
ŻYWOCKI, Zygmunt Bolesław.
Podpułkownik służby stałej piechoty.

Pseudonimy: „Adam”, „Anioł”, „Dzięcioł”, „Kłos”, „Kostur”, „Wujek”, „Wojtek”.
Urodzony: 25 grudnia 1898 r., w Krakowie.
Zmarł: 1 listopada 1969 r., w Blachowni koło Częstochowy.
Promocje:
Podpułkownik.: 10 stycznia 1945 r., ze starszeństwem z 1 stycznia 1945 r.
Major.: 19 marca 1938 r.
Kapitan.: 1 stycznia 1931 r.
Porucznik.: 8 czerwca 1922 r. ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r.
Podporucznik.: 2 sierpnia 1919 r.
Funkcje:
Służba w 16 Pułku Piechoty armii austriackiej.: 1 luty - 1 czerwca 1917 r.
Służba w Szkole Oficerskiej w Opawie.: 1 czerwca - 23 października 1917 r.
Instruktor w 23 Pułku Piechoty armii austriackiej.: 23 października - 21 grudnia 1917 r.
Dowódca plutonu w 23 Pułku Piechoty armii austriackiej.: 21 grudnia 1917 - 1 listopada 1918 r.
Zaprzysiężony w szeregi Wojska Polskiego.: 14 grudnia 1918 r.
Służba w Komendzie Dworca Kraków.: grudzień 1918 - kwiecień 1919 r.
Służba w 11 Pułku Piechoty (Będzin).: 1 kwietnia 1919 - ??
Dowódca kompanii w 11 Pułku Piechoty.: ?? - ??
Młodszy oficer Kompanii CKM 11 Pułku Piechoty (Tarnowskie Góry).: 1921 - 25 listopada 1922 r.
Dowódca Oddziału Sztabowego w 11 Pułku Piechoty.: 25 listopada 1922 - ??
Adiutant III Batalionu 11 Pułku Piechoty.: ?? - 27 stycznia 1923 r.
Oficer ordynansowy w 23 Dywizji Piechoty (Katowice).: 27 stycznia 1923 - 13 lipca 1923 r.
Pomocnik oficera informacyjnego w sztabie 23 Dywizji Piechoty.: 13 lipca 1923 - 20 luty 1924 r.
Młodszy oficer w 3 Kompanii I Batalionu 11 Pułku Piechoty.: luty 1924 - ??
Dowódca Kompanii CKM w 11 Pułku Piechoty.: ?? - ??
Referent sportowy w 11 Pułku Piechoty.: ?? - 16 lipca 1924 r.
Uczestnik kursu dla oficerów informacyjnych w Jarosławiu.: ?? - ??
Drugi referent Przysposobienia Wojskowego w w sztabie 23 Dywizji Piechoty.: ?? - 20 grudnia 1924 r.
Młodszy oficer w 2 Kompanii 11 Pułku Piechoty.: ?? - ??
Uczestnik kursu doszkalającego dla młodszych oficerów (Chełmno).: styczeń - 27 kwietnia 1925 r.
Oficer w szkole podoficerskiej 11 Pułku Piechoty.: ?? - ??
Uczestnik kursu dla oficerów żywnościowych i broni.: 24 lipca - 31 grudnia 1925 r.
Oficer żywnościowy 11 Pułku Piechoty.: ?? - ??
Uczestnik kursu dla oficerów broni maszynowej w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie.: ?? - ??
Dowódca kompanii w 67 Pułku Piechoty (Brodnica).: 1929 - ??
Dowódca kompanii w 27 Pułku Piechoty (Częstochowa).: 1935 - ??
Uczestnik kursu dla dowódców batalionu w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie.: ?? - ??
Dowódca II Batalionu 27 Pułku Piechoty, 7 Dywizja Piechoty.: ?? - ??.
Komendant Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty 7 Dywizji Piechoty przy 27 Pułku Piechoty.: ?? - ??
