20. Waffen-Grenadier-Division der SS (estnische Nr. 1)

20. Dywizja Grenadierów SS (1. estońska)

Żołnierze tej dywizji otrzymali 5 Krzyży Rycerskich Żelaznego Krzyża.

Rodowód jednostki:
??.10.1942 - ??.03.1943 - Estnische SS-Legion
??.03.1943 - ??.10.1943 - Estnische SS-Freiwilligen-Brigade
??.10.1943 - ??.01.1944 - 3. Estnische SS-Freiwilligen-Brigade
??.01.1944 - ??.05.1944 - 20. Estnische SS-Freiwilligen-Division
??.05.1944 - 08.05.1945 - 20. Waffen-Grenadier-Division der SS (estnische Nr. 1)


Dowódcy:
??.10.1942 - ??.03.1943 - SS-Obersturmbannführer Franz Augsberger
??.03.1943 - ??.07.1943 - SS-Standartenführer Fritz Freitag
??.07.1943 - 19.03.1945 - SS-Brigadeführer Franz Augsberger (19.03.1945 r. - zginął w akcji, w pobliżu Neustadt - Śląsk)
20.03.1945 - 08.05.1945 - SS-Oberführer Berthold Maack

Historia.
Do końca 1942 r. w Waffen SS służyli głównie ochotnicy z Europy Zachodniej.
Trudna sytuacja na początku 1943 r. zmusiła Niemców do poszukiwania nowych rezerw. Jednym ze źródeł dotychczas wykorzystywanym w stosunkowo niewielkim stopniu mogła stać się ludność okupowanych terenów oraz jeńcy wojenni. Niemcy przede wszystkim swój wzrok zwrócili na narody bałtyckie, jako stosunkowo najbliższe Germanom. Estończycy byli uważani za potomków kawalerów mieczowych. Dochodziły do tego świeże tradycje niepodległościowe oraz lokalna kadra znakomicie znająca warunki - tj. Niemcy bałtyccy.
W Parnawie płk. Viktor Koern już w lipcu 1941 r. formuje okręgową samoobronę i próbuje wręcz tworzyć rząd tymczasowy. Niemcy z początku nieufni, godzą się na powstawanie wschodnich batalionów policyjnych (łącznie 32 w latach 1941-1944), a później i pułków.


Żołnierze 20. Waffen-Grenadier-Division der SS, widać dwa rodzaje patek jakie nosili, jak również standardową patkę SS.

Warto podkreślić w tym miejscu iż Estończycy (tak jak i Łotysze) cieszyli się stosunkowo największym zaufaniem swych niemieckich towarzyszy, stąd też mogli Oni obejmować dowództwo nawet pułków (dywizjami dowodzą zawsze Niemcy).

Wstępne rozmowy na temat wystawienia jednostek wojskowych zaś odbywały się latem 1942 r. czego następstwem była formalna decyzja Hitlera z 14.08.1942 r. o wystawieniu Legionu Estońskiego (choć samo formowanie rozpoczęło się dopiero w październiku).
Początkowo zaciąg ochotniczy napotykał duże opory - do 20 grudnia zgłosiło się zaledwie ok. 600 Estończyków (chętniej wstępowano do Organizacji Todta bądź NSKK), stąd rozpoczęto pobór, nadzorowany przez General-Inspektion der Estnische SS Freiwilligen Legion - instytucję o ograniczonych kompetencjach politycznych (reprezentował interesy łotewskie wobec Niemców, kierownictwo ideologiczne, opieka kulturalna, medyczna, tłumaczenie rozkazów, instrukcji, regulaminów, oraz bliżej nie dookreślony nadzór nad wszystkimi estońskimi jednostkami wojskowymi oraz policyjnymi).
Inspektorem był Waffen - Oberführer der SS Johannes Soodla (płk. armii estońskiej).

Legion Estoński SS formuje się na poligonie Heidelager w Nowej Dębie z ochotników i estońskich policjantów. W marcu 1943 r. wybrano ok. 800 "czystych rasowo" i władających Niemieckim Estończyków w celu wcielenia ich do 5 Dywizji Pancernej SS "Wiking" (tworzą tam Batalion "Narwa"), reszta tworzy Brygadę Ochotniczą SS będącą częścią Legionu Estońskiego. Dalsze potrzeby frontu powodują mobilizacje łącznie ok. 60tyś ludzi - z których część wzmacnia estońską brygadę SS.
Ostatecznie w 1944 r. powstaje 20 dywizja. estońska. W tym czasie zaniechano ostatecznie formowania estońskiego X Korpusu Waffen SS (na wzór Łotewskiego) oraz drugiej dywizji - która miała powstać do 15.07.1944 r. pod dowództwem SS-Oberführera Gustava Lombarda. Planów tych nie udało się zrealizować.

Do dywizji włączono także Ost-bataliony 658, 659 oraz 660 (głównie w celu sformowania 47 płk. grenadierów) - ich geneza sięga jeszcze roku 1941. Formalnie bataliony te przesunięto do Waffen SS z Heer już w sierpniu 1943 r., praktycznie jednak dopiero wiosną 1944 r. Naturalnym zapleczem i bazą rekrucka dywizji są tez bataliony policyjne, które powstawały również już od 1941 r.
Z dywizji "Wiking" odzyskano również batalion "Narwa" który stał się 20 batalionem fizylierów SS (kwiecień 1944 r.).

