Nationalsozialistische Volkswohlfahrt
Narodowosocjalistyczna Ludowa Opieka Społeczna.
W okresie Republiki Weimarskiej rodząca się narodowosocjalistyczna opieka społeczna składała się z lokalnych inicjatyw, skupionym na udzielaniu
pomocy ubogim bądź rannym towarzyszom z SA, karmiono ich i zapewniano dach nad głową.
W 1931 roku, Gauleiter Berlina Goebbels, zadał sobie sprawę jaką wagę propagandową może mieć niewielka Narodowosocjalistyczna Ludowa Opieka
Społeczna (NSV), powołana do życia przez jeden ze stołecznych oddziałów partyjnych. Dzięki poparciu Goebbelsa, na czele NSV stanął Erich
Hilgenfeld, były pilot wojskowy, a w czasie pokoju człowiek interesu. Sprawdził się on jako organizator zbiórki pieniędzy i darów z okazji
urodzin Hitlera - 20 kwietnia.
3 maja 1933 roku, Hitler uznał NSV za jedyną partyjną agencję dobroczynną w Rzeszy. Honorową patronką została Magda Goebbels.
Siedziba główna NSV mieściła się w Berlinie.
W stosunkowo krótkim czasie NSV zdobyła niezależną pozycję wśród innych organizacji podlegających NSDAP, jak:
Niemiecki Front Pracy (DAF)
Hitlerjugend (HJ)
Narodowosocjalistyczny Związek Kobiet (NSF).
Po początkowych konfliktach dzięki poparciu Hitlera, na polu "walki" pozostała NSV. Jednak w Rzeszy istniały i inne charytatywne, (siedem),
organizacje które należało przejąć lub zlikwidować - partia nie znosi konkurencji.
Na początku NSV przejęła fundusze socjalistycznych organizacji dobroczynnych, co było stosunkowo łatwe z powodu delegalizacji partii
socjalistycznych. Zaczęła współpracować z chrześcijańskimi związkami pomocy, dzieląc się ich aktywami, a z żydowska agencja została
wyłączona z walki, gdyż pozwolono jej działać tylko w gronie swoich współwyznawców.
Na polu "walki" pozostały jeszcze:
Misja Wewnętrzna - protestancka - założona w 1848 roku.
Caritas - katolicka - założona w 1896 roku.
Niemiecki Czerwony Krzyż.
Kierownictwo NSDAP nie mogło jednak ich rozwiązać z kilku względów a mianowicie:
- były to rozbudowane organizacje zatrudniające dziesiątki tysięcy pielęgniarek i opiekunów,
- dysponowały one łącznie ponad trzystoma tysiącami łóżek w ponad piętnastu tysiącach szpitali, hospicjów i domów opieki, (co
stanowiło ponad połowę miejsc przeznaczonymi dla osób starych, chorych czy też trudnych dzieci),
- udzielały one też szeroko pojętej pomocy socjalnej,
- cieszyły się międzynarodową renomą i były wspierane przez liczne zagraniczne organizacje chrytatywne i dobroczynne.
W/w wraz z NSV należały do związku o nazwie Niemiecki Związek Ochotniczej Opieki Społecznej.
NSV przystąpiła do opanowania tych organizacji, budując swój własny wizerunek i przejmując mniejsze grupy samopomocy, zajmujące się
ociemniałymi, głuchymi i zubożałymi arystokratami, podnosząc tym samym znacznie swojej organizacji.
Legitymacja NSV z 1936 roku.
Początkowo NSV nawet utrzymywała poprawne stosunki z w/w organizacjami, co o dziwo wywołało ich zadowolenie. Kierownictwo protestanckiej
Misji Wewnętrznej nawet było zadowolone z takiego obroty sprawy, gdyż widziało w tym osłabienie katolickiego Caritasu. Dalej, w NSV,
widziało organizację która nawet reprezentowała jej interesy, dlatego stosunkowo szybko znaleźli wspólny język z narodowymi socjalistami
w kwestii patriotyzmu a nawet uznali teorię naprawy rasowej. Osoby a kierownictwa Misji Wewnętrznej objęły wkrótce ważne stanowiska w
kierownictwie NSV.
Katolicki Caritas, z zadowoleniem przyjął natomiast kres niepokojów wewnętrznych, powrót do polityki wartości prorodzinnych, porządku i
zaufania do siebie. Ponadto jego kierownictwo miało nadzieję, że zawarty w 1933 roku, konkordat z Watykanem umożliwi im dalszą spokojną
egzystencję. Dlatego też oddano czołowe stanowiska we własnej organizacji narodowym socjalistom, zaczęto używać pozdrowienia NSDAP i w
czasie publicznych uroczystości śpiewano nazistowskie pieśni.
