Nr ISSN 2082-7431
Serwis Polska Podziemna
Dział "Postacie".
ZAŁĘSKI, Kazimierz.


ZAŁĘSKI, Kazimierz.

Kapitan służby stałej piechoty.



Pseudonimy: „Jaworski”, „Jon”, „Jabłoński”
vel Franciszek Kazimierz Rybicki vel Rybak.

Urodzony: 25 maja 1914 r., we wsi Kosemin, powiat Sierpc (Północne Mazowsze).

Zmarł: 5 maja 1977 r., w Łodzi.


Promocje:

Kapitan.: 1 stycznia 1945 r.
Porucznik.: 11 listopada 1942 r.
Podporucznik.: ze starszeństwem z 1 października 1937 r.

Funkcje:

Służba wojskowa w Szkole Podchorążych Rezerwy w Różanie.: 1934 - 1935 r.
Służba wojskowa w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie.: 1935 - 1937 r.
Dowódca plutonu 1 Kompanii I Batalionu 14 Pułku Piechoty (Włocławek).: sierpień 1937 - wrzesień 1939 r.
Członek Polskiej Organizacji Zbrojnej na Mazowszu.: koniec 1940 - sierpień 1942 r.
Komendant Podokręgu Ciechanów POZ.: jesień 1941 - sierpień 1942 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego II, Podokręg Północ, Obszar Warszawa AK.: sierpień 1942 - 1943 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego III B, Podokręg Północ, Obszar Warszawa AK.: ?? - listopad 1943 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego I Płockiego, Podokręg Północ AK.: grudzień 1943 - listopad 1944 r.
Komendant Inspektoratu Rejonowego II OW, Podokręg Północ AK.: listopad 1944 - 19 stycznia 1945 r.

Opinie:

Notatki:

Urodził się w rodzinie rolników Franciszka i Leokadii z domu Wetmańskiej. Po ukończeniu szkoły powszechnej (pierwsze cztery klasy w Koseminie, dwie ostatnie w Bieżuniu) kształcił się w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Wymyślnie, gdzie w 1934 r., zdał maturę. W latach 1934-1935 odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy w Różanie, potem w latach 1935-1937 służył w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie.
Po ukończeniu podchorążówki został awansowany do stopnia podporucznika służby stałej piechoty ze starszeństwem z 1 października 1937 r., oraz z przydziałem do 14 pp. we Włocławku na stanowisko dowódcy plutonu w 1 Kompanii I Batalionu. Wiosną 1939 r., jego jednostka przygotowywała linię obrony w okolicach Grudziądza.

Trzeciego dnia Wojny Obronnej 1939 r., został ciężko ranny w prawe ramię i klatkę piersiową. Obrażenia połączone były ze złamaniem, toteż rannego ewakuowano w okolice Kutna, gdzie dostał się do niewoli niemieckiej i znalazł się w szpitalu jenieckim SS w Łodzi.
Wiosną 1940 r., Niemcy rozpoczęli przygotowania do przetransportowania wszystkich jeńców do oflagów położonych w głębi Rzeszy. Byłoby to równoznaczne ze skutecznym wyeliminowaniem oficerów z rozgrywki wojennej, dlatego wraz z dwoma kolegami zdecydował się na ucieczkę ze szpitala. Dzięki pomocy siostry oddziałowej udało mu się zbiec i skierować na południe Polski, aby przez Węgry przedrzeć się na Zachód. Po nieudanej próbie przekroczenia granicy powrócił do Warszawy, skąd udało mu się przedostać w rodzinne strony.

