
OLSZEWSKI, Józef
Kapitan czasu wojny.

Pseudonimy: „Andrzej”, „Kamień”, vel Andrzej Zdanowicz, vel Juliusz Wegner.
Urodzony: 10 stycznia 1909 r., w Gostyninie.
Zmarł: 5 października 1942 r., przed gmachem Gestapo w Gdyni.
Promocje:
Kapitan.:
Funkcje:
Służba wojskowa na Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy w Warszawie.: 1931 - 1932 r.
Zaprzysiężony w Związku Walki Zbrojnej.: wiosna 1940 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Włocławek ZWZ.: lipiec 1940 - styczeń 1941 r.
Komendant Podokręgu Północ (Morski) Okręgu Pomorze AK.: luty 1941 - 5 października 1942 r.
Opinie:
Notatki:
Syn Leona (z zawodu cieśli) i Jadwigi z domu Fawrel. Po ukończeniu szkoły powszechnej kształcił się w gimnazjum w Gostyninie oraz w Seminarium Nauczycielskim w Kutnie, gdzie w roku 1931 zdał maturę. W latach 1931-1932 odbywał służbę wojskową na Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy w Warszawie. W okresie od 1932 do 1933 r., mieszkał u swego stryja Józefa Olszewskiego we Włocławku.
W 1933 r., zamieszkał z rodziną w Aleksandrowie Kujawskim. Pracował na stanowisku pomocnika sekretarza Sądu Grodzkiego. Związał się wówczas z ruchem narodowym. Od początku okupacji konspirował, gromadził środki walki i prowadził nasłuch radiowy. Aresztowany zdołał zbiec. W połowie grudnia 1939 r., przeniósł się do Włocławka, gdzie działał w Stronnictwie Narodowym. Jego rodzinę wysiedlono do Bedlna k/Turowa na Podlasiu. Wiosną 1940 r., nawiązał kontakty z kpt. Józefem Chylińskim "Rekinem", szefem sztabu Okręgu Pomorskiego ZWZ i został przez niego zaprzysiężony do ZWZ.
Przebywał w Lipnie, gdzie zaczął tworzyć zawiązek tamtejszego Obwodu ZWZ. W okresie od lipca 1940 do stycznia 1941 r., pełnił funkcję Komendanta Inspektoratu Rejonowego ZWZ Włocławek, gdzie występował jako por. Andrzej Zdanowicz. Zagrożony aresztowaniem ukrywał się w majątku Falborz pod Brześciem Kujawskim, gdzie schronienia użyczył mu rządca Feliks Stencel. Jednocześnie dzięki pośrednictwu siostry ciotecznej Marii Wittek z KG ZWZ nawiązał kontakt z mjr/ppłk Antonim Sanojcą „Kortumem” szefem Oddziału I KG ZWZ w Warszawie.
Mianowany Komendantem Podokręgu Północnego z zadaniem sformowania jego struktury, przeprowadzenia akcji scaleniowej i zorganizowania sieci wywiadowczej. Współpracował z ekspozyturą „Zachód” Związku Jaszczurczego w zakresie wywiadu antyniemieckiego i przerzutów z Wybrzeża do Szwecji. Początkowo mieszkał u Stenclów w Tuchlinie, a od czerwca 1941 r., dysponował już kilkoma kwaterami w Gdyni m. in. przy ul. Poprzecznej 18.
01 lipca 1942 r., za pośrednictwem ppor. Alfonsa Jareckiego „Juhasa” rozpoczął akcję na rzecz integracji konspiracji pomorskiej, zalecając rozmowy z przedstawicielami Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski" na temat warunków podporządkowania. Na początku września 1942 r., otrzymał w tej sprawie meldunek z terenu za pośrednictwem łączniczki Heleny Stawskiej i współpracownika Bronisława Ciary. Na przełomie września i października 1942 r., gestapo przechwyciło korespondencję. Aresztowany 05 października 1942 r., w Witaminie wraz z domownikami w mieszkaniu rodziny Rogozińskich, dokąd dla stworzenia pozorów zdrady przywieziono zmaltretowanego i zakutego w kajdany Lucjana Cylkowskiego.
Akcją kierował osobiście komisarz Hans Leser, co wskazywało na jej duże znaczenie dla gestapo. Jeszcze w lokalu konspiracyjnym został zmasakrowany przez gestapowców, zdołał zażyć truciznę, która wskutek zwietrzenia zadziałała z opóźnieniem. Po wyjściu z samochodu przez gmachem placówki gestapo na Kamiennej Górze w Gdyni przewrócił się na ziemie i zmarł.
Awansowany w konspiracji do stopnia kapitana czasu wojny.
Odznaczenia m.in.:
Virtuti Militari V klasy (rozkaz L.dz. 732/272/BP I z 27 VII 1944),
Krzyż Walecznych,
Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami.
|