Po wchłonięciu tych organizacji i przejęciu Czerwonego Krzyża, NSV stworzyła nowy ogólnokrajowy związek, w którym przestały obowiązywać
kolektywne decyzje, zastąpione zasadą wodzostwa.
W 1934 roku, poważnie ograniczono możliwości wyznaniowych organizacji dobroczynnych zbierania funduszy poza świątyniami. Władze państwowe
odtąd wydawały zezwolenie na prowadzenie działalności charytatywnej i zakazały używania do tego celu poczty. Mało tego, wprowadzono nakaz
uczestniczenia we wszystkich akcjach narodowosocjalistycznej Pomocy Zimowej (Winterhilfswerk), w zamian za co wypłacano proporcjonalny
udział w zyskach. Organizacje charytatywne od czasu hiperinflacji 1923 roku, otrzymywały subsydia z kasy państwowej, lecz obecnie decyzja
o ich przyznawaniu leżała w gestii NSV.
W 1938 roku Misja Wewnętrzna zgłosiła zapotrzebowanie na 2, 84 mln marek, a Caritas na 1, 2 mln, otrzymały zaś odpowiednio 15 i 12 procent
żądanej sumy, lecz w zamian musiały odprowadzać podatek obrotowy. Rok później i tą skromną pomoc wstrzymano, argumentując że to NSV prowadzi
działania wspierające w przyłączonych niedawno do Rzeszy Austrii i Czechach.
po lewej - ciekawa odznaka - połączenie metalu z szydełkową wstawką.
Do 1939 roku, NSV wyrosła w III Rzeszy, na drugą pod względem liczebności masową organizację narodowosocjalistyczną, po Niemieckim Froncie
Pracy - mając 12, 5 mln członków, czyli 15% ogółu ludności. Dzięki składkom członkowskim i masowym akcją zbiórki pieniędzy do kas NSV
trafiały ogromne sumy.
NSV stworzyła nowatorskie metody działania, eliminując zbędną biurokrację a zastępując ją energiczną działalnością oraz połączeniem
oficjalnej pomocy społecznej z dobroczynnością. Zatrudniała około osiemdziesięciu tysięcy osób a ponad milion pracowało dla niej
społecznie.
Masowy udział w akcjach ochotniczych demonstrował wspólnotę narodową w działaniu, umożliwiając zarazem władzą kierowanie zebranych środków
na cele inne niż pomoc ubogim. W ten sposób, wykorzystując fakt ponoszenia finansowego ciężaru pomocy społecznej przez samą ludność,
można było stopniowo ograniczać i tak już skromne środki z budżetu.
NSDAP potrafiła zdemontować państwo opiekuńcze, stopniowo zastępując je działalnością partyjnych organizacji, wobec których potrzebujący
nie mogli lub nie chcieli wysuwać roszczeń. Hitler stwierdził, że dobroczynność odgrywa funkcję dydaktyczną jakiej nie spełniłby żaden podatek:
"Z pewnością (podatek na cele społeczne) byłby dużo prostszy i znacznie mniej uciążliwy dla bardzo wielu ludzi, nie zrealizowalibyśmy
jednak tego, co chcieliśmy osiągnąć dzięki Pomocy Zimowej, to jest edukowania niemieckiej wspólnoty narodowej".
Pomoc Zimową zapoczątkował w 1931 roku rząd Brüninga, Hitler jednak przypisał sobie całą zasługę, inaugurując październikową akcję
zbierania darów. Organizowaniem Pomocy Zimowej zajmowała się wprawdzie NSV, lecz Hilgenfeld podlegał ministrowi propagandy Goebbelsowi,
a ten z kolei wiedział jak zabrać się do działania.
Podstawową sprawą było przedstawienie "wspólnoty narodowej" w działaniu, przyćmienie poczynań charytatywnych kościołów przez
narodowosocjalistyczny "socjalizm czynów". Pomocą obejmowano nawet byłych komunistów, pod warunkiem że wyrzekli się dawnych przekonań.
W 1935 roku, otwierając październikową kampanię pomocy, Hitler powiedział:
"Poprzez tak widoczne demonstracje nieustannie poruszamy sumienie naszego narodu i raz za razem uświadamiamy wam, że należy uważać się
za człowieka społeczności i nie unikać poświęceń !...
Chcemy pokazać całemu światu i naszemu narodowi, że my Niemcy, uznajemy słowo "wspólnota" nie za pusty dźwięk, ale za coś, co naprawdę
wymaga od nas wewnętrznego zobowiązania".
