Operacja "Eiche" (Dąb) - 12 września 1943 rok


W związku z przejęciem we Włoszech władzy przez króla Emanuella II i aresztowaniem Mussoliniego III Rzesza znalazła się w trudnej sytuacji na terenie Półwyspu Apenińskiego. Wehrmacht przystąpił do rozbrajania jednostek włoskich i okupacji terytorium tego kraju.
Jednak najważniejsze było powołanie nowego rządu współpracującego z Niemcami. Optymalnym posunięciem było więc uwolnienie Benito Mussoliniego i przywrócenie mu dotychczasowej funkcji. Adolf Hitler powierzył to zadanie swoim nowo powołanym siłom specjalnym, na dowódcę których mianował 25 lipca 1943 roku SS-Hauptsturmführera Otto Skorzennego. Jego pierwszym zadaniem było zlokalizowanie miejsca pobytu Duce, a następnie opracowanie planu jego odbicia.

Na początku września udało się ustalić miejsce przetrzymywania byłego dyktatora - 120 km na północny wschód od Rzymu, w hotelu Albergo-Rifugio znajdującym się w ośrodku narciarskim Campo Imperatore na szczycie górskim Gran Sasso (wysokość 2912 m) w masywie Arbuzzo.

Ponieważ hotel znajdował się na stromym zboczu na wysokości 2112 metrów dostęp do niego zapewniała kolejka linowa z pobliskiej doliny. Dolna stacja kolejki linowej Fonte Cerreto znajdowała się na wysokości 1120 m. Mussolini otrzymał wygodny apartament numer 201 ulokowany na drugim piętrze kompleksu. Pilnujące go oddziały dowodzone przez gen. Gueli liczyły ok. 250 żołnierzy wystawiły 10 posterunków przy wejściach i wokół hotelu oraz obsadziły dolną stację kolejki linowej. Ustanowiono łączność z pobliskim lotniskiem Aquila oraz przygotowano cztery muły umożliwiające w razie potrzeby wywiezienie jeńca w masyw górski. Przeprowadzony 10 września rekonesans lotniczy uzmysłowił Skorzennemu, że jedyną możliwość dostania się do hotelu stwarza desant powietrzny w jego bezpośredniej bliskości.

Ponieważ będące w jego dyspozycji oddziały Friedenthaler Jagdverbande były dopiero na etapie formowania i szkolenia do operacji włączono oddziały spadochronowe nowo zorganizowanej 2 Fallschirmjager Division (dywizja strzelców spadochronowych) dowodzonej przez generała Hermanna Bernarda Ramcke.
W jej strukturach znalazł się bowiem Fallschirmjager Lehr Battalion (batalion doświadczalny wojsk spadochronowych), który otrzymał nazwę I./7 FJR (pierwszy batalion 7 pułku strzelców spadochronowych), a jego dowództwo objął major Otto Harald Mors. Bezpośrednie przygotowanie planu ataku wziął na siebie twórca i dowódca niemieckich wojsk spadochronowych gen. Student.
Wykluczył on możliwość udanego desantu spadochronowego w panujących warunkach i zaproponował użycie szybowców, które wylądują na stoku górskim bezpośrednio w sąsiedztwie hotelu. Do operacji tej przygotowano szybowce desantowe DFS 230 w wersji C-1 umożliwiajacej wylądowanie na bardzo krótkim odcinku trójkątnej polany.

Sama akcja została zaplanowana na 12 września. Na znajdujące się koło Rzymu lotnisko Practica de Mare przetransportowano żołnierzy oraz około godz. 11:00 wylądowało 12 szybowców desantowych wraz z samolotami holującymi oraz niezbędne zaopatrzenie (paliwo, amunicja).

Jednostkę podzielono na dwa rzuty: lotniczy (dowodził nim Oberleutnant Georg Freiherr von Berlepsch), który miał wylądować szybowcami koło hotelu (1 kompania) oraz lądowy (dowodził nim dowódca jednostki Major Otto-Harald Mors), który miał opanować dolną stację kolejki linowej oraz pobliskie lotnisko w Aquila. Szybowce podzielono na trzy sekcje: dwa miały zabezpieczyć strefę lądowania, cztery wiozły grupę szturmową na hotel, a żołnierze pozostałych sześciu mieli otoczyć hotel i odciąć dopływ posiłków od strony stacji kolejki linowej.

Tuż przed planowanym startem lotnisko Practica de Mare zostało zbombardowane przez samoloty alianckie, które nie wyrządziły jednak szkód przygotowanym samolotom i szybowcom. Ich bomby zryły jednak pas startowy i nie było już czasu aby wypełnić leje po bombach. Podczas startu dwa z szybowców na nie wpadły i musiały przerwać start wyczepiając liny. Kolejny szybowiec wyczepił się już w powietrzu na skutek samoczynnego zadziałania spustu zamka. W tej sytuacji nad cel podążało tylko 9 szybowców.

Mapa doliny Assergi i Gran Sasso

Lądowanie zgodnie z planem rozpoczęło się przed godz. 14:00 i szybko okazało się, że wybrany teren pokryty jest licznymi kamieniami. Na szczęście dla atakujących rozbiciu uległ tylko jeden szybowiec (wszyscy pasażerowie odnieśli obrażenia, w tym jeden ciężkie). Podczas lądowania miało miejsce oddanie strzału ze strony niemieckiej ale na szczęście nie wywołało to żadnych konsekwencji w postaci strzelaniny.

Wraz ze Skorzennym na pokładzie szybowca pilotowanego przez Leutnanta Elimara Meyera znajdował się również proniemiecki włoski generał policji Fernando Soletti. Jego wyłonienie się z szybowca zdezorientowało Włochów. Z okna swojego apartamentu całej akcji przyglądał się Duce. Atakujące oddziały zajęły planowane pozycje a Skorzenny ruszył odważnie do środka hotelu. W jednym z pierwszych pomieszczeń trafił na radiotelegrafistę któremu kopniakiem przewrócił stolik z radiostacją przerywając łączność, po czym ruszył przez salę pełną zdziwionych Włochów w stronę pokoju Mussoliniego.
O 14:04 był już w jego pokoju gdzie oświadczył że przybył go uwolnić. W tym czasie nad hotelem krążyły niemieckie samoloty HS 126, które wcześniej holowały szybowce, co miało dodatkowo zastraszyć Włochów. Nie stawiali oni najmniejszego oporu, a po wyjściu Mussoliniego bratali się z żołnierzami niemieckimi wymieniając m.in. papierosy.

W tym samym czasie oddziały dowodzone przez majora Morsa atakowały dolną stację kolejki gdzie w wyniku krótkiej, lecz gwałtownej wymiany ognia jeden włoski policjant zginał a dwóch żołnierzy odniosło rany. W pobliżu wylądował samolot planowany do ewakuacji Mussoliniego lecz już na ziemi uszkodził sobie usterzenie. W tej sytuacji major Mors udał się kolejką linową na górę do hotelu sprawdzić jaka jest tam sytuacja.

Radiooperator nie zdołał nawiązać łączności z grupą atakującą lotnisko Aquila aby wezwać kolejny samolot. W tej sytuacji o godz 14:20 na szczycie wylądował lekki samolot dyspozycyjny Fi 156 wersja C-5 Storch o numerze bocznym SJ+LL, pilotowany przez osobistego pilota gen. Studenta - Hauptmanna Heinricha Gerlacha. Lądowanie „pod górkę “ odbyło się na dystansie zaledwie 30 m. Przez prawie godzinę oczyszczano pas startowy z kamieni dla bezpiecznego startu obciążonego samolotu w drogę powrotną. Wynikł także konflikt kto ma odlecieć na pokładzie samolotu. Ostatecznie Gerlach zgodził się aby wraz z Mussolinim poleciał samolotem również Skorzenny.

Koło godziny 15:00 dwunastu żołnierzy przytrzymało samolot a pilot zwiększył obroty silnika do maksymalnych, po czym na dany ręką znak uwolniony samolot szybko rozpędził się na stromym zboczu o długości 80 m i opadając w dolinę nabierał prędkości po czym przeszedł do lotu poziomego. Podczas startu zostało uszkodzone lewe koło. Samolot poleciał na południowy wschód doliną Avezzano i około 17:00 wylądował na lotnisku. Tam pasażerowie przesiedli się do transportowego Heinkla He 111, którym udali się do Wiednia. Musolini spotkał się tam ze swoją rodziną z którą spędził cały następny dzień.
Po przybyciu do Wiednia Hitler poinformował Skorzennego, że odznaczył go Żelaznym Krzyżem i awansował na majora SS. 15 września Mussolini i Skorzenny spotkali się z Hitlerem w Wilczym Szańcu w Kętrzynie w Prusach Wschodnich.

Tymczasem jednostka atakująca hotel 12 września wieczorem po wymontowaniu cennych instrumentów i wyposażenia radiowego zniszczyła wszystkie szybowce materiałami wybuchowymi (nie było możliwości ich ewakuacji), zabrała rannych z rozbitego szybowca i zjechała na dół kolejka górska. Podstawionymi samochodami wszyscy wrócili na lotnisko wyjściowe. Bilans niemieckich strat to ranni z rozbitego szybowca: 9 lekko i jeden ciężko.

28 września odbyła się w Albaner Bergen ceremonia wręczenia odznaczeń dla biorących udział w tej akcji. Odznaczenia wręczał osobiście generał Student. Od lewej do prawej stoją: Hauptmann Gerlach (RK), Lt Meyer Wehner (RK), Major Mors, Hauptmann Langguth, 3 pilotów szybowców (DKG).


Opracowane na podstawie:
www.eagle19.freeserve.co.uk/bosshammer.htm
www.eagle19.freeserve.co.uk/gransasso.htm
www.keynes.scuole.bo.it/ipertesti/il_ventennio/Liberazione%20di%20Mussolini.htm
www.cronologia.it/storia/a1943ll.htm

Powrót do strony głównej


© copyright 2005, Marcin "Virtualbob" Skrzypacz
Design by "Butryk"