Raizo Tanaka - wiceadmirał 27.04.1892 - 09.07.1969

zdjęcie - Richard Fuller "Shokan. Hirohito's Samurai"

Urodził się 27 kwietnia 1892 r.
Swój pierwszy przydział po ukończeniu Akademii Marynarki (19 grudnia 1913 r.) otrzymał na krążownik pancerny "Azuma".
1 grudnia 1916 r. rozpoczął podstawowy kurs w Szkole Torpedowej. Ukończywszy go (1 czerwca 1917 r.), wstąpił na podstawowy kurs w Szkole Artylerii (zaliczony 1 grudnia 1917 r.). W 1918 r. był przydzielony do sztabu 2 Specjalnej Floty Operacyjnej.
W okresie 1 grudnia 1919 - 1 grudnia 1920 r. przeszedł kurs zaawansowany Szkoły Torpedowej. Do 1924 r. służył na kilku okrętach, przeważnie jako oficer torpedowy. 1 grudnia 1925 r. został instruktorem w Szkole Torpedowej.
21 listopada 1930 r. objął dowództwo niszczyciela "Tachikaze". 31 października 1931 r. mianowano go oficerem dowodzącym (szefem wyposażenia) budowanego jeszcze niszczyciela "Ushio". Po oddaniu tego okrętu do służby, dowodził nim od 14 listopada 1931 r. do 1 grudnia 1932 r. Po kilku latach pełnienia różnych funkcji sztabowych, 1 lipca 1937 r. objął dowodzenie 2 Dywizjonu Niszczycieli. 1 grudnia 1937 r. otrzymał dowództwo lekkiego krążownika "Jintsu". 15 grudnia 1938 r. został szefem sztabu okręgu ochronnego Mako.
Od 15 listopada 1939 r. dowodził pancernikiem "Kongo", a od 15 października 1940 r. do 15 kwietnia 1941 r. (dodatkowo) - okrętem-bazą wodnosamolotów "Chitose". 1 maja 1941 r. objął komendę 6 Dywizjonu Okrętów Podwodnych.
15 września 1941 r. powierzono mu 2 Flotyllę Niszczycieli (której okrętem flagowym był lekki krążownik "Jintsu").
15 października 1941 r. awansował na kontradmirała.

W pierwszych miesiącach wojny okręty Tanaki działały nadzwyczaj aktywnie, zapewniając eskortę japońskim siłom desantowym dokonujących inwazji Filipin i Indii Holenderskich. 27 lutego 1942 r. uczestniczyły w bitwie na Morzu Jawajskim. Podczas bitwy pod Midway ("Operacja MI") w czerwcu 1942 r. wchodziły w skład Sił Inwazyjnych i osłaniały Zespół Transportowców.
Najbardziej pamiętny rozdział kariery Tanaki został zapisany w drugiej połowie 1942 r. Rozpoczął się w sierpniu 1942 r, kiedy to Amerykanie wylądowali na Guadalcanalu. Japońska flota rychło podjęła szeroko zakrojone działania zmierzające do odzyskania kontroli nad tą wyspą. Okrętom Tanaki przypadło w udziale zaopatrywanie walczących na niej oddziałów Cesarskiej Armii oraz przerzucanie tam posiłków. Jednostki japońskie, niestrudzenie przybywające nocami w rejon Guadalcanalu, Amerykanie ochrzcili mianem "Tokyo Exspress", zaś jego energiczny dowódca zyskał u przeciwnika pełen respektu przydomek "Upartego Tanaki".

25 sierpnia 1942 r, podczas bitwy powietrzno-morskiej koło wschodnich Wysp Salomona, bomba z amerykańskiego samolotu uszkodziła flagowy krążownik Tanaki "Jintsu". Kontradmirał został ranny i przesiadł się na niszczyciel "Kagero", zaś prowadzony przezeń konwój z posiłkami otrzymał rozkaz odwrotu.
25 września 1942 r. okrętem flagowym 2 Flotylli Niszczycieli stał się lekki krążownik "Isuzu". Dowodząc z jego pomostu, kontradm. Tanaka osłaniał pancerniki "Kongo" i "Haruna" podczas ich akcji bombardowania amerykańskiego Lotniska Hendersona (12/13 października 1942 r.).
W listopadzie 1942 r. opiece 9 niszczycieli Tanaki (okręt flagowy "Hayashio") powierzono duży konwój (11 statków) wiozący na Guadalcanal 13,5 tys. żołnierzy japońskich. Jednak wskutek ataków amerykańskiego lotnictwa w drodze do wyspy zatonęło aż 7 transportowców wojska i brzegi Guadalcanalu osiągnęły jedynie 4.
W nocy z 14 na 15 listopada 1942 r. kontradm. Tanaka podjął decyzję, która z pewnością była jedną z najtrudniejszych w jego życiu. Nie miał wątpliwości, że wobec amerykańskiego panowania w powietrzu nawet i te nieliczne, szczęśliwie doprowadzone do Guadalcanalu statki staną się łatwym łupem dla nieprzyjacielskich bomb. W związku z tym rozkazał transportowcom wyrzucić się na brzeg Guadalcanalu. "Pomysł osadzenia na mieliźnie naszych najlepszych transportowców był bardzo śmiały oraz kosztowny dla floty" - napisał później - "ich strata będzie godna pożałowania. Ale nie było innego wyjścia".