Członkowie i zwolennicy NSV sprzedawali podczas akcji dobroczynnej tandetne przedmioty, w ten sposób częściowo pobudzając produkcję
przemysłu lekkiego, w nagrodę zaś dostawali certyfikaty, znaczki i inne drobiazgi, którymi zwykle nagradza się skautów.
Przykład pamiatek, sprzedawanych podczas akcji dobroczynnych.
Po początkowym i burzliwym okresie swojej działalności, po zlikwidowaniu problemu bezrobocia w Niemczech i ogólnej poprawy warunków
życia, zmieniły się też kierunki zainteresowania NSV.
Po 1938 roku, główne pola działania NSV to:
- matka i dziecko
- działalność kobiet w Niemieckim Związku Kobiet (Deutschen Frauenbund)
- przedszkola
- pomoc w gospodarstwie domowym
- pomoc młodzieży
- walka z gruźlicą (Tuberkulosehilfswerk)
- ruchome punkty dentystyczne
- służba dworcowa
- instytucja dobroczynna wydająca posiłki (Ernährungshilfswerk)
- oraz Pomoc Zimowa (Winterhilfswerk).
Do 1939 roku NSV wyrosła na druga pod względem liczebności masową organizację narodowosocjalistyczną w Niemczech - po Niemieckim Związku
Pracy - mając 12,5 miliona członków. Dla zobrazowania skali wielkości NSV podam że jej członkami było 15 procent ogółu ludności, prawie
w co drugiej niemieckiej rodzinie ktoś należał do NSV.
W połowie 1939 roku, NSV składała się z:
40 okręgów (Gau)
813 kół (Kreis)
26138 miejscowości (Ortswaltungen)
97161 komórek (Zellen)
511689 bloków (Blocks)
Czyż może nas więc dziwić fakt, że NSDAP kontrolowała każdą dziedzinę życia w Niemczech i praktycznie każdą rodzinę ?
Działania NSV skupiły się na pomocy i ogólnie pojętemu szkoleniu kobiet i dzieci. Organizowano wszelkiego rodzaju kursy i szkolenia.
Począwszy od właściwego odżywiania się podczas ciąży, nauki opieki nad noworodkiem, opieka w przedszkolach, pomocy w pracach
domowych a nawet nauce gotowania. Każdy mógł liczyć na pomoc i zainteresowanie NSV, oczywiście nie dotyczyło to "obcych" rasowo, więźniów,
pospolitych wyrzutków społeczeństwa lub elementów obcych światopoglądowo.
Organizowano opiekę nad młodzieżą podczas wakacji - ściśle współpracując z odpowiednimi organizacjami młodzieżowymi, otaczano opieką
wdowy i sieroty. Dbano tez o zdrowie narodu, w tym celu służyły badania przeciwgruźlicze, ruchome punkty dentystyczne docierały do
najodleglejszych zakątków Niemiec,
W celu większego oddziaływania na społeczeństwo, NSV już od 1933 roku wydawała miesięcznik "Nationalsozialistischer Volksdienst"
(Narodowosocjalistyczna Służba Ludu), a od 1936 roku serię książek "Ewiges Deutschland", (Wieczne Niemcy).
Lata wojny jeszcze bardziej zwiększyły zakres działania i opieki NSV nad ludnością. Zwiększyła się ilość wdów i sierot. Naloty alianckie na
Niemcy, spowodowały konieczność ewakuacji dzieci i młodzieży oraz części ludności cywilnej w bardziej bezpieczne miejsca, mniej narażone
na bombardowania.
Organizacja NSV dbała też m. in. o zapewnienie dachu nad głową rodzinom które straciły swoje domy i mieszkania w wyniku bombardowań.
Wszystkim uchodźcom trzeba było zapewnić zarówno wyżywienie jak i odpowiednia odzież. NSV działała w ścisłej współpracy z lokalnymi
komórkami NSDAP.
Pod koniec wojny doszły jeszcze setki tysięcy uchodźców z terenów zajmowanych przez wojska przeciwnika, nad którymi tez trzeba było
roztoczyć opiekę i zapewnić pomoc.
Działalność NSV, mimo że była to organizacja podległa NSDAP i kierowała się tym samym światopoglądem, była niezwykle pożyteczna dla
społeczeństwa niemieckiego, któremu starała się pomóc podczas trudnych lat wojny. Po okupacji Niemiec, alianci chętnie korzystali z
jej doświadczeń, zwłaszcza w dziedzinie opieki socjalnej i charytatywnej.