|
Reichssicherheitshauptamt - RSHA.
Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy.
Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy - RSHA, został powołany rozkazem Reischführera SS i szefa niemieckiej policji Heinricha Himmlera, w dniu
27.09.1939 roku. W ten sposób powstała najwyższa formacji SD i policji bezpieczeństwa. Był to też jeden z najważniejszych głównych urzędów
Reichsführera SS, będący zarazem częścią Ministerstwa Spraw Wewnętrznych III Rzeszy.
Pod koniec działań wojennych w Polsce, wynikła potrzeba ujednolicenie struktur służb bezpieczeństwa, jak i policji, kierowanych centralnie przez
jeden urząd. Nie zapominajmy, że po zwycięskiej wojnie terytorium Rzeszy zostało powiększone o ziemie wcielone do niej jak i terytoria okupowane.
Zarazem dalsze agresywne plany Hitlera wobec całej Europy, niejako wymuszały przygotowanie aparatu represji do już zwiększonych, jak i przewidywanych
zadań.
RSHA miało nie tylko kierować, lecz zarazem stanowić schemat, na podstawie którego miano organizować służby bezpieczeństwa. Najlepszym tego przykładem
jest teren Generalnego Gubernatorstwa, gdzie organizowano od podstaw ograny bezpieczeństwa i który prawdę mówiąc, stanowił dla RSHA poligon
doświadczalny.
Wydawałoby się że już istniejące struktury powinny wystarczyć do sprawnego działania aparatu bezpieczeństwa. Dla przypomnienia - już od 1936 roku,
Heydrich był szefem policji bezpieczeństwa i szefem Głównego Urzędu SD. Jednak taka struktura nie całkiem spełniała swoje zadania,. Mimo stale
rosnącego wpływy zarówno SS i SD, nadal były spory kompetencyjne, wynikające z różnic strukturalnych jak i zasad działania obu urzędów.
Działania wojenne w Polsce, a zwłaszcza grup operacyjnych, które spowodowały protesty niektórych kół wojskowych, wymusiły potrzebę powstania
instytucji działającej centralnie i mająca całkowita władze nad całością sił policyjnych w III Rzeszy Niemieckiej.
Miała to być, zarazem instytucja stojąca niejako ponad prawem i podlegająca przez osobę Reichsführera SS, tylko i wyłącznie Hitlerowi. Takie właśnie
zadania i cele, miał spełniać Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy.
RSHA w czasie wojny przechodził kilka reorganizacji i zmian. Postaram się to przedstawić wraz z omówieniem zadań poszczególnych urzędów.
27 września 1939 roku H. Himmler wydął zarządzenie w sprawie połączenia centralnych urzędów policji bezpieczeństwa i SD.
1. Następujące urzędy: Główny Urząd Policji Bezpieczeństwa, Główny Urząd Bezpieczeństwa Reichsführera SS, Tajny Urząd
Policji Państwowej, Urząd Policji Kryminalnej Rzeszy, zostaną połączone zgodnie z następującymi postanowieniami w
Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy.
Pozycja tych urzędów w partii i administracji państwowej nie ulegnie przy tym żadnej zmianie.
Rozdzielnik:
Główny Urząd Policji Bezpieczeństwa,
Tajny Urząd Policjo Państwowej,
Urząd policji Kryminalnej,
Inspektorzy graniczni,
Inspektorzy policji bezpieczeństwa i SD,
Dowódcy SD i policji bezpieczeństwa przy protektoracie Rzeszy na Czechy i Morawy w Pradze,
Placówki kierownicze i placówki policji państwowej,
Placówki kierownicze i placówki policji kryminalnej,
Szkoła oficerów policji bezpieczeństwa w Charlottenburgu,
Szkoła graniczna w Pretzsch,
Główny Urząd Bezpieczeństwa,
wszystkie rejony kierownicze i rejony SD.
2. W wewnętrznych stosunkach zawodowych obowiązuje z mocą od 01.10.1939 r. następujący podział i nazwy:
a). Urząd "Administracja i prawo" Głównego Urzędu Policji Bezpieczeństwa,
Urząd I (I, I1, I2 i I4) Głównego Urzędu Bezpieczeństwa, Wydział I Tajnego Urzędu Policji Państwowej oraz Wydział IV
Tajnego Urzędu Policji Państwowej (o ile plan podziału zadań nie przyznaje kompetencji jakiemuś innemu urzędowi),
utworzą Urząd I Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy; szefem Urzędu I będzie SS-Brigadeführer, ministerialdirigent
dr Best.
b). Wydział Centralny I z dotychczasowego Urzędu II i I3 Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Reichsführera SS utworzy - w
odpowiednio zmienionej formie, zgodnie z ustalonym podziałem zadań - Urząd II Głównego Urzędu Bezpieczeństwa
Rzeszy; jego szefem będzie SS-Standartenführer prof. dr Six.
c). Wydział Centralny II 2 z dotychczasowego Urzędu II Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Reichsführera SS utworzy - w
odpowiednio zmienionej formie zgodnie z ustalonym podziałem zadań - Urząd III Głównego Urzędu Bezpieczeństwa
Rzeszy; jego szefem będzie SS-Standartenführer Ohlendorf.
d). Urząd Policja Polityczna Głównego Urzędu Policji Bezpieczeństwa oraz Wydziały II i III Tajnego Urzędu Policji Państwowej
utworzą Urząd IV Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy; jego szefem będzie SS-Oberführer, radca, dyrektor
kryminalny Rzeszy (Reichskriminaldirektor) Müller.
e). Urząd Policji Kryminalnej Głównego Urzędu Policji Bezpieczeństwa i Urząd Policji Kryminalnej Rzeszy utworzą Urząd V
Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy; jego szefem będzie SS-Oberführer, dyrektor kryminalny Nebe.
f). Urząd III Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy Reichsführera SS utworzy - w ustalonej przez plan podziału zadań
zmienionej formie - Urząd VI Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy; jego szefem będzie SS-Brigadeführer Jost.
3. Kompetencje urzędów Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy oraz ich podział na grupy i referaty zostaną ustalone w
planie podziału zadań.
4. Zarządzenie to nie porusza sprawy przydziału etatów, wynagrodzenia, sposobu opracowania budżetu i prowadzenia
gospodarki urzędów wymienionych w punkcie 1.
5. Szef policji bezpieczeństwa i SD wyda konieczne postanowienia wykonawcze (plan podziału zadań, itp.
Podpisano: H. Himmler
Widać wyraźnie, w tym zarządzeniu, jaki był dotychczasowy podwójny podział zadań, co niejednokrotnie prowadziło do straty czasu, gdyż dwa różne
urzędy prowadziły tą samą sprawę, nic jednak o sobie nawzajem nie wiedząc.
Centralizacja pozawalała na skuteczna interwencję lub szybkie reagowanie na wszystkie zagrożenia dotyczące III Rzeszy, a ponadto ujednoliciła metody
terroru jak i poddała wszechstronnej kontroli społeczeństwo niemieckie. Znacznie gorzej było na terytoriach podbitych, ale to dopiero była sprawa
przyszłości.
Struktura Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy wg stanu z początku 1940 roku.
Szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy - SS-Obergruppenführer Reinhard Heydrich.
Podlegało mu sześć głównych urzędów i w okręgach wojskowych Inspektorzy policji bezpieczeństwa i SD.
Urząd I (Amt I) - Administracja i prawo - SS-Brigadeführer dr Best
Wydział A - Prawo - SS-Standartenführer dr Zindel
1. Ustawodawstwo
2. j.w.