Dowódca II Batalionu 27 Pułku Piechoty, 7 Dywizja Piechoty.: ?? - wrzesień 1939 r.
Zaprzysiężony w szeregi Służby Zwycięstwu Polski.: jesień 1939 r.
Komendant Obwodu Sandomierz, Okręg Radom-Kielce ZWZ.: 15 stycznia - maj 1940 r.
Komendant Obwodu Jędrzejów, Okręg Radom-Kielce ZWZ.: maj 1940 - sierpień 1941 r.
Komendant Obwodu Kielce ZWZ/AK.: wrzesień 1941 - maj 1942 r.
Oficer w sztabie Inspektoratu Rejonowego Radom AK.: maj - październik 1942 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Radom AK.: październik 1942 - styczeń 1945 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Radom NIE.: styczeń - maj 1945 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Radom Delegatury Sił Zbrojnych.: maj - sierpień 1945 r.
Oficer Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".: wrzesień - październik 1945 r.
Opinie:
Dowódca 11 Pułku Piechoty ppłk Zawadzki, wniosek o odznaczenie Krzyżem Walecznych, 1920 r.:
"ppor. Zygmunt Żywocki w dniu 25 czerwca 1920 dzięki swej nadzwyczajnej odwadze, dowodząc garstką podległych mu żołnierzy śmiałym i bohaterskim kontratakiem odparł atak oskrzydlający wroga, zadając mu wielkie straty czym uratował swój batalion przed okrążeniem."
Notatki:
Syn Józefa i Marianny z domu Suder. Po ukończeniu szkoły powszechnej, kształcił się w Gimnazjum Realnym w Krakowie, gdzie w 1917 r., uzyskał świadectwo dojrzałości. W tym okresie czasu był członkiem młodzieżowej organizacji niepodległościowej na terenie Krakowa.
W dniu 1 lutego 1917 r., został wcielony jako szeregowiec do 16 pp. armii austriackiej. 1 czerwca 1917 r., po wstępnym przeszkoleniu wojskowym został skierowany do Szkoły Oficerskiej w Opawie, skąd 23 października 1917 przeniesiono go jako instruktora do 23 pp.
21 grudnia 1917 r., wraz z całym 23 pp. został wysłany na front włoski, na którym pełniąc funkcję dowódcy plutonu walczył do 1 listopada 1918 r.
Nieco wcześniej, bo 8 sierpnia tego roku otrzymał awans do stopnia chorążego. W listopadzie 1918 r., powrócił do Krakowa. Po powrocie zapisał się na studia wyższe na Uniwersytecie Jagiellońskim.
11 grudnia 1918 r. w stacji zborczej w Krakowie ochotniczo zgłosił się do Wojska Polskiego, w którym służbę rozpoczął 14 grudnia. Do 1 kwietnia 1919 r., służył w Komendzie Dworca Kraków. W tym okresie przebywał na kursie szkoleniowym przy DOG Kraków.
Z dniem 1 kwietnia 1919 r., rozkazem DOG Kraków został przeniesiony do 11 pp. w Będzinie. 2 sierpnia 1919 r. otrzymał promocję do stopnia podporucznika służby stałej piechoty.
W maju 1919 r., został przeniesiony do 11 pp., w którym pełnił służbę przy ochronie ówczesnej zachodniej granicy Rzeczypospolitej, a od lata 1919 r., polsko-czeskiej linii demarkacyjnej, od Mostów na Przełęczy Jabłonkowskiej do granicy z Niemcami.
W lutym 1920 r., po odpowiednim przygotowaniu w Krakowie 11 pp. został przeniesiony na Wołyń. Od końca lutego 1920 r., w szeregach 11 pp. w składzie 7 Dywizji Piechoty, brał udział w walkach na frontach wojny polsko-bolszewickiej.
