Aleksander Lasik
Aneks
Komendanci, kierownicy obozowych wydziałów administracyjnych,
dowódcy kompanii wartowniczych oraz inni oficerowie SS
w obozie na Majdanku w latach 1941-1944
Bayer Wilhelm Albert Ludwig
Bentele Alfons
Berlingshof Werner Karl Kurt
Bernstein Hans Adolf
Blancke Max
Bodmann Franz Hermann Johann Maria Freiherr von
Borell Gustav
Brendler Arnold
Bruder Hugo
Fischer Karl Josef
Florstedt Hermann Arthur
Fuss Ernst
Graeff Herbert
Grosch Wolfgang
Hackmann Hermann Wilhelm Heinrich
Haertel Wilhelm
Hänel Herbert
Heinrich Alfred Hermann
Helmersen Erwin von
Höcker Karl
Höhler Walther
Kaiser Alfred
Klipp Kurt
Kloppmann Otto Willi
Koch Karl Otto
Koegel Max
Kurz Alois
Langerbein August
Langleist Walter Adolf
Leipold Josef
Liebehenschel Arthur
Meisse Albert
Melzer Martin
Michl Hermann
Müller Erich Bruno Willi
Opitz Friedrich
Popiersch Max
Rautenberg Herbert
Rindfleisch Heinrich
Ritterbusch Fritz
Rittinghaus Helmut
Ruppert Wilhelm Friedrich
Schmidt Heinrich Ernst
Schramm Kuno
Schütz Karl Philip Theodor
Siegmann Wilhelm
Strippel Arnold
Ternes Anton
Thumann Anton
Tietze Walter
Trzebinski Alfred Albrecht Josef
Ulbrich Karl
Volkmann Kurt Heinrich Robert
Walter Rudolf
Weighardt Fritz Gustav
Weiß Martin Gottfried
Wimmer Sebastian
Worster Heinrich
Bayer Wilhelm Albert Ludwig.
SS-Obersturmführer. Urodzony 15 kwietnia 1894 roku w Gröningen koło Magdeburga, w Brandenburgii, z zawodu urzędnik. W latach 1914 –1919 służył w armii niemieckiej, brał udział w I wojnie światowej. Członek NSDAP od 1 maja 1937 roku (numer partyjny 5 720 904) oraz Allgemeine-SS od lutego 1936 roku (numer ewidencyjny 292 029). W kwietniu 1940 roku powołano go do czynnej służby w Waffen-SS i przydzielono – w charakterze pisarza – do referatu osobowego wydziału I w KL Dachau. W listopadzie 1942 roku mianowano go oficerem sądowym SS (Gerichts- und Fürsorgeführer) w tym obozie – z jednoczesnym powierzeniem mu zwierzchnictwa nad wydziałem VI. Stanowiska te piastował do 1 listopada 1943 roku, do czasu przeniesienia go na funkcję oficera sądowego SS do KL Lublin/Majdanek. Stąd odszedł do KL Auschwitz, gdzie od 15 grudnia 1943 do 1 października 1944 roku był również oficerem sądowym SS. Z obozu tego przeniesiono go do KL Flossenbürg, gdzie do 20 kwietnia 1945 roku pełnił taką samą funkcję, a następnie objął powtórnie takie samo stanowisko, łącząc je jednocześnie z etatem kierownika wydziału VI KL Dachau. W obozie koło Monachium przebywał do 27 kwietnia 1945 roku. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami (Kriegsverdienstkreuz II Klasse mit Schwertern).
APMO, Akta osobowe Reinharda Erla, sygn. D.Au.I-1/50, s. 29, 32, 35; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMO, Lista UNWCC, sygn. 22001/Dpr-ZOd/36, s. 75; APMO, Akta osobowe Georga Engelschalla, sygn. D.Au.I-1/49; Materiały procesowe, sygn. Mat./296, poz. 45; APMO, Standortbefehl nr 31/43 z 15.12.1943 r., sygn. D.Au.I-1/51; Archiwum Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie (dalej AGK).
Akta sprawy karnej przeciwko Wilhelmowi Bayerowi, sygn. SOKr.-756, s. 158-159a; AGK, Akta sprawy karnej przeciwko Wilhelmowi Bayerowi, sygn. SOKr.-757, s. 76, 166, 176; Bundesarchiv/Außenstelle Berlin-Lichterfelde (dalej BAAL). Akta osobowe Wilhelma Bayera, sygn. SSO-066.
powrót do początku.
Bentele Alfons.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 2 sierpnia 1899 roku w Isenbrelzhofen, z zawodu cukiernik. W okresie od 1 czerwca 1918 do 1 marca 1919 roku służył w armii niemieckiej w 20. pułku piechoty (20. Infanterieregiment). Członek NSDAP od 1 marca 1930 roku (numer partyjny 210 411) oraz SS od 1 czerwca 1930 roku (numer ewidencyjny 2 043). Od września 1934 do 1 listopada 1934 roku był funkcjonariuszem administracyjnym w KL Dachau, a po wewnętrznej reformie struktur organizacyjnych obozu i powstaniu w nim wydziału gospodarczego (Wirtschaftskommandantur) został jego kierownikiem. 1 marca 1935 roku przeniesiono go do departamentu administracyjnego w sztabie Reichsführera-SS (Stab Reichsführer-SS/Verwaltungsamt), a następnie – 1 października 1935 roku – odszedł do obozu szkoleniowego formacji SS-Totenkopf (SS-Übungslager) w Dachau. W okresie między 8 listopada 1936 a 5 lipca 1937 roku był funkcjonariuszem Urzędu Administracyjnego SS (SS-Verwaltungsamt), następnie przeniesiono go do pułku SS „Deutschland”, należącego do Oddziałów Dyspozycyjnych SS. 14 sierpnia 1937 roku powrócił do placówki szkoleniowej SS w Dachau, skąd 12 lipca 1938 roku odkomenderowano go do KL Mauthausen, gdzie 1 sierpnia 1938 roku objął stanowisko kierownika komórki odpowiedzialnej za gospodarowanie obozowymi pomieszczeniami i magazynami (Unterkunftsverwalter). Od 1 września 1941 do 28 maja 1942 roku piastował funkcję kierownika administracyjnego w nowo powstałym Kriegsgefangenenlager Lublin/Majdanek, skąd przeniesiono go do KL Arbeitsdorf-Fallersleben, gdzie powierzono mu takie same obowiązki. Pełnił je do 15 września 1942 roku, po czym przeniesiony został na takie samo stanowisko do KL Neuengamme, gdzie przebywał do 16 marca 1943 roku. Członek organizacji Lebensborn. Odznaczony m.in. Medalem za Włączenie Austrii do Niemiec (Ostmarkmedille), Medalem za Aneksję Czeskich Sudetów (Sudetenmedaille), Pierścieniem Honorowym SS (SS-Totenkopfring) oraz Szpadą Honorową SS (SS-Ehrendegen).
Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP. Stand vom 1.12.1938, s. 182, 183; APMO, Allgemeine Erlasse des RSHA, sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, s. 162, 176; Berlin Document Center (dalej BDC).
Akta osobowe Franza Finkenzellera, sygn. SSO-207; BAAL, Akta osobowe Karla Schulza, sygn. SSO-113B; BDC, Akta osobowe Alfonsa Bentele, sygn. SSO-056.
powrót do początku.
Berlingshof Werner Karl Kurt.
SS-Hauptscharführer. Urodzony 5 marca 1906 roku w Heidelbergu, z zawodu urzędnik bankowy. Członek NSDAP od 1 marca 1933 roku (numer partyjny 2 547 829) oraz SS od 1 maja 1933 roku (numer ewidencyjny 100 656) z przydziałem do 32. pułku SS w Heidelbergu. Sierżant sztabowy komendantury, pełniący – między 17 lipca 1942 a 25 listo-pada 1942 roku – zastępczo obowiązki adiutanta komendanta KL Lublin/Majdanek. Z obozu tego odszedł 22 lipca 1943 roku do urzędu Wyższego Dowódcy SS i Policji „Wschód” w Generalnym Gubernatorstwie w Krakowie, kierowanego przez SS-Obergruppenführera Friedricha Wilhelma Krügera.
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMM, Kommandanturbefehl KL Lublin z 22.3.1943 r., sygn. I f 17, k. 135; BAAL,
Akta osobowe Wernera Karla Kurta Berlingshofa, sygn. RS.
powrót do początku.
Bernstein Hans Adolf.
SS-Untersturmführer. Urodzony 23 października 1915 roku w Berlinie-Charlottenburgu. Członek NSDAP od 1 maja 1937 roku (numer partyjny 4 830 647). 1 sierpnia 1930 roku wstąpił do Hitlerjugend, natomiast 9 listopada 1933 roku do SS i miał w tej organizacji numer ewidencyjny 185 480. Został wcielony do 42. pułku SS w Berlinie. 19 listopada 1934 roku powołano go czasowo do załogi wartowniczej KL Oranienburg, po czym został zdemobilizowany. Między 1 października 1935 a 28 marca 1936 roku należał do Służby Pracy Rzeszy (Reichsarbeitsdienst), natomiast od 9 listopada do 11 października 1938 roku służył w Luftwaffe, w 12. i 32. pułku przeciwlotniczym (12., 32. Flakregiment) jako starszy szeregowy i kandydat na oficera (Gefreiter und Offizier-Anwärter). 1 kwietnia 1939 roku powołano go ponownie do czyn-nej służby w SS i wcielono do załogi KL Sachsenhausen; tu przez pewien okres był członkiem sztabu komendantury. We wrześniu 1942 roku należał do załogi SS w KGL Lublin/Majdanek, natomiast w grudniu 1943 roku przebywał – w bliżej nieustalonym charakterze – w KL Buchenwald.
APMM, Zbiór fotokopii; Instrukcja alarmowa z 3.9.1942 r., sygn. 167, cz. IV; BAK, Zespół, SS-WVHA, sygn. NS.3/1570; BAAL, Akta osobowe Hansa Bernsteina, sygn. RS.
powrót do początku.
Blancke Max.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 4 maja 1909 roku w Heinsberg. Doktor medycyny. Członek NSDAP od 1 maja 1933 roku (numer partyjny 3 309 864) oraz SS od czerwca 1933 roku (numer ewidencyjny 162 897). W kwietniu 1940 roku był funkcjonariuszem służb medycznych Inspektoratu Obo-zów Koncentracyjnych, a w lipcu 1940 roku wchodził w skład wydziału V w KL Dachau, jako lekarz obozowy. Od 22 lutego 1941 do 19 stycznia 1942 roku piastował takie samo stanowisko w KL Buchenwald, a następnie przeniesiono go do zapasowego batalionu sanitarnego SS (SS-Sanitäts-Ersatz-Bataillon) w Oranienburgu. Z jednostki tej został odkomenderowany do Urzędu D III – Sprawy Sanitarne i Higiena Obozowa (Amt D III – Sanitätswesen und Lagerhy-giene) w SS-WVHA. Od stycznia 1942 do maja 1942 roku należał do służb medycznych FKL Ravensbrück. 15 lipca 1942 roku przeniesiono go z SS-WVHA na stanowisko naczelnego lekarza (1. SS-Lagerarzt) w KL Natzweiler, natomiast między 10 kwietnia 1943 a 20 stycznia 1944 roku piastował taką samą funkcję w KL Lublin/Majdanek, a następnie KL Plaszow, gdzie przeby-wał do sierpnia 1944 roku.
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMO, Allgemeine Erlasse des RSHA, sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, k. 104; Bundesarchiv/Außenstelle Koblenz (dalej BAK), Zespół KL Nat-zweiler, sygn. NS.4/Na./22; AGK, Akta badawczo-dokumentacyjne, sygn. Bd-1620; BDC, Akta osobowe Maxa Blancke, sygn. SSO-074.
powrót do początku.
Bodmann Franz Hermann Johann Maria Freiherr von.
SS-Obersturmführer. Urodzony 23 marca 1908 roku w Zweifaltendorf w Wirtembergii. Doktor medycyny. Od 1920 do 1930 roku należał do paramilitarnej organizacji „Stalowy Hełm” (Stahlhelm), natomiast od 1930 do 1934 roku był członkiem Sturmabteilungen, skąd przeniesiono go do 79. pułku SS w Ulm (numer ewidencyjny w SS 267 787). 1 maja 1932 roku wstąpił do NSDAP (numer partyjny 1 098 482). Od 7 lutego 1939 do 18 września 1939 służył w Oddziałach Dyspozycyjnych SS, po czym został zdemobilizowany. 26 stycznia 1942 roku powołano go do czynnej służby w Waffen-SS i przydzielono do załogi SS KL Neuengamme. W kwietniu 1942 przeniesiono go stamtąd do KL Auschwitz, gdzie początkowo był lekarzem obozowym SS, a od połowy maja 1942 do 16 sierpnia 1942 roku pełnił tam obowiązki SS-Standortarzta. Następnie objął takie samo stanowisko w KL Lublin/Majdanek, gdzie przebywał do 10 kwietnia 1943 roku. Odszedł do KL Natzweiler, gdzie był naczelnym lekarzem miejscowego garnizonu SS, a 15 września 1943 roku mianowano go szefem wydziału V w KL Vaivara. Funkcję tę piastował do września 1944 roku, po czym odkomenderowany został do Głównego Urzędu SS – Etniczno-Niemieckiej Placówki Pośrednictwa (SS-Hauptamt – Volksdeutsche Mittelstelle). Przebywał tam do 15 grudnia 1944 roku, kiedy to został odkomenderowany do 5. Dywizji Pancernej SS „Wiking”, walczącej wówczas w składzie 9. Armii Grupy Armii „Środek” (Armee Gruppe „Mitte”/9. Armee) Wehrmachtu, w styczniu 1945 roku podporządkowanej 6. Armii operującej na terytorium Węgier. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami.
J. Falgowski: Esesowska służba zdrowia w obozie na Majdanku. „Przegląd Lekarski – Oświęcim”, nr 1 (1970), s. 172; A. Lasik: Obsada osobowa służby zdrowia SS..., s. 272; Tenże: Biographies of Auschwitz SS-men. (W:) Death Books from Auschwitz. Remnants. Reports, München-New Providence-London-Paris 1995, s. 245; APMO, Materiały procesowe, sygn. Mat./752; AGK, Zespół DS., sygn. Ds. 56/64, Ds. 239/65; AGK, Zbiór mikrofilmów, sygn. M-639, kl. 338; AGK, Zbiór mikrofilmów, sygn. M-1010, kl. 24, 25; Bundesarchiv/Außenstelle Dahlwitz-Hoppegarten (dalej BADH), Różne akta osobowe esesmanów, sygn. ZM. 8 Akte 1 Seite 240; BADH,
Różne akta osobowe esesmanów, sygn. 32/ZM. 4 Akte 1; Cientr Hranienija Dokumiental’no-Istoriczieskich Kollekcij w Moskwie (dalej CHDK), Różne akta osobowe esesmanów, sygn. Fond 502 opis 1, t. 31; BDC, Akta osobowe Franza von Bodmanna, sygn. SSO-081.
powrót do początku.
Borell Gustav.
SS-Obersturmführer. Urodzony 15 kwietnia 1898 roku w Friedrichsthal, był z zawodu urzędnikiem. Od 7 sierpnia 1914 do 9 listopada 1918 roku brał udział w I wojnie światowej w stopniu podoficera (Unteroffizier). Od stycznia do października 1919 roku należał do legionu ochotniczego (Freikorps), w którym brał udział w walkach w krajach nadbałtyckich, zaś między 1 listopada 1919 a styczniem 1921 roku służył w 14. pułku piechoty Reichswehry. Członek NSDAP od 1 maja 1937 roku (numer partyjny 4 718 887) oraz SS od 3 listopada 1933 roku (numer ewidencyjny 244 456) z przydziałem do 65. pułku SS we Fryburgu Bryzgowijskim (Freiburg im Breisgau). 26 sierpnia 1939 roku powołano go w stopniu sierżanta (Feldwebel) do Wehrmachtu, w którym służył do 14 października 1939 roku. 17 lutego 1940 roku wcielono go do czynnej służby w Waffen-SS i mianowano dowódcą jednej z kompanii wartowniczych w SS-Sonderlager Hinzert. Funkcję tę pełnił do 1 kwietnia 1941 roku, po czym przeniesiono go do FKL Ravensbrück, gdzie czasowo mianowano go kierownikiem wydziału III. Od 30 stycznia 1942 roku piastował ponownie stanowisko dowódcy jednej z kompanii wartowniczych w SS-Sonderlager Hinzert. We wrześniu 1942 roku został mianowany zwierzchnikiem 2. kompanii wartowniczej w KL Lublin/Majdanek, czasowo pełniąc obowiązki zwierzchnika 1. kompanii w tym obozie. Od 15 lutego 1943 roku przebywał w takim samym charakterze w KL Buchenwald, gdzie 11 kwietnia 1945 roku połączył te obowiązki z funkcją Lagerführera podobozu „Schönebeck” koło Cal-be/Saale. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Krzyżem Honorowym za Udział w Walkach na Froncie, Badeńskim Medalem Zasług Wojennych (Badische Verdienstmedaille) oraz Krzyżem Bałtyckim (Baltenkreuz).