Organizacja 20. Waffen-Grenadier-Division der SS w okresie 24.01.1944 - 10.10.1944 r.

Po odbytym szkoleniu Dywizja znajduję się nad jeziorem Pejpus. Jeszcze przedtem jednak niektóre oddziały biorą udział w likwidacji "republiki partyzanckiej" w lasach Rosona. Między kwietniem a październikiem bierze udział w niezwykle ciężkich walkach o Narwę (w składzie III Korpusu SS) która to bitwa później została nazwana "bitwą europejskiego SS".
Chrzest bojowy dywizji odbywa się Meerapalu i Vepsküla - które to miejscowości zostają przez Estończyków odbite z rąk Rosjan.

W toku walk Harald Nugiseks zostaje pierwszym kawalerem Krzyża Rycerskiego (1944.04.09) w Dywizji, a drugim Estończykiem w ogóle (pierwszym był Alfons Rebane (23.02.1944 r.) który otrzymał to odznaczenie jeszcze za dowodzenie 658 batalionem Osttruppen - Rebane później zresztą obejmie dowodzenie jednego z pułków dywizji). Jednostka ponosi jednak ciężkie straty, zatem zostaje wycofana drogą morska z Estonii.
Od 6 października odbudowywana na Śląsku (poligon w Neuhammer (Świętoszów), Sagan (Żagań) oraz Bunzlau (Bolesławiec), gdzie zostaje zasilona m. in. żołnierzami z rozformowanej 300 DP do zadań specjalnych Wehrmachtu. Jednostka została stworzona z estońskich pułków straży granicznej - Grenzschutzu (Estończycy nazywali je Piirikaitse), tworzonych na mocy rozkazu HSSPF "Russland - Nord" z 4 lutego 1944 r. W Estonii powstaje 6 pułków tej nowej formacji - które po złożeniu przysięgi stawały się formalnie częścią Waffen SS. Jednostka pod dowództwem gen. maj. Paula Höfera (sztab utworzony ze sztabu rozformowanej 13 dywizji polowej Luftwaffe) walczyła na pierwszej linii a po ciężkich stratach została rozformowana.

Organizacja 20. Waffen-Grenadier-Division der SS w okresie 06.10.1944 - 08.05.1945 r.

Wydzielona grupa bojowa 20.DGren SS bierze udział w walkach w okolicach Falkenberha (Niemodlin) oraz Opola - w lutym 1945 r., a w marcu pod Krapnitz (Krapkowice) i Nysą.
W maju 1945 r Dywizja dostaje się do niewoli ACz pod Melnikiem w Czechach.

Standardowe umundurowanie Waffen SS. Jeszcze w 1943 r. Estończycy opracowali wzór patki nawiązujący do Estońskiego Krzyża Niepodległości (opancerzona ręka trzymająca miecz a przy niej zaokrąglona litera E) - latem 1944 r. Niemcy wprowadzili własny wzór w którym głównym motywem była litera E oraz miecz (bez ramienia) - nie była ona popularna stąd powrót do pierwotnego wzoru.

      

      

Różne rodzaje patek noszonych przez żołnierzy 20. Waffen-Grenadier-Division der SS.

Tarcze naramienne - 3 poziomo ułożone pasy błękitny, czarny, biały. W górnej części napis Estland. Ta tarcza występowała w dwóch odmianach, o pasach poziomych lub ukośnych, wówczas często uzupełnianych trzema złotymi lawami.

             
Różne rodzaje tarcz naramiennych noszonych przez żołnierzy 20. Waffen-Grenadier-Division der SS.

Krzyże Rycerskie Żelaznego Kryża otrzymali:

09.04.1944 - Haralt Nugiseks
23.08.1944 - Haralt Riipalu
23.08.1944 - Paul Maitla
08.03.1945 - Franz Augsberger
05.04.1945 - Bernhard Langhorst
09.05.1945 - Alfons Rebane - Liście Dębowe (nr 875) (Ritterkreuz otrzymał 23.02.1944 r., jako dowódca Estnische Freiwilligen Battalion)

Podległośc operacyjna 20.Waffen-Grenadier-Division der SS.

1944 rok

Korpus

Armia

Grupa Armii

Obszar

marzec-kwiecień

III KPanc SS

"Narwa"

"Północ"

Estonia

październik

w rezerwie

-

"Północ"

Estonia

listopad-grudzień

odbudowa

SS-FHA

-

Neuhammer

1945 rok

Korpus

Armia

Grupa Armii

Obszar

styczeń

-

SS-FHA

-

Neuhammer

luty

VIII KA

17 Armia

"Środek"

Śląsk

marzec

-

1 APanc

"Środek"

Śląsk

kwiecień

w rezerwie

17 Armia

"Środek"

Śląsk

maj

VIII KA

17 Armia

"Środek"

Śląsk




powrót do spisu treści

© Copyright 2006 - 2008 - patrynius & Scypion
Design by Scypion