jak Zagłębie Saary zostanie poddany władzy natychmiast utworzonej Komisji, powołanej przez          cztery mocarstwa: Włochy, Związek Radziecki, Francję i Anglię. Komisja ta posiadać będzie wszelkie prawa suwerenne na tym          obszarze. W tym celu należy obszar ten w jak najkrótszym do ustalenia czasie opróżnić z polskich sił zbrojnych, polskiej policji i          polskich urzędów.

   4.  Z powyższego obszaru zostaje wyjęty polski port Gdynia, który w zasadzie pozostaje terytorium polskim, w ramach polskiego          zasiedlenia. Bliższe granice tego polskiego miasta portowego winny być ustalone między Niemcami a Polską, a w razie potrzeby          rozstrzygnięte przez międzynarodowe rozjemstwo.

   5.  Dla zapewnienia niezbędnego czasu do koniecznych rozległych prac przygotowawczych w celu zapewnienia sprawiedliwego          głosowania - głosowanie to nie odbędzie się wcześniej, jak po upływie 12 miesięcy.

   6.  Aby w tym okresie zagwarantować bez ograniczeń Niemcom połączenie do Prus Wschodnich, a Polsce do morza, zostaną          wyznaczone szosy i koleje, które umożliwią wolny tranzyt. Przy tym będzie dozwolone pobieranie tylko tych opłat, które są          niezbędne do utrzymania połączeń komunikacyjnych lub przeprowadzenia transportów.

   7.  O przynależności obszaru rozstrzygnie zwykła większość oddanych głosów.

   8.  Aby po przeprowadzeniu głosowania - bez względu na to, jak ono wypadnie - zapewnić swobodną komunikację Niemiec z ich          prowincją Gdańsk - Prusy Wschodnie, a Polsce połączenie z morzem, zostanie w razie gdyby obszar plebiscytowy przypadł Polsce,          wydzielona dla Niemiec eksterytorialna strefa komunikacyjna, mniej więcej w kierunku Bytów - Gdańsk lub Tczew, nadająca się do          budowy autostrady oraz czterotorowej linii kolejowej. Budowa autostrady i kolei zostanie przeprowadzona w ten sposób, że polskie          linie komunikacyjne nie zostaną przez to dotknięte, tzn. budowa przejdzie nad, albo pod nimi. Szerokość tej strefy określa się na 1          km, a sama strefa należeć będzie terytorialnie do Rzeszy. W razie, gdyby głosowanie wypadło na korzyść Niemiec, Polska dla          swobodnego i nieograniczonego połączenia do swojego portu w Gdyni otrzyma identyczne prawa takiej samej eksterytorialnej          trasy drogowej lub kolejowej, jakie posiadałyby Niemcy.

   9.  W razie, gdyby Korytarz przypadł ponownie Niemcom, Rzesza stwierdza swą gotowość do przeprowadzenia z Polską wymiany          ludności w rozmiarach odpowiadających Korytarzowi.

 10.   Ewentualnie postulowane przez Polskę specjalne uprawnienia w Gdańsku zostaną przyznane w zamian za identyczne uprawnienia          Niemiec w Gdyni.

 11.   Aby na tym obszarze usunąć po obu stronach jakiekolwiek poczucie zagrożenia, Gdańsk i Gdynia otrzymają charakter miast czysto          handlowych, tj. bez wojskowych urządzeń i umocnień.

 12.   Półwysep Hel, który stosownie od głosowania przypadnie albo Polsce, albo Niemcom, zostanie w każdym przypadku tak samo          zdemilitaryzowany.

 13.   Ponieważ Rząd Niemiecki ma do wysunięcia najostrzejsze oskarżenia przeciwko polskiemu traktowaniu mniejszości, a Rząd Polski          ze swej strony uważa, że również musi wysuwać oskarżenia przeciwko Niemcom, obie strony zgadzają się na to, że skargi te          przedłoży się Komisji śledczej o składzie międzynarodowym, z zadaniem, by zbadała ona wszelkie skargi, co do szkód          gospodarczych i fizycznych oraz innych aktów terrorystycznych. Niemcy i Polska zobowiązują się, by wszelkie spowodowane od r.          1918 szkody gospodarcze i inne zrekompensować obu mniejszościom lub anulować wszystkie wywłaszczenia, lub też za takie czy          inne naruszenia życia gospodarczego przyznać poszkodowanym pełne odszkodowanie.

 14.   Aby Niemcom pozostającym w Polsce oraz Polakom pozostającym w Niemczech odebrać poczucie, że nie chroni ich prawo          międzynarodowe, oraz przede wszystkim dać im pewność, że nie będą pociągani do działań lub obowiązków niezgodnych z ich          poczuciem narodowym, Niemcy i Polska zgadzają się, by prawa obustronnych mniejszości zagwarantować przez rozległe i wiążące          porozumienia, by zapewnić tym mniejszościom zachowanie, swobodny rozwój i aktywność ich narodowości, zezwolić im zwłaszcza          na potrzebne do tego celu organizowanie się. Obie strony zobowiązują się do niepowoływania przynależnych do mniejszości do          służby wojskowej.

 15.   W razie porozumienia się na podstawie tych propozycji, Niemcy i Polska wyrażają gotowość, by nakazać i przeprowadzić          natychmiastową demobilizację swoich sił zbrojnych.

 16.   Dalsze kroki niezbędne do przeprowadzenia tych czynności zostaną wspólnie ustaloneprzez Niemcy i Polskę.


   źródło :
   Henryk Batowski „Agonia pokoju i początek wojny” Wydawnictwo Poznańskie 1984 s. 210-212