APMM, Kommandanturbefehl KL Lublin nr 2/43 z 15.1.1943 r., sygn. KKL I f 13, s. 11, 12; APMM, Akta osobowe esesmanów KL Lublin 1941-1943, sygn. I f 16, vol. 1; APMM,
Zbiór fotokopii; Instrukcja alarmowa z 3.9.1942 r., sygn. 167 cz. IV; BAK, Zespół SS-Sonderlager Hinzert, sygn. NS.4/Hi./25; BDC, Akta osobowe Gustava Borella, sygn. SSO-091.
powrót do początku.
Brendler Arnold.
SS-Untersturmführer. Urodzony 3 października 1916 roku w Izabelowie koło Zduńskiej Woli (niem. Isabelow bei Freiberg), z zawodu urzędnik. W sierpniu i wrześniu 1939 roku służył w Wojsku Polskim. 5 czerwca 1941 roku został powołany jako rezerwista do czynnej służby w Waffen-SS. Do KL Lublin/Majdanek przybył 18 czerwca 1943 roku z KL Dachau, gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy jednej z kompanii wartowniczych. W sierpniu 1943 roku odkomenderowano go czasowo z obozu do Dowódcy SS i Policji w Lublinie, a w okresie od 1 lutego 1944 roku do 9 marca 1944 roku był dowódcą 2. kompanii. Następnie zaś dowodził bliżej nieustalonym pododdziałem wartowniczym. 22 lipca 1944 roku przeniesiono go do sztabu komendantury KL Nat-zweiler, gdzie do jego likwidacji pełnił bliżej nieustaloną funkcję.
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMM, Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2.; Bundes-archiv/Außenstelle Berlin-Zehlendorf (dalej BAAZ), APMM, Lista oficerów batalionu wartowniczego w KL Lublin z 20.8.1943 r.; Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2.;
BAAL, Zespół KL Natzweiler. Lista członków Kommandantur-Stab KL Natzweiler z 1.9.1944 r., sygn. NS.4/Na./20; BDC, Akta osobowe Arnolda Brendlera, sygn. SSO-104.
powrót do początku.
Bruder Hugo.
SS-Sturmbannführer. Urodzony 23 grudnia 1901 roku w Londynie. Doktor stomatologii. Członek NSDAP od 1 maja 1933 roku (numer partyjny 3 027 303). Tego samego dnia wstąpił do SS i otrzymał w tej organizacji numer ewidencyjny 193 408. W latach 1940 – 1942 zatrudniony był w Inspektoracie Obozów Koncentracyjnych w Oranienburgu. Zwierzchnik stacji dentystycznej SS w KL Mauthausen w latach 1943 – 1944. W 1943 roku przebywał – zastępczo – również w KL Lublin-Majdanek, gdzie czasowo pełnił obowiązki naczelnego lekarza dentysty SS.
F. L. MacLean: The Camp Men. The SS Officers Who Run the Nazi Concentration Camp System. Atglen PA 1999, s. 51; BAAL, Akta osobowe Hugona Brudera, sygn. SSO-109.
powrót do początku.
Fischer Karl Josef.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 4 marca 1904 roku w Grazu, z zawodu lekarz medycyny. Członek NSDAP od lutego 1938 roku oraz SS od kwietnia 1938 roku (numer ewidencyjny 324 601). Wiosną 1940 roku zatrudniony był w sanatorium SS (SS-Erholungsheim) w Hohenlychen. Od 21 listopada 1941 roku do 15 lutego 1941 roku służył w zapasowym batalionie łączności SS (SS-Nachrichten-Ersatz-Abteilung) w Unna w Westfalii, skąd przeniesiono go do szpitala polowego SS w Pradze. Do 20 listopada 1941 roku był lekarzem obozowym w KL Auschwitz, a następnie został przeniesiony do lazaretu SS w Wiedniu. Między 24 listopada 1941 a 25 lutego 1942 roku był funkcjonariuszem Inspektoratu Obozów Koncentracyjnych w Oranienburgu. W różnych okresach pełnił obowiązki lekarza obozowego SS, względnie kierownika wydziału V kolejno w KL Sachsenhausen, KL Neuengamme, KL Mauthausen oraz KGL Lublin/Majdanek. Z IKL odszedł do 2. kompanii sanitarnej SS Dywizji Górskiej SS „Nord”, a stamtąd – 18 marca 1942 roku – do Policyjnej Dywizji Grenadierów Pancernych SS. Od 1 stycznia 1944 roku był lekarzem w 13. Ochotniczej Dywizji Górskiej SS „Handschar” (13. Waffen-Gebirgs Division der SS ()kroatische Nr. 1) „Handschar”).
J. Falgowski: Esesowska służba zdrowia..., s. 172; A. L a s i k: Obsada osobowa służby zdrowia SS..., s. 277; Tenże: Biographies..., s. 252; APMO, Materiały procesowe, sygn. Mat./752; Allgemeine Erlasse des RSHA, sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, s. 179; AGK,
Akta badawczo-dokumentacyjne, sygn. Bd-1133; BDC, Akta osobowe Karla Josefa Fischera, sygn. SSO-209.
powrót do początku.
Florstedt Hermann Arthur.
SS-Sturmbannführer. Urodzony 18 lutego 1895 roku w Bitsch/Alzacja, z zawodu kupiec. W latach 1912 – 1918 służył w armii niemieckiej, początkowo w gwardyjskim regimencie huzarów (Leibgarde-Husarenregiment) w Poczdamie, a w czasie I wojny światowej w 5. pułku artylerii gwardii (5. Leibgarde Artillerieregiment), walcząc na froncie niemiecko-rosyjskim. W latach 1922 – 1924 należał do paramilitarnej organizacji „Stalowy Hełm” (Stahlhelm). Członek NSDAP od 1 marca 1931 roku (numer partyjny 488 573). Między 1 kwietnia a 5 maja 1931 roku był członkiem Sturmabteilungen. 6 maja 1931 roku wstąpił do SS, gdzie otrzymał numer ewidencyjny 8 660. Wcielono go do 26. pułku SS w Halle nad Soławą. 1 kwietnia 1934 roku przeniesiono go do 73. pułku w Berlinie, do którego należał do 5 września 1939 roku. Wtedy też został odkomenderowany do czynnej służby w SS-Totenkopfverbände z przydziałem do KL Buchenwald na funkcję dowódcy pododdziału wartowniczego (Führer des Wachblocks). W kwietniu 1940 roku mianowano go zastępcą kierownika wydziału III (2. Schutzhaftlagerführer) w tym obozie, a następnie – 1 lipca 1940 roku – powierzono mu funkcję zastępcy kierownika wydziału III (2. Schutzhaftlagerführer) w KL Sachsenhausen, po czym – 1 września 1942 roku – został jego komendantem. 25 listopada 1942 roku przeniesiono go do KGL Lublin/Majdanek. Do 1 grudnia 1942 roku pełnił tu funkcję kierownika wydziału I – komendantury, a 1 stycznia 1943 roku został komendantem obozu na Majdanku. Z funkcji tej odwołano go oficjalnie 20 października 1943 roku i przeniesiono do szkoleniowego zapasowego zmotoryzowanego pułku SS (SS-Kraftfahrer-Ausbildungs- und Ersatz-Abteilung) w Weimarze. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Weimarskim Medalem Zasługi (Weimarische Verdienstmedaille) oraz Sztyletem Honorowym SS. Za nadużycia finansowe popełnione na Majdanku skazany przez sąd SS na karę śmierci. Wyrok wykonano 15 kwietnia 1945 roku.
T. Segev: Die Soldaten des Bösen. Zur Geschichte der KZ-Kommandanten. Reinbek bei Hamburg 1992, s. 39, 176, 185, 189; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; BDC, Akta osobowe Hermanna Arthura Florstedta, sygn. SSO-213.
powrót do początku.
Fuss Ernst.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 24 marca 1902 roku we Frankfurcie nad Menem, z zawodu nauczyciel. Od 10 listopada 1919 do 30 kwietnia 1920 roku był członkiem legionu ochotniczego „Epp” (Freikorps „Epp”), od 1 marca 1933 do 1 marca 1936 roku należał do Hitlerjugend. Członek NSDAP od 1 maja 1935 roku (numer partyjny 1 855 924) oraz SS od 1935 roku (numer ewidencyjny 293 147). W 1938 roku wstąpił do czynnej służby w SS-Totenkopfverbände i został wcielony do 2. pułku SS-Totenkopf „Brandenburgia”, skąd 11 lutego 1941 roku przeniesiono go do jednego z pododdziałów SS w Hamburgu. Między 15 kwietnia 1942 a 29 sierpnia 1942 roku był oficerem w Dywizji Górskiej SS „Nord”. Następnie przeniesiono go do dyspozycji Grupy Urzędów D w SS-WVHA. Od 5 stycznia do październikiem 1943 roku był adiutantem komendanta KL Herzogenbusch, a do 1 listopada 1943 roku członkiem sztabu komendantury w KL Lublin/Majdanek, pełniąc równocześnie funkcję oficera sądowego SS, a następnie objął takie samo stanowisko w KL Neuengamme. Piastował je do 1 października 1944 roku, po czym został odkomenderowany do Ochotniczej Brygady Grenadierów SS „Landstrom Nederland” (Waffen-Freiwilligen Brigade der SS „Landstrom Nederland”). Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami.
Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP. Stand vom 1. Juli 1944. Berlin 1944, s. 107; APMM, Akta osobowe SS-manów KL Lublin 1941-1944, sygn. I f 16 vol. 1; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; BDC, Akta osobowe Ernsta Fussa, sygn. SSO-231.
powrót do początku.
Graeff Herbert.
SS-Obersturmführer. Urodzony 5 października 1913 roku w Mannheim w Badenii. Doktor medycyny. Członek NSDAP od 1 maja 1937 roku (numer partyjny 4 028 808) oraz SS od 1933 roku (numer ewidencyjny 200 137). W latach 1941 – 1942 był lekarzem obozowym w KL Natzweiler, po czym przeniesiono go na takie samo stanowisko do KGL Lublin/Majdanek. Z obozu tego odszedł w 1942 roku do Dywizji Grenadierów Pancernych SS „Das Reich” (SS-Panzer Division „Das Reich”), w której szeregach walcząc poległ 5 sierpnia 1944 roku.
F. L. MacLean: The Camp Men..., s. 90; BAAL, Akta osobowe Herberta Graeffa, sygn. SSO-026A.
powrót do początku.
Grosch Wolfgang.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 15 września 1906 roku w Weimarze, z zawodu cieśla. Członek NSDAP od września 1931 roku (numer ewidencyjny 868 731) oraz SS od kwietnia 1934 roku (numer ewidencyjny 250 155). Kierownik obozowego Zarządu Budowlanego SS (Leiter der SS-Bauleitung) w KL Buchenwald od co najmniej listopada 1938 do 1 stycznia 1941 roku. Stąd przeniesiony do Głównego Urzędu Budżetu i Budownictwa SS – Urzędu II – Budownictwo (SS-Hauptamt Haushalt und Bauten/Amt II – Bauten). Po powstaniu SS-WVHA, mianowano go kierownikiem referatu C III/1 – Projektowanie (Amt C III/1 – Ingenieurbau) w Departamencie C III – Zabezpieczenie Techniczne (Amt C II – Technische Fachgebiete). W październiku 1941 roku został pełnomocnikiem do spraw utworzenia zarządu budowlanego KGL Lublin/Majdanek. Od 1 marca 1944 do 10 maja 1944 roku był funkcjonariuszem Inspektoratu Budowlanego SS „Czechy-Morawy” (SS-Bauinspektion „Böhmen-Mähren”) w Pradze, skąd odkomenderowano go do komendantury Urzędu Wyższego Dowódcy SS i Policji „Wschód” w Rydze (Der Höhere SS- und Polizeiführer „Ostland”) kierowanego przez SS-Obergruppenführera Friedricha Jeckelna w Rydze. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami, Medalem za Udział w Walkach na Froncie Wschodnim (Ostmedaille 1941/1942), Pierścieniem Honorowym SS oraz Szpadą Honorową SS.
J. Marszałek: Centralny Zarząd Budowlany..., s. 15, 16; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP. Stand vom 1.12.1938, s. 417; BDC, Akta osobowe Wolfganga Groscha, sygn. SSO-034A.
powrót do początku.
Hackmann Hermann Wilhelm Heinrich.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 11 listopada 1913 roku w Osnabrück, z zawodu kupiec. Członek SS od 1 listopada 1933 roku (numer ewidencyjny 164 705). W listopadzie 1934 roku podpisał kontrakt zawodowy z SS i został wcielony do załogi wartowniczej KL Esterwe-gen. W 1936 roku przeniesiono go do Oranienburga, a w 1937 otrzymał nominację na podoficera raportowego SS (SS-Rapportführer) w nowo utworzonym KL Buchenwald. W 1938 roku pełnił tu funkcję zastępcy kierownika obozu (2. Schutzhaftlagerführer), a od września 1939 do 4 czerwca 1940 roku był szefem referatu do spraw zatrudnienia więźniów funkcjonującym w wydziale III. Ze stanowiska tego odszedł na funkcję kierownika wydziału I, a następnie – od 22 września 1940 roku – piastował ponownie stanowisko zastępcy kierownika wydziału III w KL Buchenwald. Z obozu tego został 22 września 1941 roku przeniesiony do KGL Lublin/Majdanek gdzie mianowano go szefem wydziału III (1. Schutzhaftlagerführer). Funkcję tę pełnił do 20 września 1942 roku (łącząc ją od 7 października 1941 roku ze stanowiskiem oficera odpowiedzialnego za zatrudnienie więźniów jako tzw. Schutzhaftlagerführer-Einsatzführer), po czym został przeniesiony karnie – na skutek podejrzeń o nadużycia władzy popełnione w KL Lublin/Majdanek – do 7. Ochotniczej Dywizji Górskiej „Prinz Eugen” (7. SS-Freiwilligen-Gebirgs Division „Prinz Eugen”). Brał z nią udział w działaniach bojowych do 1 września 1943 roku. Stąd przeniesiono go ponownie do sztabu komendantury KL Buchenwald. 29 czerwca 1944 roku został skazany przez sąd SS na karę śmierci za nadużycia finansowe popełnione w obozach koncentracyjnych, jakkolwiek wykonanie kary odroczono na czas trwania wojny. Od 27 września 1944 roku przebywał w Obozie Karnym SS i Policji (Straflager SS und Polizei) w Dachau. Członek organizacji Lebensborn. Po wojnie został skazany przez amerykański trybunał wojskowy w procesie załogi SS KL Buchenwald na karę śmierci. Ułaskawiony i skazany na 25 lat pozbawienia wolności, opuścił więzienie w 1955 roku. Ponownie sądzony w procesie członków załogi SS KGL/KL Lublin/Majdanek – został skazany 30 czerwca 1981 roku przez Sąd Krajowy w Düsseldorfie na 10 lat więzienia.
J. Tuchel: Die Inspektion der Konzentrationslager 1938-1945. Das System des Terrors. Berlin 1994, s. 217; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1.12.1938, s. 409; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1. Juli 1944, s. 107; AGK, Akta badawczo-dokumentacyjne, sygn. Bd-1867; AGK, Kolekcja „Ob”, sygn. Ob-399; APMM,
Zbiór fotokopii; Instrukcja alarmowa z 3.9.1942 r., sygn. 167 cz. IV; APMO, Allgemeine Erlasse des RSHA, sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, k. 160, 173; BDC, Akta osobowe Hermanna Heinricha Hackmanna, sygn. SSO-048A.
powrót do początku.
Haertel Wilhelm.