W walkach na Wołyniu dowodził kompanią w 11 pp. Walczył pod Równem, w okolicy Białej Cerkwi, pod Kijowem, nad Styrem oraz Bugiem. W kwietniu 1920 r., wraz z pułkiem powrócił do swego macierzystego garnizonu w Będzinie. Za okazane męstwo na polu walki był odznaczony Krzyżem Walecznych.
W 1921 r., wraz z pułkiem został przeniesiony do Tarnowskich Gór. Od tego czasu w 11 Pułku Piechoty pełnił kolejno funkcje młodszego oficera w Kompanii CKM i od 25 listopada 1922 r., dowódcy Oddziału Sztabowego.
8 czerwca 1922 r., został awansowany do stopnia porucznika służby stałej piechoty. Do 27 stycznia 1923 r., pełnił funkcję adiutanta III Batalionu. W dniu 27 stycznia 1923 został odkomenderowany do sztabu 23 Dywizji Piechoty w Katowicach na stanowisko oficera ordynansowego, natomiast 13 lipca tego roku na stanowisko pomocnika oficera informacyjnego przy Dowództwie 23 DP, celem odbycia praktyki.
31 stycznia 1924 r., rozkazem dowódcy 23 DP został wyróżniony pochwałą za bardzo dobre wykonywanie powierzonych obowiązków w sztabie dywizji. W dniu 8 lutego 1924 r., został zweryfikowany przez Ministerstwo Spraw Wojskowych w Warszawie w stopniu porucznika służby stałej piechoty ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r.
20 lutego 1924 powrócił do macierzystego 11 pp. Pełnił w nim kolejno funkcje: młodszego oficera w 3 Kompanii I Batalionu, dowódcy Kompanii CKM, następnie do 16 lipca 1924 r., referenta sportowego.
Ponownie odkomenderowany do sztabu 23 Dywizji Piechoty, skąd skierowano go na kurs dla oficerów informacyjnych w Jarosławiu. Do 20 grudnia 1924 r., pełnił funkcję drugiego referenta Przysposobienia Wojskowego przy sztabie 23 DP. Następnie pełnił funkcję młodszego oficera w 2 Kompanii 11 pp. W okresie od stycznia do 27 kwietnia 1925 r., przebywał na kursie doszkalającym dla młodszych oficerów w Chełmnie.
Po powrocie do 11 Pułku Piechoty został przydzielony do kadry pułkowej szkoły podoficerskiej. W okresie od 24 lipca do 31 grudnia 1925 r., przebywał na kursie dla oficerów żywnościowych i broni. Po ukończeniu kursu z wynikiem bardzo dobrym, powrócił do swojej dotychczasowej jednostki i objął funkcję oficera żywnościowego pułku.
W latach następnych ukończył kurs dla oficerów broni maszynowej w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie. W 1929 r., został przeniesiony do 67 pp. w Brodnicy na stanowisko dowódcy kompanii.
1 stycznia 1931 r., został awansowany do stopnia kapitana służby stałej piechoty. W 1935 r., został przeniesiony do 27 pp. w Częstochowie na stanowisko dowódcy kompanii. Po ukończeniu kursu dla dowódców batalionu w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, został mianowany dowódcą II Batalionu w 27 pp.
Wkrótce przeniesiono go na stanowisko Komendanta Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty 7 DP przy 27 pp. w Częstochowie. 19 marca 1938 r., otrzymał awans do stopnia majora służby stałej piechoty.
W Wojnie Obronnej 1939 r., brał udział jako dowódca II Batalionu 27 pp., walczącego w składzie 7 Dywizji Piechoty. Uczestniczył w walkach z wrogiem w rejonie Lublińca i Częstochowy. Po rozbiciu przez wojska niemieckie 7 DP, z częścią swojego batalionu przedarł się w rejon Gór Świętokrzyskich, gdzie kontynuował walkę.
