Historia konstrukcji:
Po zakończeniu Pierwszej Wojny Światowej czechosłowackie zakłady Československá Zbrojovka a.s. w Brnie zakupiły w Niemczech kompletne oprzyrządowanie produkcyjne karabinów Mauser G98 i w latach 20-tych opracowały ich lokalną wersję (projekt nadzorował inż. Rudolf Jelen), która w 1924 roku została przyjęta do uzbrojenia armii czechosłowackiej pod oznaczeniem Pěchotní puška vz. 24. W okresie międzywojennym w ramach oferty eksportowej producenta został on zakupiony przez wiele państw i wprowadzony na uzbrojenie ich sił zbrojnych.

W 1929 roku karabiny tego typu zostały wybrane jako podstawowe uzbrojenie armii irańskiej dla zastąpienia używanej wówczas mozaiki karabinów Mauser, Enfield i Mosin, korzystającej z 3 różnych typów amunicji. Import gotowych karabinów wyniósł 30 tysięcy egzemplarzy.

W 1940 irańskie zakłady Taslihat-e Artesh w Teheranie (pol. Wytwórnia Uzbrojenia – były one nazywane popularnie Mosalsal-sazi czyli Fabryka Karabinów) podjęły licencyjną produkcję. Oprzyrządowanie linii produkcyjnej dostarczyły w latach 1938-1939 czechosłowackie zakłady Škoda a.s. w Pilźnie.

Oznaczenia na karabinach oprócz charakterystycznego godła zawierało napisy w języku Farsi:

– na importowanych: „tofang-e nemoone 1309 karkhane-ye aslahe sazi Berno”, co oznaczało karabin model 1309 produkcji zakładów ČZ Brno (w kalendarzu irańskim był to rok 1309);

– na produkowanych w ramach licencji: „sakht-e aslah-e sazi-e artesh”, co oznaczało wyprodukowane w irańskich zakładach uzbrojenia.

Dane techniczne:

Opis konstrukcji:
Czterotaktowy zamek ślizgowo-obrotowy ryglowany symetrycznie, z dodatkowym ryglem przy prostej rączce zakończonej gałką. Bezpiecznik skrzydełkowy blokuje iglicę. Lufa stalowa zaopatrzona w 4 bruzdy o skoku 240 mm, wkręcana w komorę zamkową (oksydowana na niebiesko). Naboje dosyłano za pomocą mieszczącej 5 naboi łódki, którą dostawiano do komory zamkowej przy odciągniętym w tylne położenie zamku i wpychano do dwurzędowego wewnętrznego magazynka stałego, niewystającego poza obrys łoża. Zastosowano regulowany celownik ramieniowo-krzywiznowy, wyskalowany od 100 do 2.000 m (z podziałką co 100 metrów), który współpracował z muszką pryzmatyczną umieszczoną na wylocie lufy. Łoże, nakładka i kolba wykonane z drewna bukowego. Stopa kolby okuta metalowym trzewikiem-stopką. Broń składa się łącznie z 63 części.

Do walki wręcz do broni można dołączyć bagnet M29.

Amunicja:
Mosiężna łuska długości 57 mm, średnica kryzy 11,85 mm.
Łódka nabojowa na 5 naboi pusta 12 g, załadowana ok. 135 g.
Opakowania transportowe mieściły większe partie naboi umieszczonych w kartonowych pudełkach.

Zwykła

Pocisk pełnopłaszczowy z ołowianym rdzeniem.

Ślepa
Wykorzystuje drewniany pocisk rozpadający się po opuszczeniu lufy (ładunek miotający 1 g prochu).

Źródła:

Witold Głębowicz, Roman Matuszewski, Tomasz Nowakowski „Indywidualna broń strzelecka II wojny światowej”, wyd. Magnum-X, 2000 r.

Terry Gander, Peter Chamberlain „Enzyklopädie deutscher waffen 1939-1945”, wyd. Motorbuch Verlag, 2006 r.

Roman Matuszewski, Ireneusz J. Wojciechowski „Karabin Mauser wz. 1898”, wyd. MON, 1984 r.

Internet:

http://www.aliparsa.com/brno/brno.html