SS-Untersturmführer. Urodzony 23 lipca 1903 roku w Probstzelli koło Saalfeld, z zawodu kupiec. W latach 1919 – 1923 należał do brygady ochotniczej „Ehrhardt” (Brigade „Ehrhardt”), w której walczył w krajach nadbałtyckich i przeciwko powstańcom śląskim. Członek NSDAP od sierpnia 1931 roku (numer ewidencyjny 597 956). Należał również do 83. pułku Allgemeine-SS w Gießen, miał w tej organizacji numer ewidencyjny 107 620. W 1937, 1939 i 1940 roku służył w Wehrmachcie, z którego 1 października 1940 roku został przeniesiony do czynnej służby w Waffen-SS. W 1942 roku został wcielony do załogi wartowniczej KGL Lublin/Majdanek, skąd latem oddelegowano go do szkoły oficerów administracyjnych SS (SS-Führerschule des Verwaltungsdienstes) w Dachau. Po jej ukończeniu został ponownie przeniesiony do obozu w Lublinie, gdzie od 11 sierpnia 1943 do 1 listopada 1943 roku był oficerem w wydziale IV. Następnie mianowano go zastępcą szefa administracji obozowej w KL Warschau.
APMM, SS-Totenkopfsturmbann – Korespondencja, imienne listy SS-manów KL Lublin 1941-1944, sygn. I f 5; APMM, Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2; APMM, Wykazy imienne dowódców, podoficerów i szeregowych 1, 2 i 3 kompanii KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 3; BDC, Akta osobowe Wilhelma Haertla, sygn. SSO-050A.
powrót do początku.
Hänel Herbert.
SS-Obersturmführer. Urodzony 18 lipca 1912 roku w Schlettau. Członek NSDAP od 1 maja 1935 roku (numer partyjny 1 959 050) oraz SS od 12 marca 1933 roku (numer ewidencyjny 121 523). Od 1939 do 1 września 1940 roku był oficerem w Urzędzie Generalnego Inspektora do Spraw Uzupełnień Kadrowych Pułków SS-Totenkopf (Generalinspekteur der Verstärtung SS-Totenkopf-Standarten), następnie przeniesiono go do Głównej Intendentury SS (SS-Hauptzeugamt) w Prettin. Od 1 października 1940 do 23 czerwca 1941 roku służył w 1. Pułku Kawalerii SS-Totenkopf (1. SS-Totenkopf-Reiterstandarte), skąd odszedł do Inspektoratu Obozów Koncentracyjnych w Oranienburgu. We wrześniu 1941 roku mianowano go szefem wydziału I – komendantury w KGL Lublin/Majdanek. Stanowisko to piastował do 16 lipca 1942 roku, a następnie przeniesiono go do komendantury szkoły podoficerskiej SS (Kommandantur SS-Unterführerschule) w Radolfzell, a następnie do 3. Dy-wizji Zmotoryzowanej SS „Totenkopf” na stanowisko oficera odpowiedzialnego za uzbrojenie i sprzęt wojskowy (Waffen und Geräte-Führer). Między 1 października 1943 a 8 stycznia 1944 roku pełnił służbę w Doświadczalnej Placówce Techniki Wojskowej (Waffentechnischelehranstalt) w Dachau, a następnie w 14. Dywizji Grenadierów SS „Galizien” (14. Waffen-Grenadier Division der SS „Galizien”). Odznaczony m.in. Medalem za Włączenie Austrii do Niemiec oraz Medalem za Aneksję Czeskich Sudetów. Zaginął we wrześniu 1944 roku.
BAAL, Akta osobowe Herberta Hänela, sygn. SSO-049A.
powrót do początku.
Heinrich Alfred Hermann.
SS-Obersturmführer. Urodzony 25 stycznia 1896 roku w Namysłowie na Dolnym Śląsku (niem. Namslau/Niederschlesien), z zawodu kupiec. Uczestnik I wojny światowej w stopniu wachmistrza (Wachtmeister). Po jej zakończeniu wstąpił do jednego z legionów ochotniczych (Freikorps) i brał m.in. udział w tłumieniu powstań śląskich. Członek NSDAP od 1 maja 1933 roku (numer partyjny 1 936 303) oraz SS od 1933 roku (numer ewidencyjny 259 288). 1 września 1939 roku został powołany do czynnej służby w SS-Totenkopfverbände i wcielony do załogi SS w KL Buchenwald. Przebywał tu do 10 marca 1941 roku, po czym przeniesiono go do 2. pułku kawalerii SS (2. SS-Kavallerie Regiment). 16 czerwca 1941 roku odkomenderowano go do Inspektoratu Obozów Koncentracyjnych w Oranienburgu. Od września 1941 do października 1941 roku przebywał w KL Auschwitz, gdzie pełnił funkcję dowódcy 3. kompanii wartowniczej, po czym odszedł stamtąd do SS-Sonderlager Hinzert na stanowisko adiutanta komendanta obozu. Od 10 stycznia do 17 maja 1943 roku był adiutantem komendanta KGL/KL Lublin/Majdanek, formalne służąc w zapasowej kompanii kawalerii SS (SS-Kavallerie-Ersatz-Abteilung), wchodzącej organizacyjnie w skład 8. Dywizji Kawalerii SS „Florian Geyer” (8. SS-Kavallerie Division „Florian Geyer”), a następnie – do 1 czerwca 1944 roku – przebywał w Szkole Oficerów Służb Administracyjnych SS (Führerschule des Verwaltungsdienstes) w Dachau, skąd 18 listopada 1944 roku został przeniesiony do Szkoły Obrony Powietrznej SS (SS-Luftschutzschule) w Poczdamie. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Krzyżem Honorowym za Udział w Walkach na Froncie, Czarną Odznaką za Rany oraz Orderem Orła Śląskiego II i I Klasy (Schlesischer Adler I und II Klasse).
AGK, Akta badawczo-dokumentacyjne, sygn. Bd-1908; BADH, Różne dokumenty osobowe esesmanów, sygn. ZM 8 Akte 1, s. 257; BDC, Akta osobowe Alfreda Heinricha, sygn. SSO-078A.
powrót do początku.
Helmersen Erwin von.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 4 listopada 1914 roku w Bremie. Doktor medycyny. W 1933 roku wstąpił do Hitlerjugend, od maja do września 1934 roku był członkiem Służby Pracy Rzeszy (Reichsarbeitsdienst). W okresie między 1 września 1939 a marcem 1940 roku służył w Wehrmachcie, początkowo w 301. pułku piechoty, a od października 1939 roku w 3. batalionie medycznym w Berlinie. 1 maja 1937 roku wstąpił do NSDAP, 2 lutego 1940 roku do Allgemeine-SS. W dniu 10 czerwca 1940 roku powołano go do czynnej służby w Waffen-SS i wcielono do jednej z dywizji bojowych tej formacji. Na skutek odniesionych ran – w listopadzie 1942 roku – został zwolniony ze służby frontowej i przeniesiony do szpitala polowego SS w Berlinie, stąd odkomenderowano go do dyspozycji SS-WVHA w Oranienburgu. 2 sierpnia 1943 roku skierowano go do wydziału V KL Lublin/Majdanek, gdzie przez krótki czas pełnił obowiązki SS-Lagerarzta. Już 21 sierpnia 1943 roku odkomenderowano go w takim samym charakterze do KL Auschwitz. Piastował tu m.in. stanowisko lekarza SS w tzw. „obozie dla Cyganów” na odcinku BIIe oraz w sektorze szpitalnym (odcinek BIIf) w Birkenau. Z oświęcimskiego kompleksu obozowego odszedł 25 października 1944 roku do szpitala polowego SS w Pradze (SS-Lazarett Prag). Przeprowadzał na więźniach eksperymenty chirurgiczne. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II i I Klasy oraz Czarną Odznaką za Rany. Po wojnie został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 12 kwietnia 1949 roku.
A. Lasik: Obsada osobowa służby zdrowia SS..., s. 277; Tenże: Biographies..., s. 255; Tenże: Załoga SS w KL Auschwitz..., s. 129; APMO, Różne dokumenty osobowe esesmanów, sygn. D.Au.I-4/2, s. 280; APMO, Lista UNWCC, sygn. 22001/Dpr-ZOd/36, s. 68; APMO, Materiały procesowe, sygn. Mat./752; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; AGK, Akta badawczo-dokumentacyjne, sygn. Bd-134; AGK, Akta procesowe. Akta sprawy karnej przeciwko Erwinowi von Helmersenowi, sygn. SOKr.-632a s. 20, 132, 132a, 272-293; BADH.
Różne dokumenty osobowe esesmanów, sygn. ZM 8 Akte 1, Seite 259; BDC, Akta osobowe Erwina von Helmersena, sygn. SSO-083A.
powrót do początku.
Höcker Karl.
SS-Obersturmführer. Urodzony 11 grudnia 1911 roku w Engershausen koło Lubeki, z zawodu urzędnik. Od 14 października 1932 do 25 maja 1933 roku należał do Służby Pracy Rzeszy (Reichsarbeitsdienst). Członek NSDAP od 1 maja 1937 roku (numer partyjny 4 444 757) oraz SS od października 1933 roku (numer członkowski 182 961). 16 listopada 1939 roku wcielono go do czynnej służby w SS i przydzielono do pułku SS w Gdańsku. W czerwcu 1940 roku został przeniesiony do załogi wartowniczej KL Neuengamme, w której pełnił m.in. funkcję pisarza (Schreiber) i sierżanta sztabowego (Stabsscharführer). Między 4 listopada 1942 a 27 lutego 1943 roku zajmował zastępczo stanowisko adiutanta komendanta i sierżanta sztabowego komendantury (Stabsscharführer der Kommandantur), po czym skierowano go do szkoły oficerskiej SS, po ukończeniu której został przeniesiony na poligon SS „Heidelager” w Dębicy. 17 maja 1943 roku – odkomenderowano go do KL Lublin/Majdanek na stanowisko adiutanta komendanta obozu. Pełnił je do 25 maja 1944 roku (łącząc je do 1 listopada 1943 roku ze stanowiskiem oficera sądowego SS). Następnie przeniesiono go na identyczne stanowisko do obozu macierzystego w KL Auschwitz. Pełnił je do jego likwidacji 27 stycznia 1945 roku. 15 lutego 1945 roku otrzymał nominację na szefa wydziału I w KL Mittelbau, gdzie przebywał do kwietnia 1945 roku. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami. Po wojnie został skazany przez Sąd Krajowy we Frankfurcie nad Menem na 7 lat więzienia.
Wyrok frankfurcki. „Przegląd Lekarski-Oświęcim”, nr 1 (1966), s. 151-155; A. Lasik: Załoga SS w KL Auschwitz..., s. 37, 44; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMO, Materiały procesowe, sygn. Mat./296, poz. 240; APMO, Lista UNWCC, sygn. 22001/Dpr-ZOd/36, s. 71; APMO, Różne dokumenty osobowe esesmanów, sygn. D.Au.I-4/2, s. 278; AGK,
Zbiór mikrofilmów, sygn. M-253, kl. 69; AGK, Zbiór mikrofilmów, sygn. M-639, kl. 24, 290; BAK, Zespół SS-WVHA, sygn. NS.3/1570; BDC, Akta osobowe Karla Höckera, sygn. SSO-102A.
powrót do początku.
Höhler Walther.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 11 kwietnia 1907 roku w Hildburghausen w Turyngii, z zawodu lekarz dentysta. Członek NSDAP od 1 kwietnia 1933 roku (numer partyjny 2 392 099) oraz SS od 15 stycznia 1933 roku (numer ewidencyjny 97 963). W 1939 roku został powołany – jako rezerwista – do czynnej służby w SS-Verfügungstruppen/Waffen-SS. Do 27 sierpnia 1941 roku służył w pododdziale sanitarnym Oddziałów Dyspozycyjnych SS i Waffen-SS (SS-Verfügungstruppen/Sanitäts-Abteilung), skąd przeniesiono go do szpitala polowego SS we Lwowie, podlegającego Wyższemu Dowódcy SS i Policji „Wschód” w Generalnym Gubernatorstwie w Krakowie (Der Höhere SS- und Polizeiführer „Ost“ im Generalgouvernement Krakau/SS-Lazarett Lemberg). 17 grudnia 1941 roku odkomenderowano go do zapasowego batalionu sanitarnego SS (SS-Sanitäts-Ersatz-Bataillon) w Oranienburgu. Od 2 marca 1943 do 27 stycznia 1943 roku był dentystą w batalionie saperów SS (SS-Pionierbataillon), podporządkowanym organizacyjnie Policyjnej Dywizji Grenadierów Pancernych SS. Z jednostki tej przeniesiono go do zapasowego batalionu sanitarnego SS w Szczecinie, zaś 6 lutego 1943 roku został funkcjonariuszem Urzędu D III – Sprawy Sanitarne i Higieniczne w Grupie Urzędów D – Obozy koncentracyjne w SS-WVHA. Do 20 listopada 1943 roku był szefem pionu stomatologicznego wydziału V w KL Neuengamme, skąd przeniesiono go na stanowisko kierownika obozowej stacji dentystycznej do KL Lublin/Majdanek, które zajmował do likwidacji obozu w lipcu 1944 roku.
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; BDC, Akta osobowe Walthera Höhlera, sygn. SSO-104A.
powrót do początku.
Kaiser Alfred.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 16 października 1910 roku w Heidelbergu. Doktor stomatologii. Członek NSDAP od 1 maja 1937 roku (numer partyjny 4 719 051). W lipcu 1933 roku wstąpił do SS, gdzie otrzymał numer ewidencyjny 181 147 z przydziałem do 32. pułku SS w Heidelbergu. 5 listopada 1939 roku został wcielony do Oddziałów Dyspozycyjnych SS i do 20 lipca 1942 roku służył w II batalionie 9. pułku piechoty SS (9. SS-Infanterieregiment II), skąd przeniesiono go do SS-WVHA. Od 5 sierpnia 1942 do 23 lipca 1943 należał do sztabu komendantury KL Buchenwald, gdzie kierował obozową stacją dentystyczną, a następnie odszedł do KL Lublin/Majdanek na takie samo stanowisko. Przebywał tu do 20 listopada 1943 roku, po czym został przeniesiony do KL Neuengamme, jako naczelny stomatolog obozu. 1 listopada 1944 roku objął funkcję zwierzchniego lekarza dentysty w KL Mittelbau. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami oraz Medalem za Udział w Walkach na Froncie Wschodnim.
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; AGK, Akta Polskiej Misji Wojskowej, sygn. PMW-BZW/538, s. 7, 17, 22; BDC, Akta osobowe Alfreda Kaisera, sygn. SSO-149A.
powrót do początku.
Klipp Kurt.
SS-Obersturmführer. Urodzony 19 września 1907 roku w Kolonii (niem Köln), z zawodu kupiec. Od 1 października 1924 do 3 października 1936 roku służył w Reichswehrze i Wehrmachcie, skąd został przeniesiony do czynnej służby w Oddziałach Dyspozycyjnych SS. Członek NSDAP od 1 maja 1937 roku (numer ewidencyjny 5 020 763). Od 1942 do 18 maja 1943 roku był członkiem sztabu komendantury KL Lublin/Majdanek, gdzie piastował bliżej nieustaloną funkcję, następnie przeniesiono go do KL Flossenbürg, gdzie był dowódcą kompanii. W okresie do 1 sierpnia 1944 roku był dowódcą pododdziału wartowniczego w obozie pracy przymusowej dla Polaków przy poligonie SS „Heidelager” (Polenzwangsarbeitslager SS-Truppen-Übungs-Lager „Heidelager”) w Dębicy. Po jego likwidacji objął dowództwo 7. kompanii wartowniczej oraz kierownika podobozu „Blechhammer“ w Blachowni, podlegające organizacyjnie KL Auschwitz III – Monowitz. Piastował je do 27 stycznia 1945 roku, a następnie został oddelegowany w AL Bergen-Belsen. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami.
APMO, Różne dokumenty osobowe esesmanów, sygn. D.Au.I-4/2 s. 278; APMO, Akta osobowe Maxa Ullmanna, sygn. D.Au.I-1/127; APMO, Lista UNWCC, sygn. 22001/Dpr-ZOd/36, s. 80; APMO, Personalbefehle, sygn. D.Au.I/4 t. 1 s. 50; APMO, Kommandanturbefehl KL Auschwitz III nr 11/44 z 11.11.1944 r., sygn. D.Au.III-1/68; APMM, Zbiór fotokopii, sygn. XIX, 167, cz. IV Instrukcja alarmowa z 3.9.1942 r.,; AGK, Zbiór mikrofilmów; Lista zmian osobowych Kommandantur-Stab KL Lublin, sygn. M-639, kl. 290; AGK, Korespondencja Zentralstelle der Landesjustizwaltungen w Ludwigsburgu z Główną Komisją Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce z 15.2.1973 r., znak pisma 9-1/1900; Zentralstelle der Landesjustizwaltungen Ludwigs-burgu (dalej ZLL), Verweis auf BDC-Unterlagen, sygn. LB 6 AR 1719/62; ZLL, Verfahren gegen Schindler u.a. /NL Blechhammer
KL Auschwitz von Personalbogen, sygn. LB 402 AR-Z 197/69, Bd. I Bl. 152-165; BDC, Akta osobowe Kurta Klippa, sygn. SSO-181A.
powrót do początku.
Kloppmann Otto Willi.
SS-Hauptscharführer und Kriminal-Sekretär. Uro-dzony 29 stycznia 1902 roku w Immensen koło Brunszwiku. Członek NSDAP od 1933 roku. Kierownik wydziału II – politycznego w KGL/KL Lublin/Majdanek od 4 lutego 1942 do 20 lipca 1944 roku, a następnie zwierzchnik takiej samej komórki organizacyjnej w FKL Ravensbrück. W 1945 roku kierował Wydziałem Politycznym w KL Dachau.
Z. Leszczyńska: Struktura osobowa..., s. 31, 52; H. Domański, W. Rzewuski: Procesy zbrodniarzy Majdanka i stan aktualnie prowadzonych śledztw. „Zeszyty Majdanka”, t. V (1971), s. 46; J. Marszałek: Majdanek..., s. 44; APMM, Dienstplan für Reiteruntericht vom 18.12.1943, Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2.
powrót do początku.
Koch Karl Otto.
SS-Standartenführer. Urodzony 2 sierpnia 1897 roku w Darmstadt, z zawodu kupiec. Od 11 marca 1916 do października 1918 roku brał udział jako strzelec (Musketier) w I wojnie światowej, służąc m.in. w 153., 88., 87. pułku piechoty (Infanterieregiment) oraz 115. pułku gwardii (115. Leibgarde). W październiku 1918 roku został wzięty do niewoli brytyjskiej. Członek NSDAP od 1 marca 1931 roku (numer partyjny 475 586) oraz SS od września 1931 roku (numer ewidencyjny 14 830). W okresie od 1 października 1933 do 1 października 1934 roku służył w jednostce specjalnej SS „Saksonia” (SS-Sonderkommando „Sachsen”), a następnie w 1. pułku Powszechnej SS z jednoczesnym odkomenderowaniem nominacją na stanowisko komendanta KL Sachsenburg. Funkcję tę pełnił do 8 listopada 1934 roku, po czym skierowano go do KL Esterwegen na stanowisko dowódcy pododdziału wartowniczego, a stamtąd – 2 marca 1935 roku – do komendantury KL Lichtenburg na funkcję kierownika obozu (Lagerführer). 1 kwietnia 1935 roku został przeniesiony do KL Dachau, gdzie powierzono mu obowiązki adiutanta komendanta obozu SS-Oberführera Heinricha Deubla, a następnie – 21 kwietnia 1935 roku – mianowano go komendantem KL Columbia-Haus w Berlinie. W dniu 1 kwietnia 1936 roku przeniesiono go na funkcję komendanta KL Esterwegen, którą piastował do października 1936 roku, a następnie objął takie samo stanowisko w KL Sachsenhausen. Komendantem tego obozu był do 16 lipca 1937 roku, kiedy to przeniesiono go do nowo utworzonego KL Buchenwald. Funkcję jego komendanta sprawował formalnie do 1 września 1941 roku, kiedy to mianowano go pełniącym obowiązki komendanta KGL Lublin/Majdanek. Stanowisko to objął oficjalnie 19 stycznia 1942 roku i piastował je do 8 sierpnia 1942 roku, po czym został oddany do dyspozycji Urzędu Uzupełnień Kadrowych Formacji Zbrojnych SS (SS-Ergänzungsamt der Waffen-SS), podlegającego Głównemu Urzędowi Dowodzenia SS (SS-Führungshauptamt), co w praktyce oznaczało zawieszenie go w pełnieniu czynnej służby w Waffen-SS. 1 maja 1944 roku przeniesiony został formalnie do Głównego Urzędu Personalnego SS (SS-Personalhauptamt). W międzyczasie – od 3 września 1943 roku – nałożono na niego sankcję karną w postaci aresztu domowego. Ostatecznie został skazany przez sąd SS w 1944 roku na karę śmierci, za nadużycia finasowe. Wyrok wykonano 26 kwietnia 1945 roku. Członek organizacji Lebensborn. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami, Czarną Odznaką za Rany, Bułgarskim Medalem Honorowym z Mieczami za Udział w Walkach na Froncie (Bulgarische Ehrenmedaille mit Schwertern), Węgierskim Medalem Honorowym z Mieczami za Udział w Walkach na Froncie (Ungarische Ehrenmedaille mit Schwertern), Pierścieniem Ho-norowym SS oraz Szpadą Honorową SS.
K. Schilde, J. Tuchel: Columbia-Haus. Berliner Konzentrationslager 1933-1936. Berlin 1990, s. 64-66; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1. Oktober 1934. Berlin 1935, poz. 2040; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1.12.1938, s. 32, 33; APMO, Allgemeine Erlasse des RSHA, Dokument z 1.7.1940 r., sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, s. 160; BDC, Akta osobowe Karla Kocha, sygn. SSO-190A.
powrót do początku.
Koegel Max.
SS-Obersturmbannführer. Urodzony 16 października 1895 roku w Füssen w Badenii, z zawodu kupiec. Od 8 sierpnia 1914 do 12 stycznia 1919 roku służył w armii niemieckiej i brał udział w stopniu gefrajtra w I wojnie światowej. Od października 1931 do 12 czerwca 1932 roku należał do Sturmabteilungen, po czym wstąpił do SS (numer ewidencyjny 37 644). 2 maja 1932 roku wstąpił do NSDAP (numer członkowski 1 179 789). W dniu 11 kwietnia 1934 roku wcielono go do zawodowej służby w SS i przydzielono do I Oddziału Wartowniczego SS, stacjonującego przy KL Dachau, gdzie pełnił m.in. funkcję dowódcy plutonu i kompanii. W okresie od 1 kwietnia 1936 był adiutantem komendanta KL Columbia-Haus w Berlinie, a w dniu 22 września 1936 roku został jego zwierzchnikiem. Stanowisko to pełnił formalnie do 1 stycznia 1937, po czym przeniesiono go z powrotem do KL Dachau, na funkcję kierownika wydziału I – komendantury, czyli adiutanta komendanta. Pełnił ją do 1 września 1938 roku, do czasu przeniesienia go na takie samo stanowisko do obozu dla kobiet FKL Lichtenburg. Po jego likwidacji – 15 maja 1939 roku – został komendantem nowo utworzonego FKL Ravensbrück (od 1 stycznia 1940 roku komendant obozu nosił tytuł dyrektora obozu – Lagerdirektor). 8 sierpnia 1942 roku mianowano go komendantem KL Lublin/Majdanek, a 1 stycznia 1943 roku powierzono mu identyczne stanowisko w KL Flossenbürg, które piastował do kwietnia 1945 roku. Członek organizacji Lebensborn. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Krzyżem Honorowym za Udział w Walkach na Froncie, Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami, Pierścieniem Honorowym SS oraz Szpadą Honorową SS. Po wojnie został skazany przez brytyjski trybunał wojskowy w procesie załogi FKL/MKL Ravensbrück na karę śmierci. Wyrok wykonano 27 czerwca 1947 roku.
J. Tuchel: Die Inspektion der Konzentrationslager 1938-1945..., s. 131; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1.12.1938, Berlin 1938, s. 104, 105; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1. Juli 1944, Berlin 1944, s. 105; AGK, Proces Pohla, t. 31, s. 146; APMO, Allgemeine Erlasse des RSHA, sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, s. 115, 167; BAK, Zespół SS-WVHA. Pismo szefa SS-WVHA SS-Gruppenführera Oswalda Pohla skierowane do komendantów obozów koncentracyjnych w dn. 26.10.1943 r. w sprawie zmian zakwaterowania i wyżywienia więźniów, sygn. NS.3/386, s. 102; BDC, Akta osobowe Maxa Koegla, sygn. SSO-190A.
powrót do początku.
Kurz Alois.
SS-Untersturmführer. Urodzony 14 lipca 1917 roku w Saalfelden koło Salzburga, z zawodu inżynier. Od listopada 1933 do czerwca 1934 roku należał do działającej nielegalnie na terenie Austrii organizacji Hitlerjugend. Członek Sturmabteilungen od lutego 1938 do 1 kwietnia 1938 roku. Wówczas wcielono go do czynnej służby w Oddziałach Dyspozycyjnych SS, gdzie otrzymał numer ewidencyjny w SS 382 378. Od lata 1940 do 21 kwietnia 1941 roku służył – jako oficer SS – w pułku SS „Westland”, składającym się z ochotników z Holandii i Belgii, po czym przeniesiono go do batalionu budowlanego SS (SS-Baubataillon) na poligonie SS „Heidelager” w Dębicy (SS-Truppen-Übungs-Platz „Heidelager” Debica). W okresie między 21 kwietnia 1941 a 15 kwietnia 1942 roku był instruktorem szkoleniowym (Ausbilder) na tym poligonie, po czym przeniesiono go do KL Lublin/Majdanek na stanowisko dowódcy bliżej nieustalonej kompanii wartowniczej. W obozie tym dowodził m. in. 3. kompanią – od 15 stycznia 1943 do sierpnia 1944, a następnie 4. kompanią oraz I kompanią szkoleniową. W kwietniu 1944 roku mianowano go oficerem sądowym SS w obozie na Majdanku. 22 czerwca 1944 odszedł z obozu w Lublinie na stanowisko kierownika wydziału IIIa w KL Auschwitz I – Stammlager, które piastował do 1 listopada 1944 roku, a następnie został odkomenderowany do KL Mittelbau na stanowisko zastępcy kierownika wydziału IIIa (2. Arbeitseinsatzführer).
APMM, SS-Totenkopfsturmbann – Korespondencja, imienne listy SS-manów KL Lublin 1941-1944, sygn. I f 5, s. 157; APMM, Korespondencja w sprawie zaopatrzenia, sygn. I f 6, s. 16. 17, 24, 25; APMM, Plany służby i listy imienne zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfwachsturmbann KL Lublin, sygn. I f 15, vol. 2, s. 28; APMM, Wykazy imienne SS-manów 3. i 1. kompanii SS-T.Sturmbann KL Lublin 1942-1944, sygn. I f 15, vol. 1, s. 187, 195, 203 i in.; APMM, Wykazy imienne dowódców, podoficerów i szeregowych 1., 2. i 3. kompanii KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 3, s. 1; APMM, Kommandanturbefehl nr 2/43 z 15.1.1943 r., sygn. I f 13; APMM, Lista oficerów batalionu wartowniczego w KL Lublin z 20.8.1943 r., Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2.; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMM, Zbiór fotokopii, sygn. 167, cz. IV s. 14; APMO, Różne dokumenty osobowe esesmanów, sygn. D.Au.I-4/2, s. 278; APMO, Materiały procesowe, sygn. Mat./785; AGK,
Zbiór wniosków na odznaczenia dla funkcjonariuszy SS- i Policji w Generalnym Gubernatorstwie, Vorschlagliste Nr. 4 für die Verleihung des Kriegsverdienstkreuz II Klasse mit Schwertern, sygn. I/5, s. 39; BDC, Akta osobowe Aloisa Kurza, sygn. SSO-232A.
powrót do początku.
Langerbein August.
SS-Unterscharführer. Urodzony 31 marca 1902 roku w Essen, z zawodu nauczyciel. Członek NSDAP od 1 lipca 1937 roku (numer partyjny 5 066 767). 20 lipca 1940 roku został powołany do czynnej służby w Waffen-SS i wcielony do 15. pułku piechoty SS-Totenkopf w Płocku. Między 3 grudnia 1940 a 20 marca 1942 roku był członkiem 4. kompanii wartowniczej w KL Neuengamme, a następnie przeniesiono go do KGL Lublin/Majdanek, gdzie został kierownikiem wydziału VI. Stanowisko to sprawował do 17 maja 1943 roku, a następnie został referentem w tej komórce organizacyjnej obozu.
APMM, Zbiór mikrofilmów, Akta osobowe Augusta Langerbeina, sygn. 839; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842.
powrót do początku.
Langleist Walter Adolf.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 5 sierpnia 1893 roku w Dreźnie w Saksonii, z zawodu mechanik. W okresie między 14 paździer-nika 1913 a 5 sierpnia 1918 roku był kanonierem w 64. Saksońskim Pułku Artylerii Polowej (64. Sächschischen Feldartillerieregiment), w którym od sierpnia 1914 roku brał udział w I wojnie światowej. Członek NSDAP od 1 stycznia 1930 roku (numerze 352 801) oraz SS od 1 marca 1931 roku (numer ewidencyjny 8 980). Od 15 października 1931 do 1 sierpnia 1932 roku służył w 15. pułku SS, z siedzibą dowództwa w Neuruppin, skąd przeniesiono go do 44. pułku SS w Eberswalde. Od 26 marca 1934 był dowódcą plutonu (Zugführer) w IX nadokręgu SS „Fulda-Werra” w Kassel, a następnie – od 10 września 1934 do 2 kwietnia 1935 roku – pełnił funkcję dowódcy szkoły SS (Schulführer in der SS-Schule) w Wolfenbüttel, po czym wcielono go do 21. pułku Allgemeine-SS w Magdeburgu. Od 1 lipca 1938 roku był dowódcą XIII okręgu SS w Szczecinie – w randze SS-Oberführera/Allgemeine-SS, skąd przeniesiono go 1 października 1940 roku na takie samo stanowisko do XVII okręgu SS w Monastyrze. 16 kwietnia 1941 roku powołano go, jako rezerwistę SS, do czynnej służby w Waffen-SS z przydziałem do kompanii wartowniczej w KL Buchenwald. Od września 1941 do 20 sierpnia 1943 roku był początkowo dowódcą 1. kompanii wartowniczej, a następnie batalionu wartowniczego SS (SS-Totenkopfsturmbann) w KGL/KL Lublin/Majdanek. Z Lublina przeniesiono go do załogi wartowniczej KL Dachau, a 27 sierpnia 1944 roku mianowano go kierownikiem nowo utworzonego podobozu „Kaufering 1”. 1 lutego 1945 roku został Lagerführerem innego podobozu KL Dachau „Kaufering 4”, które to stanowisko piastował do 14 kwietnia 1945 roku. Za udział w I wojnie światowej odznaczony został m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy (Eisernes Kreuz II Klasse), Krzyżem Honorowym za Udział w Walkach na Froncie (Ehrenkreuz für Frontkämpfer), Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami, Czarną Odznaką za Rany (Verwundetenabzeichen in Schwarz), Pierścieniem SS oraz Szpadą Honorową SS. Po wojnie został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 maja 1946 roku.
T. Musioł: Dachau 1933-1945. Katowice 1971, s. 158, 159, 338; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1. Juli 1944, s. 106; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; BAK, Zespół SS-WVHA, Różne dokumenty osobowe esesmanów, sygn. NS.3/1570; BDC, Akta osobowe Waltera Langleista, sygn. SSO-242A.
powrót do początku.
Leipold Josef.
SS-Obersturmführer. Urodzony 10 listopada 1913 roku w Stará Role w czeskich Sudetach (niem. Alt-Rohlau/Sudetenland), z zawodu fryzjer i urzędnik kupiecki. Od 1 października 1935 do 20 września 1937 roku służył w armii czechosłowackiej jako podoficer. Członek NSDAP od 1 listopada 1938 roku (numer partyjny 6 568 081) i Allgemeine-SS od sierpnia 1938 roku (numer ewidencyjny 344 830). 20 sierpnia 1938 roku został wcielony do SS-Totenkopfverbände i skierowany do KL Mauthausen, gdzie zatrudniono go jako pisarza w referacie administratora sprzętem obozowym (Schreiber des Gerätevertreters). W październiku 1941 roku przeniesiono go do nowo utworzonego KGL Lublin/Majdanek na stanowisko magazyniera mienia więźniów w wydziale IV (Abteilung IV – Abteilung Unterkunft – Effektenkammer). Po czasowym odkomenderowaniu do szkoły oficerskiej SS w Brunszwiku, powrócił do Lublina i objął – w lipcu 1943 roku – funkcję kierownika gospodarczego batalionu wartowniczego (Verwalter SS-Totenkopfsturmbann) w tym obozie. W sierpniu 1943 został dowódcą 5. kompanii wartowniczej w obozie na Majdanku. Wcześniej był dowódcą plutonu I kompanii szkoleniowej; w lutym 1944 roku został mianowany kierownikiem nowo powstałego podobozu KL Lublin „Budzyn” w Budzyniu. 22 lipca 1944 roku przeniesiono go do podporządkowanego organizacyjnie KL Plaszow podobozu „Wieliczka” w Wieliczce, skąd trafił do KL Groß-Rosen. Od października 1944 do lutego 1945 roku był dowódcą pododdziału wartowniczego łącząc tę funkcję ze stanowiskiem Lager-führera w podobozie obozu w Rogoźnicy „Brünnlitz” w Brněnec. Po jego likwidacji wcielono go do 18. Ochotniczej Dywizji Grenadierów Pancernych SS „Horst Wessel” (18. SS-Freiwilligen Panzergrenadier Division „Horst Wessel”). Odznaczony m.in. Medalem za Aneksję Czeskich Sudetów. 9 listopada 1948 roku został skazany na karę śmierci.
B. Wróblewski: Obóz w Budzyniu. „Zeszyty Majdanka”, t. V (1971), s. 185, 188; APMM, Lista oficerów batalionu wartowniczego w KL Lublin z 20.8.1943 r.; Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2.; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; AGK,
Kolekcja „Ob”; Lista oficerów SS KL Groß-Rosen z 25.1.1945 r., sygn. Ob-87; AGK, Akta sprawy karnej przeciwko Josefowi Leipoldowi, sygn. SOL-217, SOL-217a, SOL-227; BDC, Akta osobowe Josefa Leipolda, sygn. SSO-253A.
powrót do początku.
Liebehenschel Arthur.
SS-Obersturmbannführer. Urodzony 25 listopada 1911 roku w Poznaniu, z zawodu kupiec i urzędnik skarbowy. Od stycznia 1919 do sierpnia 1919 roku należał do legionu ochotniczego (Freikorps) „Grenzschutz-Ost”, zaś w okresie między 4 października 1919 a 3 października 1931 roku służył w Reichswehrze, gdzie zakończył służbę w stopniu starszego sier-żanta (Oberfeldwebel). Członek NSDAP od 1 lutego 1932 roku (numer partyjny 932 766) oraz SS od listopada 1931 roku (numer ewidencyjny 39 254), z przydziałem do 27. pułku Powszechnej SS we Frankfurcie nad Odrą. 4 sierpnia 1934 roku wstąpił do zawodowej służby w SS-Wachtruppen i został włączony w skład załogi SS KL Columbia-Haus w Berlinie. Pod koniec 1934 roku przeniesiono go na stanowisko adiutanta komendanta KL Lichtenburg, które piastował do 1 sierpnia 1937 roku. Następnie został kierownikiem wydziału politycznego (Politische Abteilung des IKL/Abteilungsleiter) w Inspektoracie Obozów Koncentracyjnych. 1 maja 1940 roku objął etat szefa sztabu (Stabsführer) IKL, a po powstaniu SS-WVHA – w dniu 15 marca 1942 roku – mianowano go zastępcą szefa Urzędu D – Obozy Koncentracyjne (Stellvertreter des Leiters des Amtsgruppenchef D – Konzentrationslager), równocześnie objął stanowisko Inspektora Obozów Koncentracyjnych SS-Brigadeführera Richarda Glücksa. 11 listopada 1943 roku odszedł z Głównego Urzędu Gospodarczo-Administracyjnego SS do KL Auschwitz, gdzie zastąpił przeniesionego na jego stanowisko komendanta obozu Rudolfa Hößa. 15 maja 1944 roku został komendantem KL Lublin/Majdanek, a po jego likwidacji i kilkutygodniowym urlopie – przeniesiono go do urzędu Wyższego Dowódcy SS i Policji „Wenecja Julijska” w Trieście we Włoszech (Der Höhere SS- und Polizeiführer „Adriatisches Küstenland”), SS-Obergruppenführera Karla Wolffa. Członek organizacji Lebensborn. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II i I Klasy z Mieczami, Pierścieniem Honorowym SS oraz Szpadą Honorową SS.
K. Schilde, J. Tuchel: Columbia-Haus. Berliner..., s. 38, 49; J. Tuchel: Die Inspektion der Konzentrationslager 1938-1945..., s. 217; Autobiografia Rudolfa Hössa..., s. 290-294; A. Lasik: Biographies..., s. 264; T. Cyprian, J. Sawicki: Siedem procesów przed Najwyższym Trybunałem Narodowym. Poznań 1962, s. 138, 147, 193-197; J. Gumkowski, T. Kułakowski: Zbrodniarze hitlerowscy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym. Warszawa 1967, s. 171; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1.12.1938, s. 68, 69; APMO, Akta SS-Hygiene Institut, sygn. 12/181; APMO, Lista UNWCC, sygn. 22001/Dpr-ZOd/36, s. 73; APMO, Standortbefehl nr 53/43 z 22.11.1943 r., sygn. D.Au.I-1/49; APMO, Standortbefehl nr 57/43 z 30.12.1943 r., sygn. D.Au.I-1/53; APMO,
Sturmbann-Sonderbefehl z 24.11.1943 r., sygn. D.Au.I-1/73; APMM, Sonderbefehl Kommandantur z 18.5.1944 r., Zbiór rozkazów komendantury za 1944 r., sygn. I f 18, k. 11; AGK, Akta badawczo-dokumentacyjne, sygn. Bd-692; BAAZ, Akta osobowe Arthura Liebehenschla, sygn. SSO-260A.
powrót do początku.
Meisse Albert.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 22 kwietnia 1904 roku w Semlin. Doktor stomatologii. Członek SS od 1933 roku (numer ewidencyjny 246 383). Jesienią 1942 roku piastował zastępczo stanowisko kierownika obozowej stacji dentystycznej w KGL Lublin/Majdanek. Odznaczony m.in. Wojen-nym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami.
F. L. MacLean: The Camp Men..., s. 157; BAAL, Akta osobowe Alberta Meisse, sygn. SSO-306A.
powrót do początku.
Melzer Martin.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 16 listopada 1901 roku w Elchesheim, z zawodu ślusarz. Od 3 czerwca 1919 do 2 czerwca 1931 roku służył w Reichswehrze w 14. i 35. Pułku Piechoty (14., 35. Infanterieregiment). 1 października 1933 roku wstąpił do 63. pułku Allgemeine-SS w Tübingen (Tybinga) i otrzymał w tej organizacji numer ewidencyjny 172 106. 24 marca 1934 roku wstąpił do NSDAP (numer partyjny 3 586 167). Do 15 lipca 1940 roku służył w 9. pułku SS-Totenkopf w Brnie (9. SS-Totenkopfstandarte Brünn), a następnie został przeniesiony na stanowisko dowódcy 1. kompanii wartowniczej do KL Neuengamme. Do 20 sierpnia 1943 roku pełnił taką samą funkcję w KL Dachau, skąd odkomenderowano go jako dowódcę batalionu wartowniczego do KL Lublin/Majdanek. Po rozwiązaniu batalionu pełnił m.in. do 14 lipca 1944 roku funkcję dowódcy 1. kompanii wartowniczej, a od 4 lipca 1944 roku również stałego zastępcy komendanta w okresie jego nieobecności. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami. W dniu 14 lipca 1944 roku zaginął w czasie działań wojennych.
Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1. Juli 1944, s. 108; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMM, Wykazy imienne SS-manów 3. i 1. Kompanii SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1944, sygn. I f 15, vol. 1; BDC, Akta osobowe Martina Melzera, sygn. SSO-308A.
powrót do początku.
Michl Hermann.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 23 kwietnia 1912 roku w Passau, z zawodu urzędnik. Członek NSDAP od 1 lutego 1931 roku (numer partyjny 419 621). Od 1 lutego 1931 do 10 marca 1933 roku należał do Sturmabteilungen, skąd przeniesiono go do SS (numer członkowski 71 076). W 1939 roku był członkiem sztabu komendantury KL Buchenwald. 1 stycznia 1940 roku przeniesiono go do wydziału IV w KL Sachsenhausen, gdzie objął 1 czerwca 1940 roku stanowisko zastępcy szefa wydziału IV oraz kierownika kasy obozowej (2. Verwaltungsführer und Kassenleiter/Amtskasse). Czasowo nadzorował administrację w podobozie „Groß-Rosen”, a później w KL Groß-Rosen. Stanowiska te zajmował do 1 listopada 1941 roku, do czasu przeniesienia go do KL Niederhagen-Wewelsburg, gdzie został mianowany kierownikiem wydziału IV. 14 grudnia 1942 roku odszedł stąd do Dywizji Kawalerii SS „Flo-rian Geyer”. Służąc w niej brał udział w działaniach frontowych do 18 lutego 1944 roku, po czym został przeniesiony na stanowisko zastępcy szefa wydziału IV do KL Riga. Z obozu tego – 7 czerwca 1944 roku – odszedł do KL Lu-blin/Majdanek, gdzie kierował wydziałem IV. Poległ w czasie likwidacji tego obozu 21 lipca 1944 roku. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II i I Klasy z Mieczami.
APMO, Allgemeine Erlasse des RSHA, sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, s. 173; BAK, Zespół SS-WVHA, Różne dokumenty osobowe esesmanów, sygn. NS.3/403; BAAL, Akta osobowe Helmuta Dannela, sygn. SSO-134; BDC, Akta osobowe Hermanna Michla, sygn. SSO-316A.
powrót do początku.
Müller Erich Bruno Willi.
SS-Obersturmführer. Urodzony 28 października 1904 roku w Grudziądzu, z zawodu inspektor gospodarczy. Członek NSDAP od 1 września 1931 roku (numer partyjny 719 855). Do SS wstąpił 1 czerwca 1932 roku (numer ewidencyjny 46 063). Między 4 lipca 1939 a 31 października 1941 roku należał do Gdańskiej Policji Rezerwowej (Polizei Reserve Danzig). Członek Waffen-SS od 1 listopada 1941 roku. W okresie, kiedy KL Stutthof nie podlegał Inspektoratowi Obozów Koncentracyjnych, był m.in. kierownikiem komenderówki „Elbing” w Elblągu. Funkcję adiutanta komendanta KL Stutthof objął 7 października 1942 roku i łączył ją ze stanowiskiem kierownika wydziału VI. 14 grudnia 1943 roku odszedł stąd na takie same stanowiska do KL Lublin/Majdanek i zajmował je do 19 marca 1944 roku. Odznaczony m.in. Wo-jennym Krzyżem Zasługi II Klasy bez Miecza oraz Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami. Zmarł w Lublinie 19 marca 1944 roku na zawał serca.
APMM, Zbiór fotokopii, sygn. XIX 167, Akta osobowe Ericha Müllera; Archiwum Muzeum Stutthof w Sztutowie (dalej AMSt), Kommandanturbefehl nr 13 z 7.10.1942 r., sygn. I-IB-1; AMSt, Kommandanturbefehl nr 90 z 14.12.1943 r., sygn. I-IB-2.
powrót do początku.
Opitz Friedrich.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 7 sierpnia 1898 roku w Bergen, z zawodu krawiec. W okresie I wojny światowej walczył w armii niemieckiej w 501. pułku piechoty. Członek NSDAP od 1 grudnia 1929 roku (numer partyjny 170 897). Od 1 grudnia 1929 do 4 listopada 1930 roku należał do Sturmabteilungen, a następnie do SS (numer ewidencyjny 3 533). Przydzielono go do 73. pułku tej organizacji w Ansbach. 1 listopada 1936 roku został powołany do zawodowej służby w SS i skierowany do Ośrodka Szkoleniowego SS w Dachau (SS-Übungs-Lager Dachau), w którym był oficerem SS do 20 kwietnia 1941 roku. Następnie przeniesiono go do firmy Zakłady Odzieżowe Formacji Zbrojnych SS Dachau Sp. z o.o. w Dachau (Bekleidungswerke der Waffen-SS Dachau GmbH), których był kierownikiem do 1 września 1941 roku. Następnie odszedł na stanowisko zwierzchnika zamiejscowej filii tych zakładów przy KGL Lublin/Majdanek (Bekleidungswerke der Waffen-SS Dachau GmbH – Außenstelle Lublin). 21 kwietnia 1942 roku przeniesiono do zamiejscowej placówki tego przedsiębiorstwa w FKL Ravensbrück (Bekleidungswerke der Waffen-SS GmbH – Außenstelle Ravensbrück), którą w marcu 1942 roku podporządkowano Grupie Urzędów W – Przedsięwzięcia Gospodarcze (Amts-gruppe W – Wirtschaftliche Unternehmungen) w SS-WVHA, a właściwie Urzędowi W VI – Przedsiębiorstwa Tekstylne i Skórzane (Amt W VI – Textil und Lederverwertung), referatowi W VI/1 grupującemu firmy i przedsiębiorstwa z branży tekstylnej i skórzanej należące do SS (Amt W VI/1 – Gesellschaft für Textil und Lederverwertung GmbH). W listopadzie 1944 roku nadzorował wykonanie zadań produkcyjnych garbarni (Lederfabrik) działającej przy KL Auschwitz, a po likwidacji obozu oświęcimskiego powrócił do KL Dachau, gdzie przejął kierownictwo nad firmą Bekleidungswerke der Waffen-SS Dachau GmbH, której zwierzchnikiem pozostał do maja 1945 roku. Członek organizacji Lebensborn. Odznaczony m.in. Krzyżem Honorowym za Udział w Wal-kach na Froncie, Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami, Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami, Medalem za Aneksję Czeskich Sudetów oraz Pierścieniem Honorowym SS.
APMO, Kraftfahrzeug-Anforderung z 14.11.1944 r., sygn. D.Au.I-4/102; BDC, Akta osobowe Friedricha Opitza, sygn. SSO-358A.
powrót do początku.
Popiersch Max.
SS-Sturmbannführer. Urodzony 26 maja 1893 roku w Pszczynie (niem. Pless). Doktor medycyny. Od 20 sierpnia 1914 do 24 grudnia 1918 roku służył w szpitalu polowym 6. zapasowego pułku artylerii polowej (6. Ersatz-Feldartillerieregiment) we Wrocławiu, od i stycznia 1915 do października 1918 roku brał udział w I wojnie światowej w stopniu gefrajtra. Między marcem 1919 a lipcem 1919 roku był członkiem Legionu Ochotniczego „Żela-zna Dywizja” (Freikorps „Eisernes Division”). Do NSDAP i SS wstąpił 1 maja 1933 roku (numer partyjny 3 531 412, numer ewidencyjny SS 176 467). 1 września 1939 roku powołano go do czynnej służby w SS-Totenkopfverbände w charakterze zwierzchnika obozowej służby zdrowia SS w KL Flossenbürg. W obozie tym przebywał do marca 1940 roku. Na taką samą funkcję odkomenderowano go – w zastępstwie – do KL Buchenwald, a stamtąd – 22 maja 1940 roku – do nowo utworzonego KL Auschwitz. Stanowisko SS-Standortarzta pełnił w nim do 1 października 1941 roku, kiedy to przeniesiono go do KGL Lublin/Majdanek, gdzie powierzono mu zadanie zorganizowania i kierowania obozową służbą zdrowia SS. Funkcję tę pełnił do swojej śmierci 21 kwietnia 1942 roku. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Krzyżem Honorowym za Udział w Walkach na Froncie.
A. Lasik: Obsada osobowa służby zdrowia SS..., s. 271; Tenże, Biographies..., s. 268; Tenże: Załoga SS w KL Auschwitz..., s. 120; APMO, Allgemeine Erlasse des RSHA, sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, k. 166, 179; BAAL, Akta osobowe Maxa Popierscha, sygn. RS.
powrót do początku.
Rautenberg Herbert.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 19 stycznia 1908 roku w Berlinie, student filozofii. W latach 1924 – 1930 należał do Sturmabteilungen; od 26 października 1936 do 29 stycznia 1936 roku służył w Wehrmachcie w 18. zapasowym batalionie karabinów maszynowych (18. Maschinen-Gewehr Ersatz-Bataillon) jako gefrajter rezerwy i kandydat na oficera rezerwy (Offizieranwärter). Członek NSDAP od 1 kwietnia 1926 roku (numer partyjny 33 842) oraz SS od 25 marca 1930 roku (numer ewidencyjny 2 297). W październiku 1934 roku był oficerem w 6. pułku Allgemeine-SS w Berlinie. W 1936 roku był w składzie III oddziału wartowniczego SS-Totenkopf „Turyngia”, skąd 1 grudnia 1936 roku odkomenderowano go – jako dowódcę plutonu – do I pułku SS-Totenkopf „Górna Bawaria”, stacjonującego przy KL Dachau. Od 10 lipca 1937 do 20 listopada 1940 roku należał do II pułku SS-Totenkopf „Brandenburgia” rozlokowanego przy KL Sachsenhausen, skąd przeniesiono go do 6. pułku piechoty SS „Totenkopf”, wchodzącego organizacyjnie w skład Dywizji Grenadierów Pancernych SS „Totenkopf”. Z formacji tej 20 stycznia 1942 roku został odkomenderowany do zapasowego batalionu piechoty SS „Nord”, pododdziału będącego częścią Dywizji Górskiej SS „Nord”. Od 27 marca 1942 do 19 czerwca 1942 roku służył w komendanturze poligonu SS „Debica” w Dębicy, następnie był instruktorem w szkoleniowym batalionie SS w Pradze. Od 7 lipca 1942 roku służył w batalionie wartowniczym „Czechy-Morawy” w Benešov (SS-Wachbataillon „Böhmen-Mähren” Beneschau), skąd oddano go do dyspozycji SS-WVHA w Oranienburgu. 15 września 1942 roku został funkcjonariuszem Urzędu A V w Głównym Urzędzie Gospodarczo-Administracyjnym SS, skąd 1 czerwca 1943 roku skierowano go do komendantury szkoły administracyjnej SS w Dachau, a następnie do KL Lublin/Majdanek. W obozie tym – między 3 czerwca 1943 a 15 września 1943 roku – zatrudniony był w sztabie komendan-tury. Z obozu w Lublinie odszedł do Kommandantur-Stab w KL Neuengamme, gdzie pełnił funkcję kierownika wydziału I, którą łączył – w bliżej nieustalonym czasie – z obowiązkami Lagerführera podobozu „Drütte-Watenstedt” do likwidacji obozu pod Hamburgiem w 1945 roku. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Czarną Odznaką za Rany, Złotą Odznaką Partyjną (Goldenes Parteiabzeichen), Pierścieniem Honorowym SS oraz Szpadą Honorową SS.
Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1. Oktober 1934, Berlin 1935, poz. 2161; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1. Juli 1944, s. 107; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; BDC, Akta osobowe Herberta Rautenberga, sygn. SSO-011B.
powrót do początku.
Rindfleisch Heinrich.
SS-Obersturmführer. Urodzony 3 marca 1916 roku we francuskim Strasbourgu (niem. Straßburg) w Alzacji. Doktor medycyny. Członek Allgemeine-SS od września 1934 roku (numer ewidencyjny 289 832). W okresie między 1 kwietnia 1936 roku a 26 września 1936 roku należał do Służby Pracy (Reichsarbeitsdienst). 20 maja 1942 roku został wcielony jako rezerwista do czynnej służby w Waffen-SS i przydzielony do Urzędu Sanitarnego SS (SS-Sanitätsamt) w Berlinie. Do 1 marca 1943 roku był lekarzem obozowym SS w FKL/MKL Ravensbrück, skąd przeniesiono go do wydziału V w KL Lublin/Majdanek, gdzie 20 stycznia 1944 roku objął stanowisko naczelnego lekarza obozowego SS i pełnił je do 21 lipca 1944 roku. Stąd odszedł na taką samą funkcję do KL Plaszow, a następnie do KL Groß-Rosen, gdzie był lekarzem SS m.in. w podobozach „Wüstengiersdorf” w Głuszycy oraz „Riese” w Walimiu. Między 10 stycznia a 19 stycznia 1945 roku był lekarzem SS w KL Mittelbau. Stąd został przeniesiony do Urzędu D w Głównym Urzędzie Dowodzenia SS (SS-Führungshauptamt/Amtsgruppe D). 30 stycznia 1945 roku skierowano go do służb medycznych 16. Dywizji Grenadierów Pancernych „Reichsführer-SS”. W bliżej nieustalonym czasie był również lekarzem obozowym SS w KL Sach-senhausen oraz Bergen-Belsen.
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; AGK, Kolekcja „Ob”, Lista oficerów SS KL Groß-Rosen, sygn. Ob-87; BADH, Lista oficerów Kommandantur-Stab KL Groß-Rosen z 4.5.1944 r., sygn. ZB 6687, s. 109a; BADH, Lista oficerów KL Groß-Rosen z 18.7.1944 r., sygn. ZB 6687, s. 107; ZLL, Verweis auf Sammelverfahren bei Zentralstelle Köln, sygn. 24 Js 200/62 (Z); BDC, Unterlagen des Rasse- und Siedlungshauptamts/RuSHA, sygn. RS; BDC, Akta osobowe Heinricha Rindfleischa, sygn. SSO-033B.
powrót do początku.
Ritterbusch Fritz.
SS-Obersturmführer. Urodzony 11 stycznia 1894 roku w Zschopau koło Werdau, z zawodu urzędnik. W latach 1914 – 1918 służył w 153. i 264. pułku piechoty (153. und 264. Infanterieregiment), brał udział w I wojnie światowej. Członek Sturmabteilungen. Członek NSDAP od 25 stycznia 1925 roku (numer partyjny 6 317) oraz SS od 1931 roku (numer ewidencyjny 9 107). W październiku 1934 roku był oficerem 91. pułku Powszechnej SS w Wittenbergu. Od wiosny 1940 do 30 stycznia 1941 roku, pełnił bliżej nieokreśloną funkcję w wydziale IV w KL Flossenbürg, skąd przeniesiono do na stanowisko dowódcy jednej z kompanii wartowniczych. Z obozu tego odszedł 10 stycznia 1943 roku do sztabu komendantury SL Hinzert na stanowisko adiutanta komendanta obozu, skąd 18 czerwca 1943 roku przeniesiono go do KL Lublin/Majdanek, w którym pełnił bliżej nieustaloną funkcję w administracji obozowej. Wiosną 1944 roku odkomenderowano go do KL Groß-Rosen, gdzie od maja 1944 roku do 13 lutego 1945 roku był dowódcą kompanii oraz kierownikiem podobozów „Parschnitz” w Požiči i „Trautenau“ w Trutnov w Czechach. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami, Złotą Odznaką NSDAP oraz Pierścieniem Honorowym SS.
Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP. Stand vom 1. Oktober 1934, Berlin 1935, poz. 2403; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; AGK, Kolekcja „Ob”; Lista oficerów SS KL Groß-Rosen z 25.1.1945 r., sygn. Ob-87; BAK, Zespół KL Groß-Rosen; Propozycja nadania Fritzowi Ritterbuschowi odznaczenia Kriegsverdienstkreuz II Klasse mit Schwertern z 22.7.1944 r., sygn. NS.4/G-R/3 s. 173; BAK, Zespół KL Groß-Rosen; Zawiadomienie Inspektora Obozów Koncentracyjnych Richarda Glücksa o nadaniu w dn. 1.9.1944 r. Fritzowi Ritterbuschowi odznaczenia Kriegsverdienstkreuz II Klasse mit Schwertern, sygn. NS.4/G-R/3 s. 173a; BADH.
Różne dokumenty osobowe esesmanów; Listy oficerów SS z Kommandantur-Stab KL Groß-Rosen z 4.5.1944 r. oraz 23.11.1944 r., sygn. ZB 6687 s. 106a; BDC, Akta osobowe Fritza Ritterbuscha, sygn. SSO-036B.
powrót do początku.
Rittinghaus Helmut.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 25 sierpnia 1908 roku w Dahlbruch w Westfalii, był z zawodu farmaceutą. Członek NSDAP od 1 grudnia 1929 roku (numer partyjny 178 369 i SS od 9 listopada 1935 roku (numer ewidencyjny 291 339. W 1939 roku – jako rezerwista – został powołany do czynnej służby w SS-Verfügungstruppen/Waffen-SS. Do 4 października 1940 roku zatrudniony był w Inspektoracie Sanitarnym Oddziałów Waffen-SS (Sanitätsinspektion der Waffen-SS), skąd przeniesiono go do Komendantury Głównych Magazynów Zaopatrzenia Sanitarnego SS (Kommandantur SS-Haupt-Sanitäts-Lager) w Berlinie. 13 lutego 1942 roku został odkomenderowany do Inspektoratu Obozów Koncentracyjnych w Oranienburgu i przydzielony jako kierownik apteki do KGL/KL Lublin/Majdanek. Funkcję tę pełnił od lutego 1942 do 25 maja 1944 roku, po czym przeniesiono go do 20. Ochotniczej Dywizji Grenadierów Waffen-SS „Estonia”. W dywizji tej służył do 1 stycznia 1945 roku, następnie wcielono go do 103. batalionu sanitarnego SS (103. SS-Sanitäts-Oberstaffel). Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami.
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; BDC, Akta osobowe Helmuta Rittinghausa, sygn. SSO-036B.
powrót do początku.
Ruppert Wilhelm Friedrich.
SS-Obersturmführer. Urodzony 2 lutego 1905 roku we Frankenthal w Palatynacie, z zawodu elektrotechnik. Członek NSDAP i SS od 1 stycznia 1931 roku (numer partyjny 414 280, numer ewidencyjny w SS 7 282). Do zawodowej służby w SS wstąpił 14 kwietnia 1933 roku. W latach 1940 – 1941 należał do sztabu komendantury KL Dachau, gdzie odpowiadał za stan techniczny obozowych urządzeń elektrycznych (Elektroingenieur), po czym został odkomenderowany do jednej z dywizji Waffen-SS, z którą walczył na froncie wschodnim. W 1942 roku został z niej przeniesiony go do KL Lublin/Majdanek na stanowisko oficera odpowiedzialnego za sprawność urządzeń technicznych w obozie (Lageringenieur), a następnie został zwierzchnikiem nowo utworzonej sekcji technicznej (Technische Abteilung), podporządkowanej wydziałowi IV. Od maja do lipca 1944 roku zajmował stanowisko Lagerführera podobozu „Warschau” (łącząc je z obowiązkami dowódcy kompanii wartowniczej) podporządkowanego organizacyjnie obozowi na Majdanku. W lipcu 1944 powrócił do KL Dachau, gdzie objął funkcję jednego z zastępców kierownika wydziału III. Odznaczony m.in. Medalem za Aneksję Czeskich Sudetów oraz Medalem za Udział w Walkach na Froncie Wschodnim. Po wojnie został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 maja 1946 roku.
APMM, Zbiór fotokopii, sygn. XIX-34; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMO, Allgemeine Erlasse des RSHA, sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, k. 158, 171; BDC, Akta osobowe Wilhelma Rupperta, sygn. SSO-056B.
powrót do początku.
Schmidt Heinrich Ernst.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 27 marca 1912 roku w Altenburg/Turyngia. Doktor medycyny. W latach 1926 – 1927 należał do paramilitarnej organizacji „Stalowy Hełm” (Stahlhelm), zaś między 1 maja 1931 a 30 sierpnia 1931 roku do Oddziałów Szturmowych (Sturmabteilungen). Członek NSDAP od 1 czerwca 1931 roku (numer partyjny 555 294) oraz SS od 1 września 1931 roku (numer ewidencyjny 23 069). Od 16 czerwca 1941 roku był w rezerwistą w czynnej służbie w Waffen-SS. W styczniu 1942 roku był funkcjonariuszem wydziału V zatrudnionym jako lekarz SS w KL Buchenwald, a od maja 1942 do 1 grudnia 1943 roku pełnił obowiązki SS-Lagerarzta w KL Lublin/Majdanek, skąd został przeniesiony na stanowisko lekarza SS do KL Warschau. Od lutego 1944 do 25 czerwca 1944 roku kierował obozową służbą zdrowia w KL Groß-Rosen, a następnie – do końca września 1944 roku – sprawował tu funkcję SS-Lagerarzta. Z obozu w Rogoźnicy przeniesiono go do Urzędu D III (Amt D III) w SS-WVHA. W 1945 roku był lekarzem obozowym SS w KL Mittelbau, w tym – od lutego 1945 roku – w nowo utworzonym podobozie „Boelke-Kaserne”. W 1945 roku był również lekarzem obozowym SS w KL Bergen-Belsen. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami.
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMM, Zbiór fotokopii, Instrukcja alarmowa z 3.9.1942 r., sygn. 167, cz. IV; AGK, Zbiór mikrofilmów, Lista członków Kommandantur-Stab KL Mittelbau z 26.3.1945, sygn. M-253, kl. 69; BAK, Zespół KL Groß-Rosen, Zawiadomienie Inspektora Obozów Koncentracyjnych z 24.4.1944 r. o przyznaniu Heinrichowi Schmidtowi Kriegsverdienstkreuz II Klasse mit Schwertern, sygn. NS.4/G-R/3, k. 169; BADH, Lista oficerów z KL Groß-Rosen z 27.9.1944 r., sygn. ZB 6687, s. 108; ZLL, Verfahren Staatsanwaltschaft Lüneburg 2a Js 158/67, Sygn. LB IV 404 AR 845/67 Bl. 21; ZLL, Vernehmung im Verfahren Zentralstelle Köln 24 Js 976/61 betr.
KZ Buchenwald, abgehaftet in den Akten zum Ermittlungsverfahren Staatsanwaltschaft München I 320 u Js 204 658/76 gegen Unbekannt wegen Verdachts des Mordes im NL Kaufering II des KZ Dachau, sygn. LB 410 AR-Z 189/76 Bd. 1 Bl. 83-88; BDC, Unterlagen des Rasse- und Siedlungshauptamts/RuSHA, sygn. RS; BDC, Akta osobowe Heinricha Schmidta, sygn. SSO-086B.
powrót do początku.
Schramm Kuno.
SS-Untersturmführer. Urodzony 11 maja 1905 roku w Zella w Turyngii, magazynier. Członek NADAP od 1 maja 1933 roku (numer partyjny 2 553 999). W tym samym dniu wstąpił do SS, gdzie otrzymał numer ewidencyjny 71 688. 1 lipca 1933 roku wstąpił do zawodowej służby w SS i otrzymał przydział do KL Dachau. W latach 1940 – 1941 roku pełnił m.in. funkcję podoficera raportowego SS (SS-Rapportführer). Stąd przeniesiono go do KL Groß-Rosen, gdzie 14 sierpnia 1941 roku objął stanowisko zastępcy kierownika obozu do spraw zatrudnienia więźniów. Przebywał tu do 1 września 1942 roku, a następnie odszedł na placówkę kierownika departamentu gospodarczego (Der Wirtschafter) przy Urzędzie Wyższego Dowódcy SS i Policji „Wschód” w Generalnym Gubernatorstwie (Der Höhere SS- und Polizeiführer „Ost” im Generalgouvernement/Der Wirtschafter) z jednoczesnym odkomenderowaniem na stanowisko zastępcy kierownika wydziału IIIa w KGL/KL Lublin/Majdanek. Od 1 kwietnia 1943 do 5 czerwca 1944 roku był funkcjonariuszem Urzędu D II w SS-WVHA, jednocześnie zajmując stanowisko zastępcy Lagerführera odpowiedzialnego za pracę więźniów w KL Neuengamme. Z obozu tego odszedł do KL Dachau, w którym do 15 listopada 1944 roku pełnił taką samą funkcję, a następnie przeniesiono go do 18. zapasowego batalionu grenadierów pancernych SS, wchodzącego organizacyjnie w skład 18. Ochotniczej Dywizji Grena-dierów Pancernych SS „Horst Wessel” (18. Freiwilligen Panzergrenadier-Division „Horst Wessel”/SS-Panzergrenadier Ersatz-Bataillon 18). W pododdziale tym służył do 24 listopada 1944 roku, a następnie został przeniesiony do komendantury szkoły strzeleckiej Wehrmachtu (Wehrmachtsschiessenschu-le/Kommandantur) w Pölzig. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Krzyżem Zasługi Wojennej II Klasy z Mieczami, Medalem za Włączenie Austrii do Niemiec oraz Medalem za Aneksję Czeskich Sudetów.
APMM, Zbiór fotokopii, Instrukcja alarmowa z 3.9.1942 r., sygn. XIX-167, cz. IV; BAAL, Zespół KL Groß-Rosen; Pismo Inspektoratu Obozów Koncentracyjnych do komendanta KL Groß-Rosen z 14.8.1941 r., sygn. NS.3/G-R/3, s. 15; BAAL, Akta osobowe Kuno Schramma, sygn. SSO-100B.
powrót do początku.
Schütz Karl Philip Theodor.
SS-Obersturmführer. Urodzony 11 marca 1906 roku w Stentershausen. Doktor stomatologii. Członek NSDAP od 1 kwietnia 1933 roku (numer partyjny 2 231 125). Do SS wstąpił 1 kwietnia 1933 roku (numer ewidencyjny 119 574). Między 28 września a 5 listopada 1938 roku służył, jako rezerwista – w Oddziałach Dyspozycyjnych SS; brał udział w aneksji czeskich Sudetów. We wrześniu 1939 roku został wcielony ponownie do czynnej służby SS-Verfügungstruppen. Do listopada 1941 roku służył w I pułku SS „Nordland” (I SS-Regiment „Nordland”), który włączono w lutym 1941 roku w skład Dywizji Grenadierów Pancernych SS „Wiking” (SS-Panzergrenadier Division „Wiking”), skąd przeniesiono go do zapasowego batalionu sanitarnego SS (SS-Sanitäts-Ersatz-Bataillon) w Oranienburgu. 28 listo-pada 1941 roku został stamtąd odkomenderowany do Inspektoratu Obozów Koncentracyjnych i przeniesiony do KGL Lublin/Majdanek. W listopadzie 1942 roku oddelegowano go na krótko do KL Niederhagen-Wewelsburg, skąd po miesiącu powrócił na poprzednie stanowisko w obozie w Lublinie i piastował je do 22 lipca 1943 roku, po czym odszedł do Policyjnej Dywizji Grenadierów Pancernych SS (SS-Polizei Panzergrenadier Division). Służył w niej do 6 października 1944 roku. Następnie wcielono go do 500. specjalnej kompanii stomatologicznej w Pradze (500. Zahnärtzliche Einsatz-Abteilung Prag).
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; BDC, Akta osobowe Karla Schütza, sygn. SSO-108B.
powrót do początku.
Siegmann Wilhelm.
SS-Obersturmführer. Urodzony 16 sierpnia 1898 roku w Oebisfelde koło Gerdelegen, z zawodu ślusarz. W 1916 roku został powołany do szkoły podoficerskiej w Poczdamie (Unteroffizierschule Potsdam), a następnie wcielono go do 26. pułku piechoty (26. Infanterieregiment), z którym walczył na froncie I wojny światowej. Ostatecznie – do kapitulacji Niemiec w listopadzie 1918 roku – służył okresowo na okręcie „Derfflinfer”. W 1919 roku wstąpił do legionu ochotniczego (Freikorps) „Grenzschutz Baltenland”, a w latach 1930 – 1932 należał do Sturmabteilungen. Członek NSDAP od 1 stycznia 1930 roku (numer partyjny 413 945), natomiast 1 lipca 1932 roku został przyjęty do SS (numer ewidencyjny 49 125), po czym przydzielono go do 24. pułku tej organizacji w Oldenburgu. 16 stycznia 1940 roku został wcielony do czynnej służby w Waffen-SS i w kwietniu 1941 roku dowodził jedną z kompanii w KL Neuengamme. Z obozu tego odkomenderowano go na identyczne stanowisko do FKL Ravensbrück, które zajmował do 2 października 1941 roku, po czym został mianowany zastępcą dowódcy 2. kompanii wartowniczej w KL Auschwitz. Do 19 listopada 1941 roku był krótko dowódcą 5. kompanii w tym obozie, a następnie został przeniesiony do KGL Lublin/Majdanek na stanowisko zwierzchnika pododdziału szkoleniowego (4. Ausbildungskompanie). Od 20 kwietnia 1942 do 15 czerwca 1942 roku dowodził 2. kompanią w KL Auschwitz, a następnie – do 30 lipca 1942 roku – pełnił taką samą funkcję w 3. kompanii wartowniczej, po czym został przeniesiony do załogi wartowniczej KL Sachsenhausen. W okresie od 20 listopada 1942 do 30 stycznia 1944 roku stał na czele 2. kompanii w KL Lublin/Majdanek, a następnie 5. kompanii w tym obozie, przy czym jednocześnie zajmował stanowisko Lagerführera podobozu „Radom” w Radomiu, które piastował do 21 lipca 1944 roku. Następnie odkomenderowano go do załogi wartowniczej SS w KL Mauthausen, gdzie dowodził pododdziałem stacjonującym w podobozie „Ebensee” i gdzie funkcję tę łączył z obowiązkami jego kierownika. Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Krzyżem Honorowym za Udział w Walkach na Froncie oraz Pierścieniem Honorowym SS.
A. Lasik: Załoga SS w KL Auschwitz..., s. 166, 167, 174; APMM, SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin, Plany szkolenia 1941-1942. Korespondencja 1943-1944, sygn. I f 3, s. 11, 12, 221; APMM, Plany służby i listy imienne zdolnych do służby SS-manów, SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1944, sygn. I f 15, vol. 2, s. 16, 18, 21, 22, 28, 29; APMO, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMO, Książka uwag dowódcy służby wartowniczej, Wpisy 18.12.1941 r., 5.5.1942 r., 5.6.1942 r. oraz 13.7.1942 r., sygn. D.Au.I-1/2a; APMO, Lista UNWCC, sygn. 22001/Dpr-ZOd/36, s. 13; APMM, Lista oficerów batalionu wartowniczego w KL Lublin z 20.8.1943 r., Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2.; AGK, Zbiór mikrofilmów, sygn. M-639, kl. 24; AGK, Zespół CA MSW, sygn. 961/2, s. 77; AGK, Zespół KL Auschwitz; Listy płacy 2. kompanii wartowniczej, sygn. 42, s. 18, 24; AGK, Zespół KL Auschwitz; Listy płacy 2. kompanii wartowniczej, sygn. 43 s. 89, 105, 116; AGK, Vorschlagliste Nr. 4 für die Verleihung des Kriegsverdienstkreuz II Klasse mit Schwertern vom 20.12.1943, sygn. I/5, s. 39; BADH, Zbiór mikrofilmów, karta osobowa Wilhelma Siegmanna, sygn. P-95; CHDK, Różne dokumenty osobowe esesmanów; Stärkrmäßige Veränderungen im Monat November 1942, sygn. Fond 1367 opis 1, t. 79; CHDK,
Dokumenty SS-Bauleitung KL Auschwitz, Kommandantur-Sonderbefehl KL Auschwitz z 20.11.1941 r., sygn. Fond 502 opis 1, t. 32; BDC, Akta osobowe Wilhelma Siegmanna, sygn. SSO-135B.
powrót do początku.
Strippel Arnold.
SS-Obersturmführer. Urodzony 2 czerwca 1911 roku w Unhausen koło Fitzler/Homburg, z zawodu cieśla. Członek NSDAP od 1 maja 1935 roku (numer partyjny 4 330 442). 1 czerwca 1934 wstąpił do Oddziałów Wartowniczych SS (numer ewidencyjny 236 290) i został wcielony do III Oddziału Wartowniczego SS „Saksonia” (III SS-Wachtruppe „Sachsen”), stacjonującego przy KL Sachsenburg. W 1938 roku był członkiem 3. pułku SS-Totenkopf „Turyngia” (3. SS-Totenkopfstandarte „Thüringen”) zabezpieczającego KL Buchenwald, następnie przeniesiono go do sztabu komendantury tego obozu, na stanowisko podoficera raportowego SS (SS-Rapportführer). Po utworzeniu KL Natzweiler objął w nim funkcję sierżanta sztabowego komendantury (SS-Stabsscharführer/Kommandantur), skąd w czerwcu 1942 roku odszedł do KL Lublin/Majdanek. Pełnił tu funkcje kierownika pola więźniarskiego (Feldführer) oraz zastępcy kierownika wydziału III (2. Schutzhaftlagerführer). 5 lipca 1943 roku objął takie samo stanowisko w FKL Ravensbrück. Piastował je krótko, gdyż po kilku dniach przeniesiono go do KL Herzogenbusch jako kierownika wydziału III. Po likwidacji tego obozu w październiku 1944 roku odszedł do KL Neuengamme, gdzie do maja 1945 roku był zastępcą kierownika wydziału III i jednocześnie zwierzchnikiem wszystkich podobozów. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami. Po wojnie został skazany na 10 lat więzienia, a w procesie załogi KGL/KL Lublin/Majdanek w Düsseldorfie 30 czerwca 1981 roku na 3 lata i 6 miesięcy więzienia.
G. Schwarberg: Dzieciobójca. Eksperymenty lekarza SS w Neuengamme. Warszawa 1987, passim; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMM, Zbiór fotokopii, Instrukcja alarmowa z 3.9.1942 r., sygn. 167, cz. IV; BAK, Zespół SS-WVHA, sygn. NS.3/1570; BDC, Akta osobowe Arnolda Strippla, sygn. SSO-166B.
powrót do początku.
Ternes Anton.
SS-Obersturmführer. Urodzony 8 lutego 1892 roku w Trier (pol. Trewir), był z zawodu rewidentem księgowości i kupcem. Od 1 października 1910 do 30 września 1911 roku służył w 29. pułku piechoty (29. Infanterieregiment), a w latach 1914 – 1918 w 60. pułku piechoty (60. Infanterieregiment) i brał udział w I wojnie światowej, którą zakończył w stopniu porucznika rezerwy (Leutnant der Reserve). Członek NSDAP od 1 listopada 1931 roku (numer partyjny 760 877) i SS z przydziałem do 2. pułku SS z siedzibą dowództwa we Frankfurcie nad Menem (numer ewidencyjny 71 913). Do 5 listopada 1942 roku służył w Wehrmachcie, skąd przeniesiono go do czynnej służby w Waffen-SS z przydziałem do Urzędu A III – Zagadnienia prawne (Amt A III – Rechtsamt) w SS-WVHA, a stamtąd do KL Lublin/Majdanek, gdzie pełnił funkcję zastępcy szefa wydziału IV i kierownika księgowości obozowej (Stellvertreter des Leiters der Abteilung Verwaltung und Leiter der Buchungsstelle). Odznaczony m.in. Krzyżem Żelaznym II Klasy, Krzyżem Honorowym za Udział w Walkach na Froncie oraz Czarną Odznaką za Rany. Po wojnie został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 3 grudnia 1944 roku.
Majdanek. Rozprawa przed Specjalnym Sądem Karnym w Lublinie, Biblioteczka Związku Patriotów Polskich. [b.m.d.w.], s. 20-26; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-852; APMM, Zbiór fotokopii, sygn. XIX-167, część IV. Protokół przesłuchania Antona Ternesa; AGK, Akta sprawy karnej przeciwko Antonowi Ternesowi, sygn. SSKL-293, s. 33, 34, 113, 114; BAAL, Akta osobowe Antona Ternesa, sygn. RS.
powrót do początku.
Thumann Anton.
SS-Obersturmführer. Urodzony 31 października 1913 roku w Pfaffenhofen w Górnej Bawarii, z zawodu stolarz. Członek NSDAP od 1 maja 1933 roku (numer partyjny 1 726 633) i SS od kwietnia 1932 roku (numer ewidencyjny 24 444) z przydziałem do 34. pułku (34. SS-Standarte) w Weilheim. 20 kwietnia 1933 roku wstąpił do służby zawodowej i otrzymał przydział do I oddziału SS-Totenkopf „Górna Bawaria (I SS-Totenkopfverband „Oberbayern”), stacjonującego przy KL Dachau. W okresie między 15 lutego 1937 a 12 maja 1940 roku należał do komendantury KL Dachau, gdzie pełnił m.in. funkcję pisarza (Kommandantur Schreiber). 27 lipca 1940 roku odkomenderowano go do Inspektoratu Obozów Koncentracyjnych, a stamtąd – 2 sierpnia 1940 roku – przeniesiono jako kierownika (Lagerführer) do podobozu KL Sachsenhausen „Groß-Rosen” w Rogoźnicy. Po uzyskaniu przez obóz samodzielności organizacyjnej został w nim kierownikiem wydziału III (1. Schutzhaftlagerführer), łącząc tę funkcję czasowo – od 7 października 1941 roku – ze stanowiskiem oficera odpowiedzialnego za zatrudnienie więźniów (Schutzhaftlagerführer-Einsatzführer, Schutzhaftlagerführer „E”). Szefem wydziału III w omawianym obozie był do 17 lutego 1943 roku, po czym objął taką samą funkcję w KL Lublin/Majdanek, i pełnił ją do 9 marca 1944 roku. Awansował tu do stopnia SS-Obersturmführera. Po krótkim pobycie w KL Auschwitz II – Birkenau, 16 kwietnia 1944 roku mianowano go kierownikiem wydziału III w KL Neuengamme, gdzie przebywał do likwidacji tego obozu. Odznaczony m.in. Medalem za Włączenie Austrii do Niemiec oraz Medalem za Aneksję Czeskich Sudetów. Po wojnie, w dniu 1 maja 1946 roku, został skazany przez brytyjski trybunał wojskowy w procesie załogi KL Neuengamme na karę śmierci. Wyrok wykonano 8 października 1946 roku.
H. Domański, W. Rzewuski: Procesy zbrodniarzy..., s. 39; G. Schwarberg: Dzieciobójca..., passim; APMO, Materiały procesowe, sygn. Mat./296, poz. 557; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; ibidem, SS-Totenkopfsturmbann – Korespondencja, imienne listy SS-manów KL Lublin 1941-1944, sygn. I f 5; AGK, Zbiór mikrofilmów, sygn. M-639, kl. 24; AGK, Akta badawczo-dokumentacyjne, sygn. Bd-3757; BAK, Zespół KL Groß-Rosen, Vorschlagliste Nr. 3 für die Verleihung des Kriegsverdienstkreuz
II Klasse mit Schwertern für Angehöriger der SS-Verfügungstruppen/SS-Totenkopfverbände und SS-Junkerschulen vom 21.11.1941, sygn. NS.4/G-R/3, k. 39, 40; BDC, Akta osobowe Antona Thumanna, sygn. SSO-182B.
powrót do początku.
Tietze Walter.
SS-Untersturmführer. Urodzony 24 kwietnia 1911 roku w Lesznie Wielkopolskim (niem. Lissa), z zawodu kierownik mleczarni. Do Allgemeine-SS wstąpił w październiku 1939 roku (numer ewidencyjny 420 956) i został przydzielony do 104. pułku Powszechnej SS w Poznaniu. W okresie między 21 listopada 1939 a 26 sierpnia 1940 roku służył w SS-Verfügungstruppen/Waffen-SS, po czym został zdemobilizowany. 29 kwietnia 1941 roku powołano go ponownie do formacji zbrojnej SS, a w okresie od 17 maja 1943 do 11 sierpnia 1943 roku był słuchaczem 3. kursu dla specjalistów SS w Szkole Oficerów SS w Brunszwiku, po ukończeniu którego przeniesiono go do KL Lublin/Majdanek. W obozie tym od 12 sierpnia 1943 do 22 lipca 1944 roku był kierownikiem obozowego gospodarstwa rolnego. Po likwidacji obozu został wcielony do zapasowego batalionu SS 18. Ochotniczej Dywizji Grenadierów Pancernych SS „Horst Wessel” (18. SS-Freiwilligen Panzergrenadier Division „Horst Wessel”/SS-Ersatz-Bataillon), w której służył do 30 października 1944 roku. Następnie przeniesiono go do 5. Dywizji Pancernej SS „Wiking” (5. SS-Panzer Division „Wiking”). Walcząc w jej szeregach poległ w dniu 6 stycznia 1945 roku.
APMM, Zbiór mikrofilmów, Lista członków Kommandanturstab KL Lublin, sygn. XVIII-842; BAAL, Akta osobowe Waltera Tietze, sygn. SSO-183B.
powrót do początku.
Trzebinski Alfred Albrecht Josef.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony w Jutrosinie koło Rawicza (niem. Jutroschin bei Rawitsch) w Wielkopolsce. Doktor medycyny. Do NSDAP wstąpił 1 lutego 1933 roku (numer ewidencyjny 1 447 570). Członek SS od 10 września 1932 roku z przydziałem do batalionu sanitarnego SS w 91. pułku Allgemeine-SS w Wittenbergu (91. SS-Sanitäts-Oberstaffel). Między 19 lipca a 18 września 1937 roku służył w 11. pułku piechoty (11. Infanterieregiment) Wehrmachtu jako gefrajter rezerwy. 27 maja 1941 roku został powołany do czynnej służby w Waffen-SS. W lipcu 1941 roku był lekarzem obozowym w KL Auschwitz, a od 9 kwietnia 1942 do 10 sierpnia 1942 roku pełnił funkcję kierownika obozowej służby zdrowia SS w KGL Lublin/Majdanek, skąd przeniesiono go na stanowisko naczelnego lekarza garnizonu SS do KL Neuengamme, które piastował od 1 września 1942 do 4 maja 1945 roku. Po wojnie– w dniu 1 maja 1946 roku – został skazany przez brytyjski trybunał wojskowy w procesie załogi KL Neuengamme na karę śmierci. Wyrok wykonano 8 października 1946 roku.
S. Sterkowicz: Lekarze-mordercy spod znaku swastyki. Toruń 1996, s. 278-284; G. Schwar-berg: Dzieciobójca..., passim; AGK, Archiwum Jana Sehna, sygn. 9, s. 70; AGK,
Zbiór mikrofilmów, sygn. M-1010 kl. 210; AGK, Akta procesowe, sygn. SWKr-46; AGK, Kartoteka KiW, sygn. 1 GVSan. 4196; APMM, Zbiór fotokopii, Instrukcja alarmowa z 3.9.1942 r., sygn. 167, cz. IV; BDC, Akta osobowe Alfreda Trzebinski’ego, sygn. SSO-191B.
powrót do początku.
Ulbrich Karl.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 16 lutego 1898 roku w Gozdnicy (niem. Freiwaldau) na Śląsku, z zawodu inżynier. Brał udział w I wojnie światowej jako gefrajter w 58. pułku piechoty. W 1931 roku wstąpił do SS (numer ewidencyjny 26 827) i wcielono go do 8. pułku z siedzibą w Jeleniej Górze (niem. Hirschberg). Członek NSDAP od 1 grudnia 1930 roku (numer partyjny 372 367). Między 24 sierpnia 1937 a 17 września 1937 roku służył w batalionie łączności (Nachrichtenbataillon) Wehrmachtu. Jak ustalono, między co najmniej kwietniem 1940 a marcem 1941 roku był członkiem załogi SS w KL Buchenwald, pełniąc funkcję dowódcy jednej z kompanii wartowniczych. Od 20 sierpnia 1943 roku do marca 1944 roku dowodził 1. kompanią wartowniczą w KL Lublin/Majdanek, a następnie – w kwietniu i maju 1944 roku stał na czele 4. kompanii w tym obozie. Z KL Lublin odszedł do KL Groß-Rosen, gdzie do 13 lutego 1945 roku łączył funkcje dowódcy kompanii i Lagerführera podobozu „Langenbielau I” w Bielawie. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami.
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMM, Zbiór fotokopii, sygn. XIX-34; APMM, Lista oficerów batalionu wartowniczego w KL Lublin z 20.8.1943 r., Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2.; AGK, Kolekcja „Ob”, sygn. Ob-87; BAK, Zespół SS-WVHA, sygn. NS.3/1570; BADH, Różne akta osobowe esesmanów, sygn. 6687, s. 106, 109a; BDC, Akta osobowe Karla Ulbricha, sygn. SSO-196B.
powrót do początku.
Volkmann Kurt Heinrich Robert.
SS-Untersturmführer. Urodzony 13 listopada 1911 roku w Grimmen, z zawodu urzędnik. Między 1 stycznia 1931 a 1 listopada 1931 roku należał do paramilitarnej organizacji „Stalowy Hełm” (Stahlhelm). Członek NSDAP od 1 maja 1937 roku (numer partyjny 4 407 301) oraz SS od 1 listopada 1933 roku (numer ewidencyjny 215 329) z przydziałem do 9. pułku Allgemeine-SS z siedzibą dowództwa w Szczecinie. Od 27 września do 6 listopada 1938 roku był w składzie 2. pułku SS-Totenkopf „Branden-burgia” (2. SS-Totenkopfstandarte „Brandenburg”), stacjonującego w KL Sachsenhausen. Jako rezerwistę SS wcielono go ponownie do tej jednostki 6 września 1939 roku, skąd 5 października 1939 roku przeniesiono go do 3. Pułku Policyjnego SS (3. SS-Polizeiregiment). 14 listopada 1939 roku wszedł w skład załogi SS KL Sachsenhausen, a 12 października 1940 roku został etatowym funkcjonariuszem SS-WVHA w Oranienburgu. 5 czerwca 1943 odkomenderowano go do KL Lublin/Majdanek, gdzie objął dowodzenie 4. kompanią wartowniczą, a w sierpniu tegoż roku stanął na czele 3. kompanii w tym obozie. Stanowisko to piastował do 22 lipca 1944 roku, po czym został skierowany do sztabu komendantury KL Stutthof, gdzie od 1 sierpnia 1944 roku pełnił funkcję dowódcy pododdziału wartowniczego. W okresie między 19 sierpnia 1944 a 4 kwietnia 1945 roku był kierownikiem (Lagerführer) podobozu „Pölitz” w Policach, należącego do tegoż obozu. Odznaczony m.in. Medalem za Aneksję Czeskich Sudetów.
APMM, Lista oficerów batalionu wartowniczego w KL Lublin z 20.8.1943 r., Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2.; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; AMS, Sygn. I-IB-3, Kommandanturbefehl nr 53 z 11.8.1944 r.; AMS, Sygn. I-IB-3, Kommandanturbefehl nr 56 z 24.8.1944 r.; BAAL, Akta osobowe Kurta Volkmanna, sygn. RS; BDC, Akta osobowe Kurta Volkmanna, sygn. SSO-210B.
powrót do początku.
Walter Rudolf.
SS-Untersturmführer. Urodzony 2 grudnia 1911 roku w Litvínow (niem. Oberleutensdorf) w czeskich Sudetach, z zawodu technik ogrodnik. Członek NSDAP i Allgemeine-SS od 1 października 1938 roku (numer partyjny 6 710 711, numer ewidencyjny w SS 322 587). 1 września 1939 roku został powołany do czynnej służby w Waffen-SS i przydzielony do 10. pułku SS-Totenkopf (10. SS-Totenkopfstandarte) w Weimarze-Buchenwaldzie. 2 września 1940 roku został przeniesiony do załogi wartowniczej KL Floss-enbürg, gdzie 6 maja 1943 roku został dowódcą 2. kompanii wartowniczej. Do KL Lublin/Majdanek przybył z tego obozu 26 maja 1943 roku i otrzymał dowództwo jednej z kompanii wartowniczych. W sierpniu 1943 roku mianowano go zastępcą zwierzchnika 2. kompanii w tym obozie. Stanowisko to piastował do 30 stycznia 1944 roku, a następnie został dowódcą pododdziału. 9 marca 1944 roku został zwierzchnikiem wydziału III. Od 25 maja 1944 roku stanowisko to łączył z obowiązkami zwierzchnika wydziału I – adiutanta komendanta obozu. Członek organizacji Lebensborn. Zaginął 25 lipca 1944 roku, w czasie likwidacji KL Lublin.
APMM, Lista oficerów batalionu wartowniczego w KL Lublin z 20.8.1943 r., Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2.; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; BAAL, Akta osobowe Rudol-fa Waltera, sygn. SSO-219B.
powrót do początku.
Weighardt Fritz Gustav.
SS-Hauptscharführer. Urodzony 18 stycznia 1891 roku w Pristram koło Nimptsch (pol. Niemcza) na Dolnym Śląsku, z zawodu hotelarz. W latach 1910 – 1918 służył w armii niemieckiej i brał udział w I wojnie światowej. Po jej zakończeniu był członkiem – do 1920 roku – Legionu Ochotniczego (Freikorps) „Eckard”. 1 maja 1937 roku wstąpił do NSDAP (numer partyjny 5 852 348), a 7 marca 1940 roku został wcielony do czynnej służby w Waffen-SS, z przydziałem do kompanii wartowniczej w KL Flossenbürg. 1 listopada 1941 roku przeniesiono go do oddziałów wartowniczych w KL Au-schwitz, a 11 maja 1942 roku wcielono do 1. kompanii wartowniczej w KL Groß-Rosen. W 1943 roku przybył do KL Lublin/Majdanek, gdzie pełnił m.in. funkcję dowódcy plutonu pogotowia wartowniczego (Bereitschaftszugführer der Bereitschaftswache) w 1. kompanii oraz sierżanta sztabowego w 3. kompa-nii. 9 marca 1944 roku powierzono mu dowództwo 2. kompanii wartowniczej. W KL Lublin/Majdanek przebywał do 22 lipca 1944 roku.
APMM, Akta osobowe Fritza Gustava Weighardta, sygn. I f 16, vol. 8; APMM, Plany szkolenia 1941-1942, Korespondencja 1943-1944, sygn. I f 3, s. 7; APMM, SS-Totenkopfsturmbann – Korespondencja, imienne listy SS-manów KL Lublin 1941-1944, sygn. I f 5; APMM, Rozkłady służby i hasła SS-Totenkopfsturmbann –
Korespondencja, imienne listy SS-manów 1941-1944, sygn. I f 7, s. 147; APMM, Plany służby i imienne listy zdolnych do służby SS-manów SS-Totenkopfsturmbann KL Lublin 1942-1943, sygn. I f 15, vol. 2; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMO, Bekleidungsnachweis, sygn. D.Au.I-4/759.
powrót do początku.
Weiß Martin Gottfried.
SS-Sturmbannführer. Urodzony 3 czerwca 1905 roku w Weiden w Górnym Palatynacie, z zawodu inżynier elektryk. Członek NSDAP od sierpnia 1926 roku (numer partyjny 43 136). Od lipca 1926 do grudnia 1927 roku należał do Sturmabteilungen. Członek SS od 1 kwietnia 1932 roku (numer ewidencyjny 31 147) z przydziałem do 31. pułku tej organizacji w Landshut. Od marca 1933 roku służył w policji pomocniczej (Hilfspolizei) w Weiden, skąd 11 kwietnia 1933 roku przeniesiono go do czynnej służby w SS z przydziałem do I oddziału wartowniczego „Górna Bawaria” stacjonującego w KL Dachau (SS-Wachtruppe „Oberbayern”), gdzie od 10 maja 1933 do końca marca 1938 roku był odpowiedzialny za funkcjonowanie urządzeń technicznych (Lageringenieur) obozu. Od 1 września 1938 do 4 czerwca 1940 roku był w KL Dachau adiutantem komendanta, a następnie przeniesiono go na stanowisko komendanta KL Neuengamme. Funkcję tę pełnił do 1 września 1942 roku, po czym odszedł na takie samo stanowisko do KL Dachau. Komendantem tego obozu był do 1 listopada 1943 roku – z krótką przerwą pod koniec kwietnia 1942 roku, gdy odkomenderowano go czasowo do tworzenia nowo powstałego KL Arbeitsdorf-Fallersleben, kiedy to objął stanowisko komendanta KL Lublin/Majdanek, które piastował do 15 maja 1944 roku, po czym odkomenderowano go do Grupy Urzędów D – Obozy koncentracyjne w SS-WVHA jako oficera do zadań specjalnych (zur besonderen Verwendung), którym był do 2 maja 1945 roku. Członek organizacji Lebensborn. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II i I Klasy z Mieczami, Węgierskim Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi (Offizierskreuz des Ungarischen Verdienstordens), Pierścieniem Honorowym SS oraz Szpadą Honorową SS. Po wojnie został skazany w procesie załogi SS KL Dachau przez amerykański trybunał wojskowy na karę śmierci. Wyrok wykonano 29 maja 1946 roku.
J. Tuchel: Die Kommandanten des Konzentrationslager Dachau. „Dachauer Hefte. Studien und Dokumente zur Geschichte der nationalsozialistischen Konzentrationslager”, Heft 10: Täter und Opfer. Dachau 1994, s. 86-88; Tenże: Die Inspektion der Konzentrationslager 1938-1945..., s. 217; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1.12.1938, s. 226, 227; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1. Okt. 1942, s. 78; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1.Okt.1943, s. 57; APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMM, Zbiór kserokopii, sygn. 759; APMO, Allgemeine Erlasse des RSHA, Dokument z 1.7.1940 r., sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, s. 165, 178; BAK, Zespół SS-WVHA, Pismo szefa SS-WVHA SS-Gruppenführera
Oswalda Pohla z dn. 26.10.1943 r. skierowane do komendantów obozów koncentracyjnych w sprawie zmian zakwaterowania i wyżywienia więźniów, sygn. NS.3/386, s. 102; BDC, Akta osobowe Martina Weißa, sygn. SSO-231B.
powrót do początku.
Wimmer Sebastian.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 5 stycznia 1902 roku w Dingolfing w Bawarii, z zawodu policjant. Od 1 marca 1923 do 28 lutego 1935 roku służył w policji krajowej w Monachium, w randze starszego wachmistrza (Oberwachtmeister). Zawodowy członek SS od 1 marca 1935 roku (numer ewidencyjny 264 374) z przydziałem do I pułku SS-Totenkopf „Górna Bawaria” (I SS-Totenkopfstandarte „Oberbayern”) stacjonującego w KL Dachau. Początkowo był oficerem SS (SS-Führer), a od 1 lutego 1939 roku – oficerem w batalionie specjalnym (Führer in SS-Einsatz-Sturmbann) tegoż pułku. Jesienią 1939 roku wcielono go do 3. Dywizji Pancernej SS „Totenkopf” (3. SS-Panzer Division ”Totenkopf”). Od 26 stycznia 1942 do 7 września 1942 roku służył w Dywizji Pancernej SS „Das Reich” (2. SS-Panzer-Division „Das Reich”), skąd przeniesiono go ponownie do 3. Dywizji Pancernej SS „Totenkopf”. 8 września 1942 roku został etatowym funkcjonariuszem SS-WVHA, skąd 20 września 1942 roku przeniesiono go na stanowisko kierownika wydziału III w KGL Lublin/Majdanek. Funkcję tę pełnił do 16 lutego 1943 roku. 1 marca 1943 roku został zastępcą kierownika wydziału III KL Dachau, zaś między 15 marca a 1 października 1944 roku samodzielnie nim kierował. Z obozu koło Monachium odszedł na stanowisko instruktora szkoły pomocniczej służby kobiet SS (SS-Helferinnenschule), podlegającej organizacyjnie Głównemu Urzędowi Dowodzenia SS (SS-Führungshauptamt).
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; BAAL, Akta osobowe Sebastiana Wimmera, sygn. SSO-248B.
powrót do początku.
Worster Heinrich.
SS-Hauptsturmführer. Urodzony 27 listopada 1909 roku w Osthofen koło Wormacji, z zawodu kupiec. 1 kwietnia 1933 roku wstąpił do NSDAP (numer partyjny 1 667 492) oraz SS (numer ewidencyjny 114 309). Od 9 listopada 1937 roku był oficerem w sztabie komendantury KL Dachau, a od maja 1939 do 15 sierpnia 1941 roku zajmował stanowisko kierownika wydziału IV. We wrześniu 1941 roku przeniesiono go do KGL/KL Lublin/Majdanek, gdzie objął taką samą funkcję i pełnił ją do 7 czerwca 1944 roku. Z obozu tego został przeniesiony do Waffen-SS Gebirgs Brigade, w której przebywał do 1 stycznia 1945 roku. Następnie służył we Wschodniotureckim Oddziale Zbrojnym (Osttürkischen Waffenverband). Członek organizacji Lebensborn. Odznaczony m.in. Wojennym Krzyżem Zasługi II Klasy z Mieczami, Pierścieniem Honorowym SS oraz Szpadą Honorową SS.
APMM, Zbiór mikrofilmów, sygn. XVIII-842; APMM, Zbiór fotokopii, Instrukcja alarmowa z 3.9.1942 r., sygn. 167, cz. IV; Dienstalterliste der Schutzstaffel der NSDAP, Stand vom 1.12.1938, s. 278, 279; APMO, Allgemeine Erlasse des RSHA, sygn. D-RF-3/RSHA/117/2, k. 104; BAAL, Akta osobowe Heinricha Worstera, sygn. SSO-013C.
powrót do początku.
Powrót do strony głównej.
|