Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
JĘDRZEJEWSKI, Marian.


JĘDRZEJEWSKI, Marian

Major rezerwy saperów.



Pseudonimy: „Adamski”, „Ar”, „Jan”, „Józef”, „Kotwica”, „Macierzanka”, „Stanisław”, „Warecki”, „Zygmuntowski” vel Marian Choroszewicz, vel Stefan Kochaniak, vel Józef Kotwica.

Urodzony: 8 września 1907 r., w Ostrowiu niedaleko Pskowa (Rosja).

Zmarł: 17 grudnia 1982 r., w Krakowie.


Promocje:

Major.: 15 grudnia 1945 r.
Kapitan.: 28 sierpnia 1942 r.
Porucznik.: 1 stycznia 1937 r.
Podporucznik.: 1 stycznia 1933 r.

Funkcje:

Elew w Szkole Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie.: 12 sierpnia 1930 - 14 lipca 1931 r.
Przydział mobilizacyjny do 4 Batalionu Saperów (Przemyśl).: 1933 r.
Pracownik Wydziału Rolnictwa i Reform Rolnych w Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku.: ?? - luty 1936 r.
Urzędnik w Starostwie Powiatowym w Suwałkach.: ?? - maj 1938 r.
Pracownik Urzędu Wojewódzkiego w Stanisławowie.: ?? - ??
Oficer 29 Batalionu Saperów, 29 Dywizji Piechoty.: czerwiec - 22 wrzesień 1939 r.
Zaprzysiężony w szeregi Związku Walki Zbrojnej (Lwów).: styczeń 1940 r.
Komendant Dzielnicy Północnej Inspektoratu ZWZ Lwów-Miasto.: listopad/grudzień (?) 1941 - sierpień 1943 r.
Zastępca Komendanta Miasta Lwów.: ?? - ??
P.o. Komendanta Inspektoratu Lwów-Miasto AK.: sierpień 1943 - marzec 1944 r.
Kierownik Wydziału VIII (Saperskiego) w Komendzie Inspektoratu Lwów-Miasto.: ?? - ??
Komendant Dzielnicy Północnej Inspektoratu Lwów-Miasto.: marzec - 31 lipca 1944 r.
Dowódca I i III Batalionu 19 Pułku Piechoty AK.: lipiec 1944 r.
Komendant Miasta Lwów Organizacji "Nie".: ?? - ??
Komendant Garnizonu Miasta Lwów, Eksterytorialny Okręg Lwów WiN (Kraków).: ?? - ??

Opinie:

Notatki:

Syn Kazimierza (oficera armii carskiej) i Marii z domu Rodziewicz. W czasie rewolucji i wojny domowej w Rosji wraz z rodzicami uchodził przed bolszewikami i przebywał kolejno w Mamadyszu w guberni kazańskiej, w Pietrozawodsku nad jeziorem Onega i w Borysowie na Białorusi, gdzie umarł jego ojciec.
W 1922 r., przedostał się z matką do Rzeżycy na Łotwie, gdzie ukończył szkołę powszechną i dwie klasy polskiego gimnazjum. Należał tu do harcerstwa. W 1925 r., powrócił do Polski i zamieszkał z matką we Lwowie, pod opieką stryja Władysława, generała Wojska Polskiego. W latach 1925-1927 uczył się w VIII Państwowym Gimnazjum im. Kazimierza Wielkiego we Lwowie, uzyskując tam maturę. Następnie 1927-1929 studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej, pracując jednocześnie w Miejskiej Kolei Elektrycznej we Lwowie.

W okresie od 12 sierpnia 1930 do 14 lipca 1931 r., uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie. 1 stycznia 1933 r., otrzymał promocję do stopnia podporucznika rezerwy saperów z przydziałem mobilizacyjnym do 4 Batalionu Saperów w Przemyślu.
Ewidencyjnie podlegał PKU Lwów Miasto. Następnie do lutego 1936 r., pracował w Wydziale Rolnictwa i Reform Rolnych w Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku, natomiast do maja 1938 r., w Starostwie Powiatowym w Suwałkach, a następnie Urzędzie Wojewódzkim w Stanisławowie.
Po odbytych ćwiczeniach, w dniu 1 stycznia 1937 r., otrzymał awans do stopnia porucznika rezerwy saperów. W czerwcu 1939 r., został zmobilizowany i wcielony do 29 Batalionu Saperów, 29 Dywizji Piechoty.

W Wojnie Obronnej 1939 r., walczył na szlaku od Skierniewic do Krasnobrodu na Lubelszczyźnie, gdzie 22 września rozwiązano jego jednostkę. Po zakończeniu działań wojennych powrócił do Lwowa, gdzie od stycznia 1940 r., działał w strukturach ZWZ. Podczas sowieckiej okupacji Lwowa był przez krótki czas ściśle związany z ppor. Janem Jaworskim „Kowalem”, adiutantem płk. Żebrowskiego, Komendanta ZWZ-1.
W okresie od lutego 1940 do czerwca 1941 r., pracował przy budowie drogi Lwów-Kijów w Winnikach. Następnie w listopadzie (grudniu) 1941 r., objął stanowisko Komendanta Dzielnicy Północnej Inspektoratu ZWZ Lwów – Miasto, które sprawował do sierpnia 1943 r., będąc jednocześnie zastępcą Komendanta Miasta.

28 sierpnia 1942 r., został awansowany do stopnia kapitana rezerwy saperów, a w związku z ciężką chorobą ppłk. Galinowskiego i aresztowaniem (10 sierpnia 1943 r.,) ppłk. Tabaczyńskiego, objął stanowisko p.o. Komendanta Inspektoratu Lwów-Miasto. Funkcję tą pełnił do marca 1944 r. Jednocześnie kierował wydziałem VIII (Saperskim) w sztabie inspektoratu.
Następnie w okresie od kwietnia do 31 lipca 1944 r., był ponownie Komendantem Dzielnicy Północnej. W akcji „Burza” dowodził siłami swojej Dzielnicy (I i III Batalion 19 pp. AK), które zapobiegły zniszczeniu obiektów komunalnych, przemysłowych na terenie dzielnicy. Po „Burzy” działa nadal w podziemiu.

W Organizacji "NIE" pełni funkcję Komendanta Miasta Lwowa. 15 grudnia 1945 r., został awansowany do stopnia majora rezerwy saperów. Jako jeden z ostatnich oficerów opuścił Lwów (około 25 października 1945 r.). Po przybyciu do Polski podjął działalność w WiN. Pełnił funkcję Komendanta garnizonu z siedzibą w Krakowie, jednostki Eksterytorialnego okręgu Lwowskiego WiN w skład, której wchodziły cztery „Dzielnice” obsadzone ludźmi działającymi przedtem we Lwowie. Utrzymywał kontakt z ppłk Anatolem Sawickim i kierownikiem Okręgu Jelenia Góra WiN ppłk dypl. Tomaszewskim. W sierpniu 1946 r., ujawnił się i podjął pracę w Przedsiębiorstwie Instalacyjnym Budowlano-Elektrycznym we Wrocławiu, gdzie zamieszkał.

Następnie w sierpniu 1947 r., przeniósł się do Zakopanego, gdzie pracował w Podhurtowni Centrali Tekstylnej. Zamieszkał przy ul. Krupówki nr 32. W piwnicy domu Marii Kamińskiej przy ul. Poznańczyka 13/3 umieścił prowadzone przez siebie archiwum konspiracyjne okręgu z lat 1944-1946.
23 marca 1948 r., został aresztowany przez funkcjonariuszy WUBP Wrocław. Przewieziony do Wydziału Śledczego WUBP we Wrocławiu.
Aresztowany przez WPR Wrocław 30 marca 1948 r. Sankcję podpisał mjr Jan Orliński. Przesłuchania prowadzili: ppor. Józef Nowicki, chor. Jerzy Banaszek i ref. Stanisław Dusza.

Stosowano wobec niego bestialskie metody śledcze. 28 sierpnia 1948 r., został przewieziony do więzienia MBP Warszawa-Mokotów. 1 września tego roku ponownie przetransportowany do Wrocławia, gdzie został umieszczony w szpitalu więziennym przy ul. Klęczkowskiej. Ze względu na stan zdrowia (widoczne ślady pobicia i tortur) nie zostaŁ dopuszczony do złożenia zeznań przed sądem w sprawie J. Brodzisza.
21 stycznia 1949 r., został skazany przez WSR Wrocław, sygnatura akt Sr. 34/49 na trzykrotną karę śmierci. 12 kwietnia 1949 r., NSW w Warszawie utrzymał wyrok w mocy.

3 maja 1949 r., został ułaskawiony przez Bieruta z zamianą kary śmierci na dożywocie. Skazany przez WSR Wrocław pod przewodnictwem mjr Romana Abramowicza. Więziony we Wrocławiu, skąd został wywieziony do CWK we Wronkach i tu osadzony dnia 13 września 1950 r. Dnia 23 marca 1955 r., Zgromadzenie Sędziów NSW złagodziło mu karę do lat 8. Zwolniony z CWK we Wronkach dnia 23 marca 1956 r.
Więzienie opuścił w ciężkim stanie zdrowia, z trwałym kalectwem i 75 % niezdolnością do pracy, chory na gruźlicę i serce. Po zwolnieniu z więzienia powrócił do Zakopanego, gdzie zamieszkał przy ul. Świerczewskiego.

W dniu 11 grudnia 1962 r., Sąd Wojewódzki we Wrocławiu uniewinnił go i w pełni zrehabilitował. W latach 1957-1967 pracował w hurtowni Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Hurtu spożywczego w Zakopanem, po czym przeszedł na emeryturę. Zmarł w Krakowie 17 grudnia 1982 r., i pochowany został na cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem. Żonaty z Heleną z domu Kunz primo voto Scheidel.

Odznaczenia m.in.:




powrót do spisu treści


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion