Historia konstrukcji:

Armata polowa zaprojektowana w 1943 roku przez radzieckie biuro konstrukcyjne Wasilija Gawryłowicza Grabina z Fabryki Nr 92 im. J. Stalina z Gorkiego. Nowa konstrukcja bazowała na balistyce 100 mm armaty morskiej B-3. Przyjeta na uzbrojenie 7 maja 1944 roku.

Była to w istocie ciężka armata polowa, mogąca służyć zarówno do prowadzenia ognia pośredniego oraz przy strzelaniu ogniem bezpośrednim do zwalczania silnie opancerzonych pojazdów przeciwnika. Seryjną produkcję dział podjęły Fabryka Nr 235 «Большевик» (Bolszewik) z Leningradu oraz Fabryka Nr 7 «Красный Арсенал» (Czerwony Arsenał). W 1944 roku wyprodukowano 291 egzemplarzy, a do maja 1945 roku dalsze 250.

Opis konstrukcji:

Lufa jednolita, niewzmocniona o 40 bruzdach, zaopatrzona dla zredukowania odrzutu w dwukomorowy hamulec wylotowy o skuteczności ok. 60%. Półautomatyczny zamek klinowy o ruchu pionowym. Zastosowano hydrauliczny opornik typu wrzecionowego i trzycylindrowy hydropneumatyczny powrotnik o skoku 1000-1180 mm. Mechanizm podniesieniowy typu łukowego, a kierunkowy typu śrubowego. Kołyska typu korytkowego. Dla równoważenia masy lufy zastosowano dwa pneumatyczne odciążacze typu pchającego. Przyrządy celownicze umieszczone po lewej stronie działa. Tarcza chroniąca obsługę o grubości 7 mm. Rozwarcie rurowych ogonów działa powodowało zablokowanie zawieszenia ogumionych kół (drążki skrętne, podwójne koła od samochodu ciężarowego ZIS-5). Łoże dolne dwuogonowe, rozstawne, z ogonami o konstrukcji rurowej zakończone lemieszami. Wypełnione masą gąbczastą koła były dostosowane do trakcji motorowej z prędkością holowania do 50 km/h. Obsługa działa liczyła 6-8 żołnierzy.

Źródła:

Janusz Magnuski „Armata dywizyjna ZiS-3”, wyd. MON, 1977

Terry Gardner, Peter Chamberlain „Enzyklopädie deutscher waffen 1939-1945”, wyd. Motorbuch Verlag, 2006

Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak „Encyklopedia współczesnej broni palnej”, wyd.WIS, 1993

А. Иванов „Артиллерия СССР в период Второй Мировой Войны”, wyd. Издателски Дом «Нева», 2003