3. Administracja i prawo
4. Ochrona Rzeszy
5. Rejestracja
6. Paszporty
7. Policja ds. Cudzoziemców
Wydział B - Organizacja
1. Organizacja policji bezpieczeństwa
2. Organizacja SD
3. Organizacja policji granicznej
4. Sprawy pełnomocnika kontrwywiadu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Rzeszy
Wydział F - Wychowanie - SS-Standartenführer Willich
1. Wychowanie światopoglądowe
2. Szkolenie zawodowe
3. Służbowe ćwiczenia gimnastyczne
4. Zespołowe gry sportowe
Wydział G - Sprawy techniczne - SS-Sturmbannführer Raulf
1. Łączność radiowa
2. Dalekopisy, telefony
3. Tabor samochodowy
a. Gestapo
b. SD
4. Uzbrojenie
5. Transport powietrzny
Amt I - przejął wszystkie działy administracyjne, personalne, budżetowe i prawne policji bezpieczeństwa i SD.
Niemniej, w celu bardziej skutecznego kierowania policja bezpieczeństwa i SD, od jesieni 1940 roku, przeszedł eorganizację i od tego czasu był odpowiedzialny od tego czasu za personel, szkolenie i organizacje.
Urząd ten decydował o sprawach obowiązków członkowskich, o kwestiach organizacyjnych, sposobie pełnienia obowiązków służbowych, o stosunkach pomiędzy
przełożonymi, o przydziale służbowym zarówno członków etatowych jak i honorowych. Z czasem Amt I przekształcił się w centrale kierownicza szefa SD,
do spraw związanych z polityczną i personalna rozbudową SD. Jednocześnie przejął też wszystkie sprawy dotyczące pracowników Gestapo i policji
kryminalnej. To właśnie ten urząd dbał o jednolite wyszkolenie polityczne i zawodowe członków policji bezpieczeństwa i SD. W przyszłości bowiem
planowano obsadzić wszystkie kierownicze stanowiska członkami SD.
Nie można bowiem zapominać, że w chwili utworzenia RSHA, nie wszyscy jego pracownicy byli członkami SD. Było kilkaset etatów które zajmowali urzędnicy
i pracownicy umysłowi, nie mający nic wspólnego z SD. W chwili obecnej byli oni niezbędni - specjaliści policyjni - lecz z czasem planowano ich
zastąpić już wyszkolonymi członkami SD.
Urząd II (Amt II) - Badanie nieprzyjaciela - SS-Standartenführer dr Six.
Amt II - był natomiast odpowiedzialny za wszystkie sprawy budżetowe i gospodarcze.
Wydział A - Badanie podstawowe
1. Prasa
2. Biblioteka
3. Archiwum
4. Informacja
5. Komórka łączności
Wydział B - Pracownicy światopoglądowi
1. Wolnomularstwo
2. Żydzi
3. Kościoły polityczne
4. Marksizm
5. Liberalizm
Wydział C - Problemy krajowe
1. Badanie kultury
2. Badanie prawa i państwa
3. Badanie gospodarki
4. Bezpieczeństwo państwa
5. Bezpieczeństwo narodu
Wydział D - Problemy zagraniczne
1. Wschód
2. Południowy wschód
3. Południe
4. Francja
5. Anglia i Imperium
6. Kolonie i obszar Pacyfiku
Urząd III (Amt III) - Dziedziny życia w Niemczech - SS-Standartenführer Ohlendorf
Wydział A - Kultura - SS-Sturmbannführer dr Spanger
S - Sprawy specjale - inspekcja
L - Lektorat
ZB - Centrala Związku Młodzieży
1. Nauka
2. Wychowanie
3. Kultura ludowa
4. Sztuka
5. Prasa, piśmiennictwo, radio
6. Życie religijne
Wydział B - Naród - SS-Sturmbannführer dr Ehlich
S - Sprawy specjalne - inspekcja
L - Lektorat
1. Praca dla narodu
2. Przesiedlanie
3. Rasa i zdrowie narodu
Wydział C - Życie społeczne - SS-Sturmbannführer dr Gengenbach
1. Prawo
2. Administracja
3. Ustrój (Konstytucja)
4. Ogólne życie narodu i socjalizm narodowy
Wydział D - Życie gospodarcze - SS-Standartenführer Ohlendorf
S - Sprawy specjalne - inspekcja
L - Lektorat
1. Gospodarka żywnościowa
2. Handel i rzemiosło
3. Komunikacja
4. Waluta, banki, giełdy, ubezpieczenia
5. Przemysł - gospodarka energetyczna
6. Gospodarka finansowa
7. Zatrudnienie i sprawy socjalne
8. Gospodarka wojskowa
Amt III stanowił krajową służbę wywiadowczą SD.
Był to zarazem najbardziej rozbudowany etatowo członkami SD wydział. W skład tego urzędu wszedł dawny Wydział Centralny II/2 SD, który pracował przy
pomocy środków i metod służby tajnej. To ten urząd miał nadzór nad siatka konfidentów, członków honorowych i mężów zaufania. Tu też następowała ocena
sprawozdań nadsyłanych przez rejony SD. Urząd ten dwa razy w tygodniu wydawał sprawozdanie dotyczące "nastrojów i sytuacji ogólnej", dla najwyższych
członków rządu III Rzeszy i kierownictwo NSDAP.
Równocześnie Amt III był jednostka nadrzędną dla wszystkich regionalnych jednostek SD oraz dla kierowniczych rejonów i rejonów SD, (SD Leitabschnitte
und Abachnitte) - we wrześniu 1939 roku zastąpiły one dotychczasowe nadrejony i rejony SD (SD-Oberabschnitte und SD-Unterabschnitte).
Przy okazji wyjaśnię, na czym polegała różnica pomiędzy regionem kierowniczym a regionem SD, mimo że zostały one zrównane pod względem funkcji i
podlegały bezpośrednio Amt III RSHA.
Rejony - zostały utworzone w okręgach regencyjnych krajów i prowincji, przy czym rejon znajdujący się w miejscowości będącej siedziba nadprezydenta
prowincji lub Reichstatthaltera otrzymywał nazwę rejonu kierowniczego.
Dowódca rejonu kierowniczego reprezentował interesy administracji państwowej i Wehrmachtu w danym kraju lub prowincji.
Urząd IV (Amt IV) - Zwalczanie nieprzyjaciela - SS-Oberführer Müller
Wydział A - nie obsadzony
1. Komunizm - marksizm, front jedności, nielegalna propaganda
2. Sabotaż, ochrona przed sabotażem, fałszerstwo
3. Opozycja, legitymizm, reakcja
4. Sprawy kościołów politycznych
5. Emigranci
Wydział B - SS=Sturmbannführer dr Rang
1. Sprawy partyjne, opozycyjna młodzież, przypadki specjalne
2. Sprawy ochrony, meldunki o zamachach
3. Sprawy gospodarcze
4. Sprawy prasowe
Wydział C - SS-Hauptsturmführer dr Berndorff
1. Kartoteka, akta personalne, informacja
2. Sprawy aresztu prewencyjnego
3. Sprawozdawczość, meldunki o wydarzeniach, kartoteka A
4. Gromadzenie informacji
5. Nadzór - zlecenia specjalne
Wydział D - nie obsadzone
1. Sprawy protektoratu
2. Sprawy Guberni
3. Mniejszości narodowe - placówki powiernicze, Żydzi
a. Placówki powiernicze - rosyjskie, ukraińskie
Emigranci
Rosjanie radzieccy
b. Mniejszości narodowe - cudzoziemcy, o ile nie ujęci w IV a 1
4. Emigracja, ewakuacja
5. Kontakty z policją zagraniczną
Wydział E - pełniący obowiązki SS-Brigadeführer dr Best
1. Ogólnie sprawy kontrwywiadu i Wehrmachtu
2. Cudzoziemcy
3. Kontrwywiad - Zachód
4. Kontrwywiad - Północ
5. Kontrwywiad - Wschód
6. Kontrwywiad - Południe
Urząd V (Amt V) - Zwalczanie przestępstw pospolitych - SS-Oberführer Nebe
Wydział A - Ogólna struktura, problemy prawne policji kryminalnej - SS-Sturmbannführer Werner
1. Sprawy ogólne
2. Współpraca międzynarodowa
3. Żeńska policja kryminalna
Wydział B - Zapobieganie - SS-Sturmbannführer dr Riese
1. Przestępcy zawodowi i recydywiści
2. Elementy aspołeczne - Cyganie
3. Statystyka i badanie
Wydział C - Represja - Radca regencyjny i kryminalny Galzow
