Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
RYŚ, Stefan.


RYŚ, Stefan.

Porucznik czasu wojny.



Pseudonimy: Stanisław Rutkowski, Stefan Wadora, "Fischer", "Józef", "Jung", "Richard Katz", "Referent", "Stefan Waga".

Urodzony: 24 lipca 1906 r., w Krakowie.

Zmarł: 24 września 1975 r., w Gdyni.

Promocje:

Porucznik.: 30 września 1944 r.
Podporucznik.: 10 sierpnia 1942 r.
Plutonowy podchorąży.:

Funkcje:

Pracownik Samodzielnego Referatu Informacyjnego przy Morskiej Brygadzie Obrony Narodowej.: ?? - ??
Przydzielony do sztabu Dowództwa Obrony Wybrzeża.: wrzesień 1939 r.
W konspiracji od listopada 1939 r.
Zastępca szefa Kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej ZWZ-AK.: kwiecień 1941 - wrzesień 1944 r.
P.o. szefa Kontrwywiadu Oddziału II KG AK (kilka miesięcy).: grudzień 1943 - ??

Opinie:

Wniosek odznaczeniowy z sierpnia 1943 r. (Bernard Zakrzewski "Oskar").:

"B. odważny, wyjątkowo pracowity, poświęcający się dla służby. Sprawuje bezpośredni nadzór nad oddziałem bojowym. Jego zasługą jest zdecydowane, a jednocześnie ostrożne wkraczanie do akcji".

Notatki:

Syn Franciszka i Anny Korek.
Uczeń Gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie, w którym otrzymał świadectwo dojrzałości. Absolwent Dwuletniej Szkoły Kupieckiej Męskiej Towarzystwa Szkoły Kupieckiej w Krakowie.

Najprawdopodobniej w 1930 r., przeniósł się do Gdyni.
Po kilku latach zatrudnił się jako pracownik w Samodzielnym Referacie Informacyjnym przy Morskiej Brygadzie Obrony Narodowej, powstałej w 1937 r.
Podczas Wojny Obronnej 1939 r., został przydzielony do sztabu Obrony Wybrzeża. Uczestniczył w obronie Oksywia.

Od początku okupacji był poszukiwany przez Gestapo z racji swej przedwojennej działalności. Uciekając przed wzrastającym zagrożeniem dostał się do Nowego Sącza i osiadł w okolicy tego miasta.
W listopadzie 1939 r., zasilił szeregi konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski, a swoją działalność podziemną rozpoczął od organizowania przerzutu ludzi przez Słowację na Węgry.
Od marca 1941 r., mieszkał w Warszawie przy ul. Podhalańskiej 27. Od kwietnia tego roku był zastępcą szefa Kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej ZWZ-AK, w stopniu plutonowego podchorążego. To jemu bezpośrednio podlegał oddział 993/W.

Przypadkowo aresztowany razem z Franciszkiem Knappem 19 lipca 1944 r., pod nazwiskiem Stanisław Rutkowski. Osadzony na Pawiaku, wydostał się stamtąd w nocy z 27 na 28 lipca (wykup zorganizowany został przez Stanisława Leszczyńskiego "Vigila").
Podczas Powstania Warszawskiego dostał się do obozu przejściowego w Pruszkowie (2 września 1944 r.), a następnie wywieziony do KL Gross-Rosen. 2 października 1944 r., został mianowany porucznikiem czasu wojny ze starszeństwem od 30 września 1944 r.

Po wyzwoleniu obozu Gross-Rosen przez wojska sowieckie, powrócił w marcu 1945 r., do Krakowa. Prowadził gospodarstwo rolne w Kosowie niedaleko Świecia. Osobiście przekazał na ręce płk. Różańskiego, dyrektora Departamentu Śledczego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, tzw. kartotekę Rysia, czyli ewidencję agentów Gestapo rozpracowywanych przez kontrwywiad Oddziału II KG AK.
Aresztowany 28 stycznia 1946 r. Do 5 lutego 1947 r., przebywał w więzieniu. Od 1948 r., mieszkał w Gdyni, gdzie otworzył sklep motoryzacyjny "Auto-Sopot". Aresztowany ponownie 29 stycznia 1949 r. i wyrokiem Sądu Wojewódzkiego m. st. Warszawy z 4 marca 1954 r., skazany na 6 lat więzienia.
Zwolniony 31 stycznia 1955 r., i postanowieniem Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1956 r., zrehabilitowany. Pracował w Gdańskiej Fabryce Farb i Olejów w Oliwie, ostatnio na stanowisku kierownika działu zaopatrzenia.

Odznaczenia m.in.:

Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami.: 19 luty 1944 r.
Krzyż Walecznych.: 22 września 1944 r.
Virtuti Militari V kl.: 2 października 1944 r.




powrót.


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion