Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
DZIEJMA, Michał.


DZIEJMA, Michał.

Major rezerwy piechoty.



Pseudonimy: „Boruta”, „Rogucki”, „Stefan” vel Stefan Rogucki.

Urodzony: 7 listopada 1908 r., w Białymstoku.

Zmarł: 22 października 1982 r., w Poznaniu.



Promocje:

Major.:
Kapitan.: 11 listopada 1944 r.
Porucznik.: 1 stycznia 1938 r.
Podporucznik.: 1 stycznia 1934 r.

Funkcje:

Służba wojskowa w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 20 Pułku Piechoty (Kraków-Bronowice).: 15 sierpnia 1929 - 15 września 1930 r.
Przeniesiony do rezerwy z przydziałem do 42 Pułku Piechoty (Białystok).: 15 września 1930 r.
Uczestnik obowiązkowych ćwiczeń wojskowych.: 1931 - 1932 r.
Wcielony do Wojska Polskiego.: sierpień 1939 r.
Służba w 42 Pułku Piechoty, 18 Dywizji Piechoty.: sierpień - wrzesień 1939 r.
Zaprzysiężony w szeregi Związku Walki Zbrojnej.: kwiecień 1940 r.
Oficer informacyjny w Komendzie Obwodu Białystok-miasto ZWZ.: ?? - ??
Oficer szkoleniowy i zastępca Komendanta Obwodu Białystok-miasto ZWZ.: ?? - ??
Komendant Obwodu Białystok-miasto ZWZ/AK.: luty 1942 - listopad/grudzień 1943 r.
Zastępca Inspektora Mazowieckiego.: grudzień 1943/styczeń 1944 - lipiec 1944 r.
Komendant Inspektoratu II Mazowieckiego, Okręg Białystok AK.: lipiec - grudzień 1944 r.
Dowódca oddziału partyzanckiego, Okręg Białystok AK.: 1944 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Konstantego i Zofii z domu Roguckiej. W Białymstoku ukończył szkołę powszechną, a następnie Gimnazjum im. Zygmunta Augusta, gdzie w roku 1929 uzyskał świadectwo dojrzałości.
W okresie od 15 sierpnia 1929 do 15 września 1930 r., odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty 6 DP przy 20 pp. w Krakowie-Bronowicach. Rozkazem Komendanta Szkoły z dnia 15 września 1930 r., został przeniesiony do rezerwy w stopniu plutonowego podchorążego rezerwy piechoty z przydziałem do 42 pp. w Białymstoku. Potem podjął studia w Szkole Głównej Handlowej w Krakowie. W latach 1931-1932 odbył obowiązkowe ćwiczenia wojskowe.
1 stycznia 1934 r., otrzymał awans do stopnia podporucznika rezerwy piechoty. Po powrocie do Białegostoku pracował w branży kupieckiej. Był właścicielem m. in. dwóch księgarni. Po odbyciu kolejnych ćwiczeń wojskowych, w dniu 1 stycznia 1938 r., został awansowany do stopnia porucznika rezerwy.

W sierpniu 1939 r. został zmobilizowany do Wojska Polskiego i wcielony do macierzystego 42 pp. (18 Dywizja Piechoty), w którego szeregach walczył w Wojnie Obronnej 1939 r. Walczył pełniąc funkcję dowódcy plutonu, a następnie kompanii. Uczestniczył w walkach nad Narwią, w rejonie Łomży, Ostrołęki, pod Zambrowem i Czerwonym Borem.
W dniach 8 i 12 września brał udział w ciężkich bojach odwrotowych pod Andrzejewem, gdzie po ciężkich walkach jego pułk poddał się Niemcom. Uniknął niewoli i powrócił do rodzinnego Białegostoku.
Podczas okupacji sowieckiej pracował w sklepie. W kwietniu 1940 r., został zaprzysiężony do Związku Walki Zbrojnej. Działalność niepodległościową prowadził na terenie Obwodu ZWZ Białystok–miasto. W okresie sowieckiej okupacji Białegostoku pełnił kolejno funkcje: oficera organizacyjnego, szkoleniowego i zastępcy Komendanta Obwodu. W lutym 1942 r., został mianowany Komendantem Obwodu AK Białystok-miasto.

Na podległym terenie prowadził bardzo aktywną działalność konspiracyjną. Zorganizował sztab obwodu i zaktywizował działalność placówek obwodowych. Zorganizował grupę specjalną do likwidacji agentów i konfidentów gestapo. Brał udział w przygotowaniach do akcji odbicia z więzienia przy ul. Sienkiewicza w Białymstoku więzionych tam oficerów sztabu Okręgu Białystok: mjr. Świtalskiego, mjr Fijałkowskiego oraz kpt. Jacyny, którą przeprowadzono z powodzeniem w nocy z 31 października na 1 listopada 1942 r.
Aresztowany przypadkowo w czasie łapanki w dniu 22 sierpnia 1943 r., w Białymstoku i uwięziony w białostockim więzieniu. Nie został rozpoznany jako oficer AK. W dniu 23 października 1943 r., został zwolniony z więzienia w wyniku wykupienia go przez wywiad AK za łapówkę w kwocie 10 tysięcy Reichsmarek.
Zagrożony aresztowaniem przez gestapo, w grudniu 1943 r., został odwołany formalnie z funkcji Komendanta Obwodu, a następnie w styczniu 1944 r., przeniesiony na stanowisko zastępcy inspektora mazowieckiego kpt. rez. piechoty Jana Buczyńskiego „Jacka”.

Zajmował się na tym stanowisku głównie szkoleniem żołnierzy AK i organizowaniem oddziałów partyzanckich na terenie inspektoratu. W okresie „Burzy” był przewidywany na stanowisko kwatermistrza odtwarzanej 18 Dywizji Piechoty AK, której ostatecznie nie utworzono. W lipcu 1944 r., został mianowany przez Komendanta Okręgu na stanowisko Komendanta Inspektoratu Mazowieckiego, po odwołanym z tej funkcji kapitanie Buczyńskim.
Podczas „Burzy” dowodził oddziałem partyzanckim AK. Uczestniczył m. in. w boju pod Undami. Po wejściu wojsk sowieckich był nadal czynny w konspiracji. 11 listopada 1944 r., otrzymał awans do stopnia kapitana rezerwy. Poszukiwany przez NKWD przebywał w ukryciu na terenie inspektoratu mazowieckiego.
Ukrywał się z mjr. Brzeskim „ Żegotą” szefem Oddziału II Komendy Okręgu Białystok w schronie na terenie wsi Zaręby – Krztęki. W dniu 1 grudnia 1944 r., został wraz z „Żegotą” aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD.

Według relacji żony Jadwigi, miejsce ich ukrycia zostało ujawnione w wyniku zeznań aresztowanego łącznika. Przewieziony do więzienia w Białymstoku, gdzie był poddawany ciężkim przesłuchaniom. Więziony następnie w obozie nr 284 w Brześciu, Czerepowcu (obóz nr 180), Stalinogorsku (obóz nr 388), gdzie przebywał do 05 czerwca 1946 r.
Następnie więziony w obozie nr 454 w Riazaniu, skąd w dniu 6 lipca 1947 r.., wywieziono go do obozu nr 150 w Griazowcu. W dniu 3 listopada 1947 r., został wywieziony do obozu w Brześciu.
Repatriowany 13 listopada 1947 r., przez placówkę repatriacyjną w Brześciu. Powrócił do rodzinnego Białegostoku. Inwigilowany przez UB w 1948 r., wraz z żoną Jadwigą wyjechał na tzw. Ziemie Odzyskane.

Początkowo mieszkał w Gorzowie Wielkopolskim. Podjął pracę zawodową w miejscowej Centrali Mięsnej. Potem przeniesiony do filii zakładów w Zielonej Górze. Tu był nękany i inwigilowany przez miejscowy Urząd Bezpieczeństwa. W końcu 1949 r., przeniósł się do Dobiegniewa, gdzie był kierownikiem tuczarni.
W 1950 r., przeprowadził się do Poznania, w którym podjął pracę w Dyrekcji Centrali Mięsnej. W połowie lat pięćdziesiątych zmienił miejsce pracy, zatrudniając się w Centrali Nasiennictwa w Poznaniu.
Pracował na kierowniczych stanowiskach. W 1972 r., przeszedł na emeryturę. W Poznaniu był często wzywany na przesłuchania do UB/SB. Nękany i prześladowany zachorował na serce,co doprowadziło do jego śmierci.

Zmarł 22 października 1982 r., w Poznaniu. Pochowany został na Cmentarzu Parafialnym przy ul. Łubowskiej w Poznaniu. Po wojnie zweryfikowany w stopniu majora rezerwy.
Żonaty z Jadwigą z domu Wojciechowską, żołnierzem AK ps. „Jawa”, więźniem sowieckich łagrów, zamieszkałą w Poznaniu. Mieli dwóch synów.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari V klasy,
Krzyż Walecznych (dwukrotnie),
Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,
Krzyż Partyzancki.




powrót do spisu treści


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion