
SULIK-SARNOWSKI, Nikodem
Generał Brygady.

Pseudonimy: „Łodyna”, „Jodko” vel Karol Sarnowski, vel Karol Jodko, vel Karol z Wąsami.
Urodzony: 15 sierpnia 1893 r., we wsi Kamienna Stara, gmina Dąbrowa Grodzieńska.
Zmarł: 14 stycznia 1954 r., w Londynie.
Promocje:
Generał Brygady.: 11 marca 1944 r.
Pułkownik.: 1 lipca 1940 r.
Podpułkownik.: 1 stycznia 1935 r.
Major.: 18 lutego 1928 r., ze starszeństwem od 1 stycznia 1928 r.
Kapitan.: 3 maja 1922 r., ze starszeństwem od czerwca 1919 r.
Porucznik.: 1 kwietnia 1920 r.
Podporucznik.: 1916 r.
Funkcje:
Wcielony do armii carskiej.: 1915 r.
Uczestnik kursu w Szkole Oficerskiej Piechoty, we Włodzimierskiej Szkole Wojskowej (Petersburg).: 1915 r.
Służba w 163 Batalionie Zapasowym armii rosyjskiej (Czelabińsk).: 1 października 1915 - ??
Służba w kompanii karabinów maszynowych rosyjskiego 133 Pułku Piechoty.: ?? - ??
Dowódca oddziału zwiadowczego w 133 rosyjskim Pułku Piechoty.: ?? - ??
Działacz Organizacji Wojskowej Ziemi Grodzieńskiej.: 1918 r.
Zaciąga się w szeregi Wojska Polskiego.: styczeń 1919 r.
Dowódca kompanii w Białostockim Pułku Piechoty.: ?? - czerwiec 1919 r.
Dowódca kompanii I Batalionu 41 Pułku Piechoty, I Dywizji Litewsko-Białoruskiej.: ?? - ??
Oficer operacyjny Białostockiego Pułku Strzelców.: 15 października 1919 - 1 stycznia 1920 r.
Oficer w Grupie Operacyjnej "Orany".: styczeń - sierpień 1920 r.
Oficer w sztabie 79 Pułku Piechoty.: 22 stycznia - luty 1921 r.
Dowódca kompanii w 79 Pułku Piechoty.: 15 luty - 15 marca 1921 r.
Adiutant XL Brygady Piechoty.: 16 marca - 25 czerwca 1921 r.
Dowódca kompanii w 41 Suwalskim Pułku Piechoty.: 27 czerwca 1921 - 16 maja 1922 r.
I Oficer w sztabie 29 Dywizji Piechoty (Grodno).: 16 maja 1922 - wrzesień 1926 r.
Dowódca 3 kompanii w I Batalionie 76 Pułku Piechoty.: wrzesień 1926 - kwiecień 1927 r.
Przeniesiony do Kadry Oficerów Piechoty z przydziałem do Ministerstwa Skarbu.: 1 września 1927 r.
Komendant Centralnej Szkoły Straży Celnej.: wrzesień 1927 - marzec 1928 r.
Komendant Centralnej Szkoły Straży Granicznej.: kwiecień 1928 - luty 1929 r.
Kierownik Okręgowego Urzędu WF i PW przy DOK VIII w Toruniu.: 1 lutego 1929 - 29 lutego 1932 r.
Dowódca II Batalionu detaszowanego (Gniew) w 65 Pułku Piechoty (Grudziądz).: 29 lutego 1932 - czerwiec 1933 r.
Dowódca Batalionu KOP "Derdekały".: 1 lipca 1933 - 17 kwietnia 1935 r.
Dowódca Batalionu KOP "Stołpce".: 17 kwietnia 1935 - 17 kwietnia 1937 r.
Zastępca dowódcy Pułku KOP "Snów".: 17 kwietnia - 18 października 1937 r.
Dowódca Batalionu KOP "Sarny".: 19 października 1937 - sierpień 1939 r.
Ponownie dowódca Batalionu KOP "Sarny".: 6 września - ?? września 1939 r.
Zaprzysiężony w szeregi Służby Zwycięstwu Polski.: październik 1939 r.
Zastępca Dowódcy Wojewódzkiego Okręgu Wilno SZP.: listopad - grudzień 1939 r.
Komendant Okręgu Wilno ZWZ.: grudzień 1939 - 13 kwietnia 1941 r. (aresztowany).
Zwolniony z sowieckiego więzienia.: 9 sierpnia 1941 r.
Wstępuje do Armii Polskiej w ZSRR.: sierpień 1941 r.
Dowódca 13 Pułku Piechoty "Rysiów" 5 Dywizji Piechoty.: sierpień 1941 - marzec 1942 r.
