Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
RUTKOWSKI, Stefan..


RUTKOWSKI, Stefan.

Podpułkownik służby stałej artylerii.



Pseudonimy: „Alfred”, „Artur”, „Bartek”, „Bolesław”, „Czarnecki”,„Haszysz”, „H-12”, „Jastrząb”, „Kujawa", „Marek”, „Młot”, „Pankracy”, „S”, „Stary”, „Starszy Pan”, „Wojciech”, „Żwan” vel Zygmunt Woźniak.

Urodzony: 17 lipca 1895 r., w Słońsku, pow. Inowrocław.

Zmarł: 21 lipca 1953 r., w CWK Wronki.


Promocje:

Podpułkownik.:
Major.:
Kapitan.: 19 marca 1938 r.
Porucznik.: 15 luty 1923 r.
Podporucznik.: 21 stycznia 1921 r.

Funkcje:

Służba w 2 pułku Artylerii Polowej armii niemieckiej.: 1915 - ??
Służba w Kompanii Uzupełniającej 809 Baterii armii niemieckiej.: wrzesień 1917 - kwiecień 1918 r.
Służba w 3 Pułku Artylerii Polowej armii niemieckiej.: kwiecień 1918 - ??
Służba w 37 Pułku Artylerii Polowej armii niemieckiej.: ?? - listopad 1918 r.
Zdemobilizowany.: listopad 1918 r.
Uczestnik Powstania Wielkopolskiego.: ?? - ??
Wstępuje w szeregi Wojska Polskiego.: 4 kwietnia 1919 r.
Służba w Dowództwie Głównym Frontu Wielkopolskiego.: ?? - ??
Nauka w Wielkopolskiej Szkole Podchorążych Piechoty w Poznaniu.: czerwiec 1919 r.
Służba w 1 Pułku Artylerii Górskiej.: ?? - 1921 r.
Służba w IV Dywizjonie Artylerii (Lwów).: 1921 - ??
Uczestnik kursu dla oficerów zwiadowczych w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu.: ?? - ??
Oficer w Dowództwie Artylerii Konnej.: 1924 - 1927 r.
Służba w 10 Dywzjonie Artylerii Konnej.: 1927 - 1934 r.
Służba w 24 Pułku Artylerii Lekkiej (Jarosław).: ?? - ??
Oficer sądowy w Wojskowym Sądzie Okręgowym nr X w Przemyślu.: maj 1934 -??
Przeniesiony>do Korpusu Oficerów Administracyjnych.: lipiec 1934 r.
Komendant Obwodu Jarosław ZWZ.: marzec - kwiecień 1940 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Przemyśl ZWZ-AK.: kwiecień 1940 - sierpień 1943 r.
Oficer inspekcyjny w Komendzie Okręgu Kraków AK.: wrzesień 1943 - czerwiec 1944 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego Jasło AK.: czerwiec - grudzień 1944 r.
Zastępca Komendanta Podokręgu Rzeszów AK w Likwidacji.: grudzień 1944 - ??
Członek organizacji "Nie".: ?? - ??
Zastępca Delegata Delegatury Okręgowej Sił Zbrojnych w Rzeszowie.: ?? - ??
Kierownik I Rejonu WiN w Katowicach.: listopad 1945 - listopad 1946 r.
Zastępca Kierownika Okręgu Katowice WiN.: marzec - listopad 1946 r.
P.o. Kierownika Okręgu Katowice WiN.: listopad 1946 - styczeń 1947 r.
Kierownik Okręgu Katowice WiN.: styczeń - 21 września 1947 r.
Kierownik Obszaru Północ WiN.: 21 września - 10 grudnia 1947 r.

Opinie:

Notatki:

Syn Wojciecha i Łucji z domu Walczak. Uczęszczał do Średniej Szkoły Rolniczej w Inowrocławiu, potem do gimnazjum filologicznego w Poznaniu. Po ukończeniu 6 klasy, w roku 1915 został wcielony do armii niemieckiej z przydziałem do 2 pap. w Białogardzie. Po przeszkoleniu, we wrześniu 1915 r., został skierowany na front zachodni. Walczył m. in. pod Verdun i w lasach aragońskich, gdzie został ranny. Przebywał na leczeniu w szpitalu w Aachen.
We wrześniu 1917 r., został przydzielony do kompanii uzupełniającej 809 baterii. Walczył na foncie wschodnim m. in. pod Smorgoniami, Baranowiczami i Starą Wilejką. Od kwietnia 1918 r., ponownie walczył na froncie zachodnim, w szeregach 3 pap., potem 37 pap.
Podczas walk odwrotowych został po raz drugi ranny. Przez krótki okres przebywał w szpitalu polowym. Po demobilizacji, w dniu 30 listopada 1918 r., powrócił do Słońska. W grudniu tego roku włączył się do prac przygotowawczych do Powstania Wielkopolskiego. Następnie walczył w rzeczonym powstaniu i uczestniczył w walkach w zdobywaniu Inowrocławia, Gniewkowa i Gniezna.

W marcu 1919 r., poważnie chory, powrócił na pewien czas do domu. 4 kwietnia 1919 r., wstąpił w szeregi Wojska Polskiego z przydziałem do Dowództwa Głównego Frontu Wielkopolskiego. W czerwcu 1919 r., odbył przeszkolenie w Wielkopolskiej Szkole Podchorążych Piechoty w Poznaniu. W sierpniu tego roku, już jako podchorąży 1 pag. walczył na froncie wojny polsko-bolszewickiej.
W 1920 r., zdał jako ekstern maturę w gimnazjum filologicznym przed Kolegium Szkolnym w Poznaniu. 29 stycznia 1921 r., otrzymał nominację do stopnia podporucznika służby stałej artylerii. W 1921 r., został przeniesiony do IV Dywizjonu Artylerii, stacjonującego we Lwowie. Ukończył kurs dla oficerów zwiadowczych w Centrum Wyszkolenia Artylerii. 15 lutego 1923 r., awansowany do stopnia porucznika służby stałej artylerii.

W latach 1924-1927 służył w dowództwie artylerii konnej, potem w okresie od 1927 do 1934 r., w 10 dak., potem w 24 pal. w Jarosławiu. Od maja 1934 r., był oficerem sądowym w Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr X w Przemyślu. Jednocześnie w lipcu 1934 r., został przeniesiony do Korpusu Oficerów Administracyjnych. 19 marca 1938 r., został awansowany do stopnia kapitana służby stałej. W Wojnie Obronnej 1939 r., brał udział w walkach na kierunku Jarosław-Lwów. Po zakończeniu działań wojennych udało mu się powrócić do Jarosławia.
W listopadzie 1939 r., brał czynny udział w tworzeniu struktur konspiracyjnych SZP/ZWZ na trenie powiatu Jarosław. Współorganizator przerzutu gen. Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego przez San w Muninie, do sowieckiej strefy okupacyjnej. W marcu 1940 r., został mianowany Komendantem Obwodu Jarosław ZWZ. W lutym 1941 r., awansowany do stopnia majora służby stałej.

W okresie od kwietnia 1940 do sierpnia 1943 r., pełnił funkcję Komendanta Inspektoratu Rejonowego Przemyśl ZWZ-AK. Prowadził aktywną działalność konspiracyjną na podległym terenie. W okresie od września 1943 do czerwca 1944 r., pełnił funkcję oficera inspekcyjnego w Komendzie Okręgu Kraków AK.
W czerwcu 1944 r., ówczesny p.o. Komendanta Okręgu Kraków AK ppłk Wojciech Wayda mianował go Komendantem Inspektoratu Rejonowego AK Jasło oraz dowódcą odcinka jasielsko-sanockiego odcinka Akcji „Burza”.
W okresie obowiązywania rozkazu płk. Kazimierza Putka, w okresie od września do października 1944 r., pracował nad odtworzeniem pułku w inspektoracie jasielskim, ale po rozkazie odwoławczym odrzucił następny rozkaz Komendanta Podokręgu Rzeszów, nakazujący wstępowanie do armii gen. Berlinga. Początkowo uniknął aresztowania przez NKWD. W grudniu 1944 r., przekazał komendę inspektoratu mjr. Modrzejewskiemu „Lisowi” i wyjechał do Rzeszowa, gdzie objął funkcję zastępcy Komendanta Podokręgu Rzeszów AK w likwidacji (mjr Stanisław Pieńkowski).

Po ujawnieniu się pozostał w konspiracyjnych strukturach "Nie", potem w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj. Organizował komórki DSZ w Brzozowie, Sanoku , Jaśle, Gorlicach i Krośnie. Pełnił funkcję zastępcy Delegata Rzeszowskiego Okręgu DSZ na Kraj, a po utworzeniu WiN był członkiem kadry kierowniczej Okręgu Rzeszów WiN.
W okresie od listopada 1945 do listopada 1946 r., kierował I Rejonem WiN Katowice, wchodzącym w skład Wydziału/Okręgu Śląsko-Dąbrowskiego oraz jednocześnie od marca 1946 r., pełnił funkcję zastępcy Kierownika Okręgu Katowice WiN. Od listopada 1946 r., był p. o. kierownika, a od stycznia 1947 Kierownikiem Okręgu Katowice WiN.
21 września 1947 r., wyznaczony przez Łukasza Cieplińskiego kierownikiem nieistniejącego już Obszaru Północnego WiN, który miał zorganizować od nowa. Zlikwidował swoje mieszkanie i kontakty na Górnym Śląsku i otrzymując miesięczny urlop wyjechał do Gdańska.

25 listopada 1947 r., spotkał się we Wrocławiu z Adamem Lazarowiczem, od którego otrzymał dotację miesięczną na działalność konspiracyjną organizowanego obszaru. 10 grudnia 1947 r., został aresztowany w Poznaniu, podczas zasadzki, zorganizowanej przez miejscowy Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i uwięziony. Postanowienie o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania wydał WPR Poznań. Sygnował podpisem prokurator ppłk Radomski. Przewieziony następnie do WUPB w Katowicach na dalsze śledztwo. Wyrokiem WSR Katowice z 14 września 1948 r., został skazany na 15 lat więzienia. 1 lutego 1949 r, Naczelny Sąd Wojskowy odrzucił skargę rewizyjną. Przewieziony z więzienia Katowice do CWK Wronki i tu osadzony w dniu 14 października 1949 r.

Zmarł w CWK Wronki, w dniu 21 lipca 1953 r. Pochowany na cmentarzu we Wronkach, a w 1970 r., po ekshumacji jego prochy pochowano na cmentarzu w Jarosławiu. W 1958 r., Zgromadzenie Sędziów NSW dokonało rewizji wyroku i po odrzuceniu zarzutu o szpiegostwo zmniejszyło mu wyrok do 12 lat więzienia. Sąd wojewódzki w Katowicach, w dniu 28 lutego 1996 r., wydał postanowienie o unieważnieniu wyroku WSR Katowice, uwzględniając w całości wniosek Zarządu Głównego AK z 7 grudnia 1995 r.

Żonaty z Władysławą Łubkowską.

Odznaczenia m.in.:

Virtuti Militari V klasy,
Srebrny Krzyż Zasługi,
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921.




powrót do spisu treści


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion