
FINDER, Pinkus vel Paweł.
Działacz komunistyczny - I sekretarz PPR.
Pseudonimy: "Fred", "Brunon", "Mrowiec".
Urodzony: 19 września 1904 we wsi Leszczyny pod Bielskiem Białą.
Zmarł: 26 lipca 1944 w Warszawie, zamordowany w ruinach getta.
Pochodził z rodziny drobnego kupca.
Podczas nauki w niemieckim gimnazjum w Bielsku, pod wpływem ideologii syjonistycznej wyjechał na dwa lata do Palestyny, skąd powrócił w 1922 r.
Następnie ukończył szkołę i rozpoczął studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu w Wiedniu. W tym czasie został członkiem Komunistycznej Partii
Austrii.
W roku 1924 wyjechał do Francji, gdzie dwa lata później, czyli w roku 1926, ukończył Wydział Chemii w Miluzie.
W latach 1926-28 prowadził badania laboratoryjne w paryskiej Conservatoire des Arts et Metiers. Przez cały swój pobyt we Francji, był aktywnym
działaczem Francuskiej Partii Komunistycznej, prowadząc działalność publicystyczną, pracując też "po linii wojskowej".
W 1928 r., został aresztowany z fałszywymi dokumentami i wydalony z Francji za wywrotową działalność.
Powrócił do rodzinnego kraju, gdzie rzucił się w wir działalności w Komunistycznej Partii Polski. Początkowo pełnił funkcję sekretarza Komitetu
Okręgowego KPP na Śląsku, następnie objął analogiczne stanowisko w Łodzi, w Warszawie, w Zagłębiu Dąbrowskim i ostatecznie w Krakowie.
Mniej więcej w tym czasie został powołany do służby wojskowej, ukończył "podchorążówkę" w 16 pułku piechoty.
W latach 1931 - 1932 był dwukrotnie aresztowany i wypuszczony za kaucją.
W 1933 został członkiem Sekretariatu Centralnego KPP. Aresztowany w 1934, został osądzony w roku 1936 i skazany za swą działalność polityczną
na 6 lat i 8 miesięcy więzienia. Kary jednak nie odbył do końca.
Uwolniony po zajęciu ziem polskich przez armię sowiecką 17 września 1939. Podjął pracę w Komisji Planowania przy Komitecie Wykonawczym Rady
Obwodowej w Białymstoku zostając jej przewodniczącym w początkach 1941 roku. Jednocześnie zajmował się komunistyczną agitacją i publicystyką
(pisywał w gadzinowym "Sztandarze Wolności"), oraz wykładał w szkołach przedmiot o nazwie "Konstytucja ZSRS. Od 1941 r.
był także członkiem WKP (b).
Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej przedarł się do Moskwy. Tam został włączony w skład Grupy Inicjatywnej, która miała na terenach
okupowanych przez Niemców tworzyć nową polską partię komunistyczną - Polską Partię Robotniczą. Jednocześnie związany był z sowieckim
wywiadem.
28 grudnia 1941 wraz z Marcelim Nowotką "Starym" i innymi działaczami został przerzucony do Polski drogą lotniczą. Wraz z nowym sekretarzem i
Bolesławem Mołojcem wszedł do kierowniczej "trójki" PPR.
Po zabójstwie Nowotki i po usunięciu Bolesława Mołojca, w grudniu 1942 r., został I sekretarzem Polskiej Partii Robotniczej.
14 listopada został aresztowany wraz z Małgorzatą Fornalską przez gestapo. Był więziony, torturowany i przesłuchiwany na Pawiaku w Warszawie.
Nie ustalono, czy gestapo było poinformowane o jego misji, czy aresztowanie było przypadkowe.
Zginął w masowej egzekucji w ruinach getta otaczającego Pawiak.
|