Dowódca piechoty dywizyjnej 7 Dywizji Piechoty.: marzec 1942 - czerwiec 1943 r.
P.o. dowódcy 5 Kresowej Dywizji Piechoty II Korpus Polski.: czerwiec - sierpień 1943 r.
Dowódca 5 Kresowej Dywizji Piechoty.: sierpień 1943 - 1946 r.
Przewodniczący Związku Harcerstwa Polskiego.: ?? - ??
Honorowy Prezes Związku Kół Oddziałowych 5 Kresowej Dywizji Piechoty.: ?? - ??
Członek Koła Generałów i Pułkowników.: ?? - ??
Członek Rady Narodowej.: ?? - ??
Opinie:
Notatki:
Syn Jana i Katarzyny z domu Skoczkówny. Początkowo uczył się w domu oraz w pobliskim Grodnie. W 1911 r., wyjechał do Petersburga i tam wstąpił do 5 klasy gimnazjum, a w 1915 r., zdał maturę. W tym samym roku został powołany do służby w armii rosyjskiej, gdzie ukończył 4 miesięczny kurs szkoły oficerskiej piechoty we Włodzimierskiej Szkole Wojskowej w Petersburgu.
1 października 1915 r., otrzymał nominację na chorążego piechoty z przydziałem do 163 Batalionu Zapasowego w Czelabińsku. Od grudnia 1915 r., walczył na froncie wołyńskim m. in. w składzie 133 pp. Odznaczył się w bitwie pod Załowcami w Galicji, za co został odznaczony Złotym Krzyżem Św. Jerzego. Podczas walk na froncie wołyńskim, w dniu 23 lipca 1916 r., został poważnie ranny. W tym samym roku awansował do stopnia podporucznika piechoty. Przebywał na leczeniu szpitalnym w Petersburgu. Po podleczeniu ran powrócił na front rumuński, gdzie przebywała jego jednostka i został przydzielony do kompanii karabinów maszynowych. Następnie dowódca oddziału zwiadowczego pułku.
W armii rosyjskiej służył do czerwca 1918 r. W 1918 r., był czynnym członkiem w Organizacji Wojskowej Ziemi Grodzieńskiej.
W styczniu 1919 r., rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. Walczył na froncie wojny polsko-bolszewickiej 1919 - 1920. Do czerwca 1919 r., dowodził 6 kompanią w Białostockim Pułku Piechoty, potem był dowódcą kompanii I Batalionu 41 pp. I Dywizji Litewsko-Białoruskiej, a w okresie od 15 października 1919 do 1 stycznia 1920 r., oficerem operacyjnym Białostockiego Pułku Strzelców.
W okresie od stycznia do sierpnia 1920 r., odbywał służbę w składzie grupy ”Orany”. 1 kwietnia 1920 r., został minowany porucznikiem piechoty. Od 18 sierpnia do 18 grudnia 1920 r., przebywał w niewoli litewskiej. Po wojnie, w dniu 3 maja 1922 r., został zweryfikowany w stopniu kapitana służby stałej piechoty ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 r. Za męstwo okazane na polu walki odznaczony Virtuti Militari V klasy.
W okresie od 22 stycznia do lutego 1921 r., był oficerem sztabu 79 pp., następnie od 15 lutego do 15 marca 1921 r., dowódcą kompanii w 79 pp. W okresie od 16 marca do 25 czerwca 1921 r., pełnił funkcję adiutanta XL Brygady Piechoty. Od 27 czerwca 1921 do 16 maja 1922 r., dowodził kompanią w 41 pp., a od 16 maja 1922 do września 1926 r., pełnił funkcję I oficera sztabu 29 DP w Grodnie.
W okresie od września 1926 do kwietnia 1927 r., był dowódcą 3 kompanii w I batalionie 76 pp. Z dniem 1 września 1927 r., został przeniesiony do Kadry Oficerów Piechoty z jednoczesnym przeniesieniem służbowym do Ministerstwa Skarbu. W okresie od września 1927 do marca 1928 r., był Komendantem Centralnej Szkoły Straży Celnej. 18 lutego 1928 r., awansowany do stopnia majora służby stałej piechoty ze starszeństwem od 1 stycznia 1928 r. Od kwietnia 1928 do lutego 1929 r., Komendant Centralnej Szkoły Straży Granicznej. Z dniem 1 lutego 1929 r., został przeniesiony do DOK VIII w Toruniu, na stanowisko kierownika Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego.
Z dniem 29 lutego 1932 r., przeniesiony z DOK VIII na stanowisko dowódcy II batalionu detaszowego w 65 pp., w Grudziądzu. Batalionem tym, stacjonującym w Gniewie dowodził do czerwca 1933 r. Z dniem 1 lipca z 65 pp., został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza, na stanowisko dowódcy Batalionu KOP „Dederkały”, którym dowodził w okresie od 1 lipca 1933 do 17 kwietnia 1935 r.