Od tej pory Tanaka zaopatrywał Guadalcanal wyłącznie przy pomocy swych szybkich niszczycieli. Na ich to czele (jego okrętem flagowym był "Naganami") odniósł w nocy z 30 listopada na 1 grudnia 1942 r. wspaniałe zwycięstwo w bitwie koło przylądka Tassafaronga. Został wtedy zaskoczony przez silny zespół US Navy (4 ciężkie i 1 lekki krążownik, 6 niszczycieli), który otworzył huraganowy ogień artyleryjski do jego 8 okrętów i błyskawicznie zatopił niszczyciel "Takanami",. Mimo to, zupełnie niespodziewanie dla przeciwnika, Tanaka zdołał przejąć inicjatywę i odpowiedział arcyskutecznym atakiem torpedowym, który wytrącił z akcji aż cztery ciężkie krążowniki: USS "Minneapolis", USS "New Orleans", USS "Pensacola" i USS "Northampton". Pierwsze trzy odniosły poważne uszkodzenia, ostatni zaś zatonął.

Zwycięstwo niszczycieli Tanaki pod Tassafaronga trafiło do podręczników morskiej taktyki. O japońskim dowódcy wyrażać się mieli z uznaniem nawet jego przeciwnicy: "Bez swego niezawodnego flagowego krążownika "Jintsu", z pokładami zatłoczonymi zaopatrzeniem, posłał na dno krążownik i wyeliminował z akcji bojowych na prawie rok trzy krążowniki, za cenę jednego niszczyciela. W wielu akcjach bojowych błędy popełniane przez Amerykanów były równoważone błędami popełnianymi przez przeciwnika; mimo wszakże krótkiego zamętu, który wkradł się między jego niszczyciele, Tanaka nie popełnił ani jednego błędu pod Tassafaronga" - ocenił Samuel E. Morison, historyk działań US Navy.

W nocy z 11 na 12 grudnia, podczas jednej z kolejnych wypraw "Tokyo Express" ku Guadalcanalowi, kontradm. Tanaka ponownie został ranny - tym razem w wyniku potyczki z amerykańskimi ścigaczami torpedowymi, których torpedy zatopiły jego flagowy niszczyciel "Teruzuki". Według Tameichi Hary, kontradmirał leżąc w szpitalu wystosował do najwyższego dowództwa memoriał zalecający ewakuację Guadalcanal i to miało stać się przyczyną jego odwołania za stanowiska, które nastąpiło z dniem 29 grudnia 1942 r. Istnieje jednak i inne wytłumaczenie dymisji Tanaki - takie mianowicie, iż zakończył się jakoby właśnie jego przewidziany regulaminem okres służby operacyjnej.

Jakkolwiek było w rzeczywistości, Tanaka nigdy więcej nie otrzymał już dowództwa na morzu. 5 lutego 1943 r. oddano pod jego komendę Jednostkę Bazową Maizuru i siły morskie Maizuru. 1 października 1943 r. mianowano go dowódcą 13 Specjalnej Jednostki Bazowej.
15 października 1944 r. został awansowany do stopnia wiceadmirała i od listopada 1944 r. objął dowództwo morskie w Rangunie. 18 stycznia 1945 r. przeszło ono pod komendę Armii Terytorialnej Birmy. 1 maja 1945 r. ewakuował swe dowództwo do Moulmein w południowej Birmie, a następnie do Bangkoku (gdzie zostało podporządkowane 18 Armii Terytorialnej).
Tam też skapitulował 11 stycznia 1946 r. wraz z pozostałymi dowództwami japońskimi w Tajlandii.
26 czerwca 1946 r. przeszedł do rezerwy.
Zmarł 9 lipca 1969 r.

"Uparty Tanaka" jest przez historyków zgodnie uznawany za doskonałego, pełnego energii taktyka. Bez wątpienia zasłużył sobie na poczesne miejsce, jakie zajmuje wśród legendarnych dowódców morskich drugiej wojny światowej.