DAP - Deutsche Arbeiterpartei
(Niemiecka Partia Robotnicza)

5 stycznia 1919 roku, dziennikarz Karl Harrer i ślusarz Anton Drexler zakładają ze swoimi współpracownikami Niemiecką Partię Robotniczą (Deutsche Arbeiterpartei - DAP). Na spotkaniu założycielskim było około 20 - 30 osób, głównie kolejarzy. Harrer został przewodniczącym organizacji na teren Rzeszy, a Drexler przewodniczącym miejscowej grupy DAP w Monachium. Powstanie DAP nastąpiło w trudnym okresie.

po lewej - Anton Drexler

7 listopada 1918 roku w Monachium odbyła się wielka manifestacja pokojowa, która bardzo szybko przekształciła się w otwartą rewolucję kierowaną przez ugrupowania lewicowe. Doszło do szturmu na koszary, plądrowania sklepów i mieszkań.
Powstała Rada Robotników i Żołnierzy. Panował polityczny ferment.
W mieście przebywały grupy zdemobilizowanych żołnierzy, brak było silnego rządu i politycznej stabilizacji.
13 kwietnia 1919 roku w Monachium powstaje Komunistyczna Republika Rad, kierowana przez komunistów.
Rząd bawarki poprosił Rzesze Niemiecką o pomoc w stłumieniu rządów rad w Monachium, ponieważ pozostające do jego dyspozycji oddziały były zbyt słabe.
Wysłano na pomoc oddziały wojska i Freikorpsy

1 maja 1919 r. oddziały wierne rządowi otoczyły Monachium a dzień później ruszyły do szturmu. Walki ulicznych w centrum miasta i w niektórych dzielnicach robotniczych były krwawe. Miotacze ognia, ciężka artyleria, pojazdy opancerzone, a nawet lotnictwo zostały zaangażowane w krótką bezlitosną wojnę domową. Obie strony popełniły wiele zbrodni, m.in. rozstrzeliwanie zakładników. Mimo spacyfikowania czerwonych oddziałów do 3 maja, sporadyczne walki trwały jeszcze kilka dni.
Wydarzenia w Monachium, które miały miejsce między 7 stycznia a 14 czerwca 1919 roku, kosztowały w sumie życie 625 ludzi.
Musimy mieć to wszystko na uwadze aby móc zrozumieć właściwe kulisy powstania DAP i jej późniejsze wspieranie przez Reichswehrę.

Dopiero w sprzyjającej atmosferze po upadku Republiki Rad młoda partia mogła sobie pozwolić na swoje pierwsze publiczne spotkania. Frekwencja była bardzo niska: 17 maja obecnych było 10 członków.
Początkowo ilość członków DAP była niewielka i aby stworzyć wrażenie dużej liczebności, wykaz członków zaczynał się od numeru 501. Jako ciekawostkę podam, że późniejszy gen. płk Eduard Dietl otrzymał numer członkowski 524, a więc był członkiem ruchu prawie od początku. Ernst Röhm przyszły szef sztabu SA, posiadał numer 623.

Posiedzenia członków partii odbywały się w piwiarni "Sterneckerbräu", w znajdującej się na tyłach izbie, sali weteranów, tzw. "Leiber-Zimmer". Toczono dyskusje przy piwie zastanawiając się nad programem i dalszą działalnością partii.
Pod koniec 1919 roku w podziemiu "Sterneckerbräu" zostało urządzone "Główne Biuro" Deutsche Arbeiterpartei.

12 września 1919 roku, otworzyły się drzwi "Leiber-Zimmer" i w progu stanął człowiek średniego wzrostu, w starym płaszczu i z plecakiem na plecach: Adolf Hitler.
Wbrew pozorom nie trafił tutaj przypadkowo, został przysłany jako konfident (V-mann: Vertrauesmann) w celu złożenia sprawozdania z zebrania DAP.

W sali przed 39 (41 lub 45 źródła różnią się między sobą), słuchaczami wygłaszał wykład Gottfried Feder na temat "przełamywania niewoli procentów".
Hitler, który już wcześniej słyszał ten odczyt, był znudzony i zajął się obserwacją partii, którą ocenił jako "nudną organizację", nie różniącą się od wielu innych małych partyjek istniejących w Monachium.

Miał już opuścić zebranie, kiedy do dyskusji po wykładzie, zaproszony gość, prof. Baumann, zaatakował Federa i następnie opowiedział się za bawarskim separataryzmem. Hitler, który do tej pory nie zwracał na siebie uwagi innych słuchaczy, zareagował bardzo gwałtownie. Ogarnął go prawdziwy wybuch wściekłości i w nerwowych słowach wychwalał niepodzielne Niemcy i tak ostro napiętnował dążących do podziału Rzeszy Niemieckiej, że prof. Baumann opuścił zebranie.
Przewodniczący partii, Drexler, był pod takim wrażeniem interwencji Hitlera, że na koniec spotkania zaprosił go, by przyszedł za kilka dni jeżeli miałby ochotę przystąpić do nowego ruchu.

W ciągu tygodnia po spotkaniu Hitler otrzymał kartę pocztową z informacją, że został przyjęty na członka partii i jest oczekiwany na spotkaniu komitetu partyjnego za kilka dni. Na jego legitymacji członkowskiej DAP wystawionej 1 stycznia 1920 roku figuruje numer 555, natomiast nie ma daty wstąpienia, w zależności od źródła podaje się datę 16 lub 20 września.

Legitymacja w DAP Adolfa Hitlera.

Jest mało znany fakt, że w początkowym okresie działalności DAP, ochronę zebrań zapewniali członkowie Reichswehry, ubrani po cywilnemu. Dotyczy to zwłaszcza kpt. Dietla i kpt. Röhma, którzy wraz z młodszymi oficerami i podoficerami z 7. (bawarskiej) DP nie tylko brali udział w ochronie sal podczas zebrań DAP, lecz i często rozganiali gumowymi pałkami nieprzyjacielskie zebrania partyjne. Oczywiście (?) odbywało się to bez wiedzy i woli ich przełożonych, ponieważ działalność polityczna była zakazana dla wszystkich członków Reichswehry.
Powiązania Hitlera z Reichswehrą są dzisiaj znane i nie budzą wątpliwości.To właśnie w jej szeregach odkryto jego talent do nacjonalistycznej agitacji. Jednak to specyficzny klimat polityczny panujący w Bawarii, spowodował że A. Hitler znalazł słuchaczy i poparcie możnych co umożliwiło mu dalsze istnienie.

Zebranie DAP, przemawia A. Hitler.

Stan partii do której właśnie wstąpił Hitler nie był najlepszy i nie rokował nic dobrego na przyszłość. Komitet (Hitler, Harrer, Drexler, Esser, Maurice, Eckart, Feder), praktycznie obejmował wszystkich członków. Mimo iż DAP atakowała system parlamentarny, we własnym gronie własne sprawy rozstrzygano po niekończących się sporach w drodze głosowania. Spotkania odbywały się w salkach monachijskich piwiarni, gdyż partia nie miała własnego lokalu.
Na spotkania przychodzili praktycznie ci sami ludzie, brak było formularzy członkowskich, materiałów propagandowych. Zaproszenia na spotkania były pisane na maszynie czy nawet ręcznie, podobna sytuacja była z plakatami - sami je robili i rozwieszali.
W końcu wykorzystanie materiałów odbitych na powielaczu, doprowadziło do skromnego wzrostu liczby członków i za tym idzie wzrostu funduszu partyjnego.
Pozwoliło to na zamieszczenie w "Münchener Beobachter" ogłoszenia o kolejnym spotkaniu 16 października 1919 roku.

Przyszło 111 osób. Hitler przemawiał jako drugi mówca przez pół godziny. Zelektryzował słuchaczy a suma pieniędzy zebranych do partyjnych skarbonek wyniosła 300 marek. Hitler, będąc pod wrażeniem swoich początkowych sukcesów oratorskich, domagał się częstszych i liczniejszych spotkań. Kierownictwo DAP w osobach Harrera i Drexlera nie było dobrymi mówcami, ponadto nie brali oni udziału w wojnie a przecież większą część słuchaczy stanowili jej uczestnicy.
Kolejne występy Hitlera zaczęły przyciągać większą liczbę słuchaczy którzy reagowali gorąco i entuzjastycznie.

Na początku 1920 roku Hitler zaczął planować pierwszy masowy wiec. Doprowadziło to do zmiany w kierownictwie DAP. Pierwszy przewodniczący Harrer ustąpił z powodu braku zgody z Hitlerem i został zastąpiony przez Drexlera.
Pierwsze masowe spotkanie z udziałem Hitlera odbyło się 24 lutego 1920 roku w Festsaal w Hofbräuhaus w centrum Monachium. Na sali zebrało się około 2000 osób w tym byli też i socjalistyczni przeciwnicy.
Był to ważny wiec na którym po raz pierwszy miano zaprezentować program partii. Program partii został wydrukowany i rozprowadzony. Wielka sala była pełna siedzących nad kuflami piwa słuchaczy.
Hitler prowadził to spotkanie w zastępstwie nieobecnego Drexlera. Przemawiał jako drugi mówca. Hitler przedstawił program DAP składający się z dwudziestu pięciu punktów. Jego przemówienie było wielokrotnie przerywane pytaniami i okrzykami zwolenników jak też i przeciwników, lecz w pełni panował nad salą. Na koniec jak twierdzi Hitler w "Mein Kampf": "miałem przed sobą salę pełną ludzi zjednoczonych nową myślą, nową wiarą, nową wolą". Był to rzeczywiście wielki sukces Hitlera jako mówcy.
Program przez niego przedstawiony chociaż nie był zbyt nowatorski w treści, został przyjęty entuzjastycznie i jednomyślnie.
To był przełom, uwierzył w siebie i z nową energią zabrał się za przeprowadzenie zmian w partii, zmian które miały wynieść go na szczyt władzy.

Jeden z pierwszych plakatów NSDAP.

To historyczne wydarzenie jakim był wiec, przeszło prawie niezauważalnie w notatkach prasowych. Wystąpieniu Hitlera poświęcono zaledwie kilka zdań. Nikt nie przewidział, że spotkanie to było znakiem zwiastującym nadejście nowej dynamicznej partii i nowego bohatera politycznego.

Wkrótce po tym wiecu zmieniono nazwę partii na NSDAP. Nowa nazwa weszła w użycie na początku marca. Raporty policyjne zaczęły dodawać "narodowosocjalistyczna" do nazwy partii po spotkaniu z 6 kwietnia 1920 roku, (spotkanie bez udziału Hitlera).