W dniu 1 stycznia 1935 r., został awansowany do stopnia podpułkownika służby stałej piechoty. W okresie od 17 kwietnia 1935 do 17 kwietnia 1937 r., dowodził Bonem KOP „Stołpce”, a od 17 kwietnia do 18 października 1937 r., pełnił funkcję zastępcy dowódcy pułku KOP „Snów”. Od 19 października 1937 do sierpnia 1939 r., był dowódcą Batalionu KOP „Sarny”.
W Wojnie Obronnej 1939 r., od 6 września dowodził pułkiem KOP „Sarny”. Walczył po 17 września 1939 z Armią Czerwoną na odcinku obrony Sarny - Kowel, potem wycofał się i walczył w bojach odwrotowych z bolszewikami pod Szackiem. Po przekroczeniu Bugu rozwiązał oddział, którym dowodził. Następnie przedostał się do Warszawy, gdzie dotarł 13 października 1939 r.
Niemal z marszu podjął działalność konspiracyjną w szeregach SZP, potem w ZWZ. 11 listopada 1939 r., z nominacją na stanowisko zastępcy Dowódcy Wojewódzkiego SZP wyruszył z Warszawy do Wilna. Aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD podczas przekraczania granicy, uwięziony w areszcie w Sopoćkiniach. Nierozpoznany został następnie zwolniony. Wyjechał do Białegostoku, gdzie przebywała jego żona, potem do Wilna, gdzie dotarł 8 grudnia 1939 r.
W grudniu 1939 r., w wyniku rezygnacji ppłk Obtułowicza został wyznaczony na funkcję Komendanta Okręgu ZWZ Wilno.
13 kwietnia 1941 r., w wyniku dekonspiracji został aresztowany przez NKWD w Wilnie i uwięziony. Przewieziony do Moskwy i osadzony w więzieniu Lefortowo. Przeszedł okrutne śledztwo z zastosowaniem tortur. Pomimo tego zachował żołnierską godność. 29 lipca 1941 r., został skazany przez sowiecki sąd na karę śmierci i osadzony w więzieniu na Butyrkach, potem na Łubiance.
Po podpisaniu układu Sikorski-Majski, w dniu 9 sierpnia 1941 r., został zwolniony z więzienia. Wstąpił następnie do Armii Polskiej w ZSRR, dowodzonej przez gen. Władysława Andersa. Awansowany do stopnia pułkownika służby stałej piechoty ze starszeństwem od 1 lipca 1940 r.
W okresie od sierpnia 1941 do marca 1942 dowodził 13 pp. 5 DP. Od marca 1942 do czerwca 1943 r., był dowódcą piechoty dywizyjnej 7 DP. Po ewakuacji 7 DP na Bliski Wschód, od czerwca do sierpnia 1943 r., p.o. dowódcy 5 Kresowej Dywizji Piechoty w II Korpusie Polskim. Od sierpnia 1943 do 1946 r., był dowódcą 5 Kresowej Dywizji Piechoty. Walczył w kampanii włoskiej.
11 marca 1944 r., został mianowany generałem brygady. Po ewakuacji w 1946 r., do Wlk. Brytanii osiadł na stałe i zamieszkał w Londynie. Pełnił szereg funkcji społecznych m. in. był przewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego i honorowym prezesem Związku Kół Oddziałowych 5 KDP, członkiem Koła Generałów i Pułkowników, członek Rady Narodowej z ramienia Niezależnej Grupy Społecznej.
Zmarł w Londynie, w dniu 14 stycznia 1954 r. Pochowany na cmentarzu Brompton w Londynie. Jego prochy i żony Anieli zostały przewiezione do Polski i 12 września 1993 r., złożone na cmentarzu w Kamiennej Starej.
Żona Aniela Sulik z domu Tarasiewicz, ur. 24 IX 1895 zm. 03 VII 1963. Miał z tego związku czworo dzieci: Zofię (ur. 1922), Annę (ur. 1924), która później została żoną Prezydenta RP na Uchodźstwie Kazimierza Sabbata, Marię Anielę (ur. 1925) i Bolesława (1929 - 2012).
Odznaczenia m.in.:
Virtuti Militari IV klasy (23 lipca 1944 r.),
Virtuti Militari V klasy,
Krzyż Niepodległości z Mieczami,
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie 18 stycznia 1954 r.),
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1933 r.),
Krzyż Walecznych (czterokrotnie),
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,
Złoty Krzyż Zasługi (3 maja 1933 r.),
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918 - 1921 r.,
Medal 10-lecia Odzyskania Niepodległości,
Krzyż Armii Krajowej (pośmiertnie 15 sierpnia 1967 r.),
Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino.
|