25. Waffen-Grenadier Division der SS "Hunyadi"
(ungarische Nr. 1)

25. Dywizja Grenadierów SS "Hunyadi" [1. węgierska]

Rodowód jednostki:
01.05.1944 - 25. SS Freiwilligen Grenadier Division
02.11.1944 - 25. Waffen Grenadier Division der SS "Hunyadi" (ungarische Nr 1)

Dowódcy:
30.09.1944 - 02.11.1944 - SS-Standartenführer Thomas Müller
02.11.1944 - 02.05.1945 - Waffen-Brigadeführer der SS Josef vitez Grassy

Szef sztabu:
??.??.1944 - 01.03.1945 - SS-Hauptsturmführer Herbert Engel
??.??.1945 - ??.??.1945 - Waffen-Sturmbannführer der SS Podhradszky Ádám

Historia.
Węgierskie jednostki Waffen SS zaczęły powstawać dopiero pod koniec 1944 r. w następstwie szybko zmieniającej się sytuacji na froncie, oraz wycofywaniu się Węgier z wojny po stronie Rzeszy. Jeszcze w marcu 1944 r. Niemcy przejęli kontrolę nad rządem, węgierską armią oraz podjęli okupację kraju. Niemcy początkowo rozważali stworzenie dywizji tylko w oparciu o Volksdeutsche, później wycofali się jednak z tego pomysłu.

23 października 1944 r. węgierski min. Obrony gen. Karoly Beregfy spotkał się z HSFFP na Węgrzech (wyższym dowódcą SS i policji) Ottonem Winkelmannem. Ustalono wtedy że powstanie kilka dywizji Waffen SS złożone z żołnierzy oraz oficerów i podoficerów węgierskiej armii, którym Niemcy dostarczą umundurowanie oraz sprzęt. Przy Waffen SS miała powstać omawiana dywizja "Hunyadi", oraz ""Hungaria". Planowano ponadto stworzenie dwóch następnych dywizji: Gömbös i Görgey. Jednocześnie ustalono, że powstaną analogiczne związki taktyczne przy Heer. Planowano, że będą to dywizje "Kossuth", Petöfi, Klapka oraz Bem.

25 dywizja SS zaczyna formowanie 2 listopada 1944 r., głównie z żołnierzy węgierskiej 13 dywizji lekkiej. Jej dowódcą od razu zostaje wyznaczony Waffen-Brigadeführer der SS Josef Grassy, ale początkowo dowództwo sprawuje niemiecki oficer SS-Standartenführer Thomas Müller. Wszystkie stanowiska dowódcze były dublowane przez oficerów niemieckich.

Jeszcze pod koniec listopada Węgrzy przerzuceni zostają na poligon w Neuhammer (Świętoszów) na Śląsku. Napływali tu żołnierze z różnych jednostek armii węgierskiej. Na początku grudnia było ich około 22 000, (27 listopada jeden z pociągów wiozących Węgrów na Śląsk został zaatakowany przez amerykańskie samoloty, czego następstwem byłą śmierć około 800 żołnierzy). Na początku grudnia Węgrzy otrzymali mundury Waffen SS, wraz ze specjalnie dla nich opracowaną patką na kołnierzu ("H" jak Hungaria). Nowi rekruci kierowani byli przede wszystkim do jednostki zapasowej, gdzie odbywali podstawowe szkolenie. Do dywizji trafiali również weterani walk, np. członkowie węgierskiej Kampfgruppe "Deak"

Pierwsze Kampfgruppe stworzone z Węgrów powstają już latem 1944 r. 15 sierpnia pod dowództwem Waffen-Standartenführer der SS Laszlo Vitéz von Déak powstaje Kampfgruppe "Deak", w sile około batalionu (ok. 1000 żołnierzy), w miejscowości Szegeda (siedziba węgierskiego V Korp). Ochotnicy z węgierskiej armii, (oraz poborowi) zostają przerzuceni do Belgradu, umundurowani oraz uzbrojeni przez IX Korp Gór. SS.
10 września powracają do kraju (rejon Titel), 22 września zostają skierowani do południowej Baczki, gdzie mają podjąć zadanie zwalczania partyzantki Tity. Do 28 października Kampfgruppe traci ok. 1/3 żołnierzy i zostaje wycofana z walk. W listopadzie zostaje włączona do formującej się właśnie 25 dywizji SS (jest podstawą 61 pułku). Waffen-Standartenführer Déak zostaje dowódcą pułku.

W październiku powstaje też Kampfgruppe "Ney", jej żołnierze nie zasilają jednak 25 dywizji i do końca walczy jako samodzielna jednostka.

61 pułk grenadierów, jako najbardziej doświadczony jest tym, który jako pierwszy ma uzyskać sprawność bojową, stąd większość bardzo nielicznego, (tylko 2000 karabinów, 100 karabinów szturmowych Stgr 44, 50 MG42 oraz 25 moździerzy) uzbrojenia trafia do niego.

8 lutego 1945 r., poligon w Neuhammer (w następstwie radzieckiej ofensywy) zostaje zlikwidowany, a z najlepszych żołnierzy 25 oraz części 26 dywizji (głównie 61 oraz 64 pułk), zostaje sformowana węgierski pułk alarmowy Waffen SS (Ungarische Waffen Alarm Regiment der SS), pod dowództwem Waffen-Standartenführera Bela Peinlicha - dowódcy 63 pułku. Pułk alarmowy w sile ok. 2500 żołnierzy (4 bataliony - Waffen-Hauptsturmführerzy Ernö Solti i Lajos Duska z 25 dywizji SS; oraz Geza Pataki i György Hermándy vitéz Berencz z 26 dywizji), ma za zadanie bronić przedpola Neuhammer, umożliwiając w tym samym wycofanie się pozostałym żołnierzom węgierskim. Zabiera on w tym celu większość broni jaką dysponowała 25 i część 26 dywizji.
Pułk (wraz z estońskim batalionem alarmowym kpt. Kotte, oraz węgierskim 1. batalionem narciarskim SS (1. ungarische SS-Schi Bataillon)), zajmuje stanowiska na rzece Bóbr, pomiędzy Lesznem Górnym a Trzebieniem.

9 lutego rozpoczęły się walki - na III batalion, wzdłuż linii kolejowej Legnica - Żagań, spadło uderzenie sowieckich Shermanów. W toku trudnych walk, Węgrzy zostali wsparci batalionem estońskim, sowieci jednak oskrzydlili Trzebień Mały (będący głównym punktem oporu III batalionu) i przeprawili się przez Bóbr. I batalion broniący Leszna Górnego również został zepchnięty z pozycji. W następstwie nocnych walk, Węgierski pułk został okrążony w Pstrążu. Następnego dnia rano z odsieczą przyszedł batalion estoński, przebił się on nawet do samego Pstrąża, zaraz za nim jednak sowieci ponownie zamknęli okrążenie.

11 lutego udaną próbę odsieczy podjął IV batalion węgierskiego pułku alarmowego (znalazł się on poza okrążeniem), cały pułk mógł wyrwać się z okrążenia na zachód. W czasie tych walk zginął dowódca IV batalionu - Waffen-Hauptsturmführer Hermandy, zastąpił go Waffen-Hauptsturmführer György Velty. Po wycofaniu się, pułk zajął pozycję na zachód od Neuhammer, na rzece Kwisie. II batalion pomiędzy Łozą a północnym skrajem Neuhammer, IV naprzeciw Neuhammer, a III na południe od miasta. Resztki I batalionu pozostały w rezerwie. Węgrzy, nie atakowani poważniej przez sowietów, utrzymali te pozycje do 14 lutego.
Finałem krótkich, ale bardzo ciężkich walk były wysokie straty - 17 lutego zaledwie 1100 ocalałych żołnierzy pułku alarmowego dołączyło do wycofującej się kolumny 25 dywizji. W marcu 1945 r. dywizja dotarła do Norymbergi. Zostają do niej też wtedy włączone resztki 26 Dywizji SS (2. Węg).
Pod koniec kwietnia dywizja dociera do Salzburga, gdzie ostatecznie 2 maja, po krótkich walkach, poddała się amerykańskiej 3 A.

W marcu Niemcy podejmują też formowanie XVII Waffen-Armee Korps der SS (Ungarisches) - który ma skupiać węgierskie dywizje Waffen SS, do kapitulacji udaję się stworzyć w zasadzie tylko sztab.

Po wojnie, dowódca - Josef Grassy - zostaje wydany Jugosławii, gdzie odpowiada za zbrodnie wojenne, w listopadzie 1946 r. powieszony.

Skład jednostki:

Waffen-Grenadier-Regiment der SS 61 (ungarisches Nr. 1)
02.11.1944 - Waffen-Oberführer der SS Laszlo vitéz Déak
??.02.1945 - Waffen-Standartenführer der SS Jen? vitéz Temesvári

Waffen-Grenadier-Regiment der SS 62 (ungarisches Nr. 2)
02.11.1944 - Waffen-Standartenführer Lorant Bodolay vitéz Bodola
20.11.1944 - Waffen-Standartenführer Bela Peinlich von Innerburg

I batalion:
Waffen-Standartenführer Lorant Bodolay vitéz Bodola

Waffen-Grenadier-Regiment der SS 63 (ungarisches Nr 3)
02.11.1944 - Waffen-Standartenführer Dezsö Magyar
20.11.1944 - Waffen-Standartenführer der SS Gerö vitéz von Temesvary

I batalion:
Waffen-Standartenführer Dezsö Magyar
II batalion:
Waffen-Hauptsturmführer der SS Duska Alajos

Waffen-Artillerie-Regiment der SS 25
02.11.1944 - Waffen-Standartenführer Ödön Magyar
01.03.1945 - SS-Oberführer Otto Hornhardt

SS-Divisions-Füsilier-Bataillon 25

SS-Panzer-Jäger-Abteilung 25

SS-Veterinär-Kompanie 25

SS-Nachrichten Abteilung 25

SS-Pionier Bataillon 25
Waffen-Hauptsturmführer der SS Miklós vitéz Keresztury

Waffen-Flak-Abteilung der SS 25
Waffen-Hauptsturmführer der SS Titely János

SS-Versorgungs-Regiment 25
SS-Standartenführer Josef Siemensreiter

SS-Feldersatz-Bataillon 25

25. Waffen Ausbildungs und Ersatz Regiment der SS
Waffen-Hauptsturmführer der SS Julius Feyer
Uwaga - pułk stanowił również zaplecze dla drugiej - 26 dywizji SS

Podległośc operacyjna 25.Waffen-Grenadier Division der SS "Hunyadi".

1944 rok

Korpus

Armia

Grupa Armii

Obszar

listopad - grudzień

formowanie

SS-FHA

-

Śląsk

1945 rok

Korpus

Armia

Grupa Armii

Obszar

styczeń

formowanie

SS-FHA

-

Neuhammer

luty - marzec

nie wystepuje jako związek taktyczny

-

-

Śląsk - Bawaria

kwiecień - maj

formowanie

SS-FHA

-

Norymberga - Salzburg




powrót do spisu treści

© Copyright 2006 - 2008 - Patryk ""patrynius"" Janiak
Design by Scypion