1. Centrala Rzeszy dla zwalczania zbrodni głównych
2. Centrala Rzeszy do zwalczania oszustw i fałszerstw
3. Centrala Rzeszy do zwalczania homoseksualizmu, narkomanii i handlu żywym towarem
Wydział D - Śledztwa, ściganie - Radca regencyjny i kryminalny dr Wächter
1. Centrala śledcza Rzeszy
2. Ściganie
Wydział E - Instytut techniki kryminalnej policji bezpieczeństwa - SS-Sturmbannführer dr Hees
1. Badania kryminalne - techniczne - chemiczne
2. Badania przyrodnicze
3. Badania broni palnej i dokumentów
Wydział F - Sprawy gospodarcze, szkolenie specjalne, wyposażenie policji kryminalnej
- Radca regencyjny i kryminalny Berger
1. Awanse - szkolenie specjalne
2. Sprawy gospodarcze
3. Wyposażenie policjo kryminalnej
Urząd VI (Amt VI) - Zagranica - SS-Brigadeführer Jost
Wydział A - Zadania ogólne - SS-Obersturmbannführer dr Fibert
Pełnomocnik I (Zachód)
Pełnomocnik II (Północ)
Pełnomocnik III (Wschód)
Pełnomocnik IV (Południe)
Pełnomocnik V (Środek)
1. Ogólna organizacja służby informacyjnej
2. Zarządzanie środkami informacyjnymi
3. Opieka nad agentami za granicą
4. Współpraca wywiadowcza z organizacjami państwowymi i politycznymi
5. Współpraca wywiadowcza z organizacjami gospodarczymi
6. Nasłuch radiowy
7. Obraz prasy zagranicznej
8. Kontakty ze szkołą wywiadu
Wydział B - Zdobywanie i przekazywanie informacji zagranicznych - SS-Sturmbannführer Naujacks
Wydział C - Wschód - SS-Sturmbannführer Vietinghoff-Scheel
1. Rosja
2. Państwa ościenne
3. Daleki Wschód
Wydział D - Południowy Wschód - SS-Sturmbannführer Gättsch
1. Węgry - Słowacja
2. Jugosławia
3. Rumunia
4. Bułgaria - Grecja
5. Turcja - Azja Mniejsza
Wydział E - Południe - SS-Sturmbannführer Rössner
1. Włochy
2. Hiszpania - Portugalia
3. Ameryka Środkowa i Południowa
Wydział F - Zachód - SS-Hauptsturmführer Bielstein
1. Francja - Luksemburg
2. Belgia - Holandia
3. Szwajcaria - Lichtenstain
Wydział G - Północny Zachód - SS-Sturmbannführer Daufeldt
1. Anglia i Imperium
2. USA
3. Północ
Wydział H - Rozpoznawanie wrogów światopoglądowych za granicą - SS-Sturmbannführer dr Knochen
1. Masoneria i antyfaszyści
2. Żydzi i antysemityzm
3. Kościoły polityczne
4. Komunizm - marksizm
5. Liberalizm - emigracja
6. Legitymizm - ruch prawicowy
Jak widzimy, Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy dzielił się na sześć podstawowych urzędów, obejmujących wszystkie dziedziny życia i polityki w III
Rzeszy. Zainteresowania SD obejmowały wszystko, a możemy tak powiedzieć, gdyż jak to przedstawiłem wcześniej w historii SD, to głownie oficerowie SD,
pełnili kierownicze funkcje w RSHA.
Widać to najwyraźniej w rozkazie Heydricha z 5 lipca 1939 roku, gdzie postanowiono, że: ludzi, opracowujących następujące dziedziny:
- kierowników wydziałów głównych (sprawy sztabu),
- referentów politycznych,
- referentów dla sądownictwa SS,
- referentów personalnych,
- referentów szkoleniowych,
- referentów sportowych,
ma dostarczać Służba Bezpieczeństwa.
ciąg dalszy nastąpi...
|