Po zakończeniu działań wojennych uniknął niemieckiej niewoli, ukrywając się na Kielecczyźnie. Jesienią 1939 r., po nawiązaniu kontaktów z członkami siatki konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski, został zaprzysiężony do tej organizacji.
Na początku 1940 r., skierowano go do Sandomierza z nominacją na stanowisko Komendanta Obwodu Sandomierz ZWZ, którym dowodził w okresie od 15 stycznia do maja 1940 r.
Jako zagrożony aresztowaniem został przeniesiony na stanowisko Komendanta Obwodu Jędrzejów ZWZ, którym dowodził do sierpnia 1941 r. Należał do czołowych organizatorów sieci konspiracyjnej na tym terenie. Zorganizował sztab obwodu oraz sieć terenową.
W końcu sierpnia 1941 r., z powodu zagrożenia aresztowaniem, przeniesiono go z kolei do Kielc na analogiczne stanowisko. Pracą konspiracyjną Obwodu Kielce ZWZ/AK kierował do maja 1942 r.
W okresie przeprowadzanych wiosną 1942 r., masowych aresztowań, wśród żołnierzy AK Okręgu Radomsko-Kieleckiego ukrywał się na podległym terenie. Po odwołaniu z funkcji Komendanta Obwodu Kieleckiego został przeniesiony do sztabu Inspektoratu Rejonowego Radom AK.
W październiku 1942 r., po aresztowaniu przez Gestapo Komendanta Inspektoratu mjr. Alfonsa Kotowskiego „Romana”, „Wiktora”, został mianowany Komendantem Inspektoratu Radom AK.
W okresie przygotowań do powszechnego wystąpienia zbrojnego przeciwko okupantowi, uczestniczył aktywnie w pracach organizacyjnych, mających na celu przygotowanie sił AK podległego inspektoratu do działań zbrojnych. Nadzorował szkolenie żołnierzy AK w obwodach oraz organizowanie oddziałów bojowych.
W 1944 r., został wyznaczony na dowódcę odtwarzanej 28 Dywizji Piechoty AK. Jednak w okresie poprzedzającym akcję „Burza” i potem nie udało się odtworzyć tej jednostki z wielu obiektywnych przyczyn. W okresie od sierpnia do września 1944 r., brał udział w walkach z wrogiem. Nadal pełnił funkcję Komendanta Inspektoratu Rejonowego Radom.
Rozkazem Komendanta Komendy Głównej AK gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka” z dnia 10 stycznia 1945 r., został awansowany do stopnia podpułkownika służby stałej piechoty ze starszeństwem z 1 stycznia 1945 r. Po rozwiązaniu Armii Krajowej (19 stycznia 1945 r.), pozostał w konspiracji "NIE" na zajmowanym stanowisku.
Po utworzeniu Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj nadal pełnił funkcję Komendanta Inspektoratu Radom. W konspiracji antykomunistycznej dowodził akcjami zbrojnymi, skierowanymi przeciwko siłom komunistycznym. Poszukiwany i tropiony przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa oraz jego agenturę.
Często zmieniał miejsca swego pobytu. Do lipca 1945 r., utrzymywał kontakty konspiracyjne z płk Janem Zientarskim „Einem”,” „Mieczysławem”, Komendantem Okręgu Radom-Kielce DSZ.
Był w gronie inicjatorów rozbicia więzienia w Radomiu, gdzie więziono wielu żołnierzy konspiracji AK. W nocy z 8 na 9 września 1945 r., oddział partyzancki dowodzony przez por. Stefana Bembińskiego "Harnasia", przeprowadził udaną akcję rozbicia więzienia UB w Radomiu, skąd uwolniono około 300 osób. Wśród oswobodzonych był m. in. Komendant Obwodu Kozienice - mjr Władysław Komorek „Lucjan” z żoną.
Po rozwiązaniu w sierpniu 1945 r., Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj i utworzeniu na początku września 1945 r., Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość działał w strukturach konspiracyjnych tej organizacji i nadal prowadził działalność niepodległościową.
Za pośrednictwem mjr. Zygmunta Szewczyka utrzymywał kontakty z Warszawą. Na początku października 1945 r., po wyjściu z lokalu kontaktowego przy ul. Białej 37 w Radomiu, został aresztowany przez agentów NKWD, a następnie przekazany do WUBP Kielce.
Według jego własnej relacji został wydany przez byłego szefa Oddziału II Komendy Okręgu Radom-Kielce mjr. Zygmunta Szewczyka „Bartka”, który był jego podwładnym w okresie, gdy pełnił funkcję Komendanta Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 27 pp.
Następnie został przewieziony do Warszawy i osadzony w XI Pawilonie na Mokotowie, gdzie przeszedł ciężkie śledztwo. Postanowienie o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania wydała z datą 13 października 1945 r., Wojskowa Prokuratura Rejonowa w Warszawie.
Wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26 lutego 1946 r., został skazany na karę śmierci, którą na podstawie amnestii złagodzono do 10 lat więzienia. Był to proces tzw. kiblowy, który odbył się w więzieniu mokotowskim. Po procesie został więziony najpierw na Mokotowie, a następnie w Centralnym Więzieniu Karnym w Rawiczu, gdzie został osadzony w dniu 18 sierpnia 1946 r.
W 1948 r., na mocy amnestii z 22 lutego 1947 r., Wojskowy Sąd Najwyższy w Warszawie złagodził mu wyrok do 5 lat więzienia. W więzieniu rawickim był szykanowany przez personel więzienny.
W dniu 13 września 1950 r. został przewieziony z CWK w Rawiczu do więzienia Warszawa I (Mokotów), skąd został zwolniony 13 października 1950 r., po odbyciu kary. Więzienie opuścił w ciężkim stanie zdrowia. W okresie późniejszym był dalej represjonowany przez władze komunistyczne.
Jako "wróg demokracji ludowej" był inwigilowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Nękany stałymi wezwaniami do UB.
Po podleczeniu zdrowia nie mógł podjąć odpowiedniego dla siebie zajęcia. Zamieszkał z rodziną w Częstochowie, gdzie podjął pracę w wodociągach miejskich. W okresie tzw. odwilży w 1956 r. został członkiem ZBOWiD, gdzie aktywnie uczestniczył w miarę swych możliwości, w organizowaniu różnych form pomocy dla byłych żołnierzy AK.
Spisał relację ze swojej pracy w konspiracji, a także inspirował do tego innych. Z jego inicjatywy były Komendant Obwodu Kozienice AK i jego zastępca od sierpnia 1944 r., ppłk Józef Pawlak „Bartosz”, „Brzoza” zebrał relacje od byłych żołnierzy AK i po opracowaniu wydał w 1967 r., pracę pt. "5 lat w Armii Podziemnej". Praca została wydana drukiem przez wydawnictwo PAX w Warszawie po długich staraniach.
W okresie swej działalności konspiracyjnej należał do grona najwybitniejszych dowódców podziemia niepodległościowego w Okręgu Radomsko-Kieleckim ZWZ/AK/DSZ.
Ciężko schorowany umarł w wieku 71 lat w dniu 1 listopada 1969 r., w Blachowni koło Częstochowy. Pochowany na cmentarzu w Tarnowie. Żonaty z Marią Żywocką. Z tego związku miał syna Zygmunta, konstruktora silników i wykładowcę akademickiego.
Odznaczenia m.in.:
Krzyż Virtuti Militari V klasy (nr legitymacji 12 991).
Krzyż Walecznych (dwukrotnie).
Krzyż Partyzancki.
Medal Wojska.
Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921.
Srebrny Krzyż Zasługi.
Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami.
Medal 10-lecia Odzyskanej Niepodległości.
Odznaka Pamiątkowa 11 Pułku Piechoty.
|