Początkowo ukrywał się w Koseminie, a następnie od początku 1941 r., u rodziny Rybickich w Chotumiu. Oficjalnie był zatrudniony jako robotnik rolny. Działalność konspiracyjną rozpoczął w końcu 1940 r., w szeregach Polskiej Organizacji Zbrojnej. Był jednym z organizatorów struktur POZ w powiecie ciechanowskim.
Jesienią 1941 r., został mianowany Komendantem utworzonego w tym czasie Podokręgu Ciechanów POZ, w skład którego weszły powiaty: Mława, Ciechanów, Działdowo, Przasnysz, Pułtusk, Maków i Ostrołęka.
Po scaleniu POZ z Armią Krajową, od sierpnia 1942 r., pełnił funkcję Komendanta Inspektoratu Rejonowego II Ciechanów AK. Po zmianach organizacyjnych, jakie miały miejsce w Podokręgu Północ w 1943 r., objął funkcję Komendanta Inspektoratu III B. Stanowisko to piastował do listopada 1943 r.
11 listopada 1942 r., otrzymał awans do stopnia porucznika służby stałej piechoty.

W grudniu 1943 r., jako zagrożony aresztowaniem został przeniesiony na stanowisko Komendanta Inspektoratu I Płocko-Sierpeckiego AK. Funkcję tą pełnił do listopada 1944 r. W związku z kolejną reorganizacją struktur Podokręgu, którą przeprowadzono po klęsce Powstania Warszawskiego, w listopadzie 1944 r., objął funkcję Komendanta Inspektoratu II „OW” w skład, którego wchodziły obwody: Płock, Sierpc, Mława i Działdowo. Stanowisko to piastował do rozwiązania Armii Krajowej, czyli do 19 stycznia 1945 r.
1 stycznia 1945 r., rozkazem KG AK został awansowany do stopnia kapitana służby stałej piechoty. Po wkroczeniu wojsk sowieckich na teren podległego inspektoratu ukrywał się na „melinie” w Maliszewku. W wyniku zdrady, w dniu 21 stycznia 1945 r., NKWD otoczyło miejsce jego ukrycia i odnalazło schron.

Aresztowany został razem z Michałem Tomczakiem "Irysem" byłym Komendantem Obwodu Płock AK. W nocy z 21 na 22 stycznia 1945 r., wraz z innymi zatrzymanymi żołnierzami AK uciekł z prowizorycznego aresztu. Wyjechał do Włocławka, gdzie mieszkał przez krótki okres czasu.
W latach 1946-1949 był intensywnie poszukiwany przez UB, nie znano jednak jego nazwiska rodowego (jedynie pseudonim). Podczas przesłuchań aresztowanych przez UB żołnierzy konspiracji wypytywano się o „Jaworskiego”.
Ostrzeżony przez Irenę Nowak zwolnioną z aresztu UB, opuścił Włocławek i wyjechał do Łodzi, gdzie zamieszkał z rodziną pod prawdziwym nazwiskiem. Ponieważ nie ujawnił swej działalności konspiracyjnej w AK miał w Łodzi względny spokój.

Pracował jako księgowy w Państwowych Zakładach Wydawnictw Szkolnych. Do 1956 r., nie utrzymywał żadnych kontaktów z byłymi żołnierzami Armii Krajowej. Po tzw. odwilży nawiązał kontakty m. in. z Janem Nowakiem oraz innymi byłymi żołnierzami konspiracji, którzy zostali zwolnieni z komunistycznych więzień.
Funkcjonariusze UB/SB, którzy inwigilowali wyżej wymienionych, wpadli ostatecznie na jego trop. W efekcie ustalili jego tożsamość i miejsce zamieszkania. Od tego okresu zaczęła się jego gehenna. Ponieważ już nie można było go uwięzić w sposób, jaki stosowano w latach powojennych był wzywany często na rozmowy.
Inwigilowany i nękany przez funkcjonariuszy UB żył w ciągłym napięciu, co spowodowało u niego chorobę serca.

Zmarł w Łodzi 5 maja 1977 r. Pochowany na miejscowym cmentarzu. Żonaty z Walentyną z domu Borowiec. Miał z tego związku czworo dzieci.

Odznaczenia m.in.:




powrót do spisu treści


© copyright 2005 - 2007, Radosław ""Butryk"" Butryński
Design by Scypion