Historia konstrukcji:
Działo kolejowe ТМ-3-12 zostało zaprojektowane w 1935 roku w rosyjskim biurze projektowym CKB-19. Wykorzystano 305 mm armatę morską, zaprojektowaną w 1906 roku w Zakładach Obuchowskich dla ciężkich okrętów cesarskiej Rosji, którą posadowiono na specjalnej platformie z podczepianymi wózkami kolejowymi. Prace projektowe ukończono w październiku 1936 roku i Fabryka Nr 198 im. Marti w Nikołajewie wyprodukowała 3 egzemplarze wykorzystując lufy pochodzące z pancernika „Imperatorowa Maria”, zatopionego w 1916 roku w Sewastopolu.
Zastosowanie:
Wszystkie 3 działa znalazły się w baterii artylerii kolejowej Nr 9. W dniach 11-25 lutego 1940 roku podczas Wojny Zimowej bateria wystrzeliła 165 pocisków w kierunku fińskich umocnień w okolicach Wyborga. Po zakończeniu walk baterię przeniesiono do nowo pozyskanej bazy morskiej ulokowanej na Półwyspie Hanko. Po wybuchu Drugiej Wojny Światowej garnizon radziecki został zmuszony do opuszczenia bazy, natomiast działa zostały przed wycofaniem 2 grudnia 1941 roku uszkodzone poprzez wysadzenie luf i wprowadzenie transporterów dział do wody. Wystrzeliły one podczas obrony bazy ok. 600 pocisków.
Naprawa dział z użyciem własnych luf była skomplikowana, ale ostatecznie wszystkie 3 działa przywrócono do stanu używalności i nadano im fińskie oznaczenie 305/52 ORaut. Po wojnie wróciły one do ZSRR.
Do naszych czasów w zasobach muzealnych są zachowane wszystkie 3 działa – mają je w swoich zbiorach: Fort Krasnaja Gorka, Muzeum Kolejnictwa w Sankt Petersburgu oraz Pokłonna Góra w Moskwie.
Dane techniczne:
| Kaliber: Masa: Wymiary: Długość lufy: Kąt ostrzału w elewacji: Kąt ostrzału w azymucie: Szybkostrzelność: |
304,8 mm całkowita ok. 340.000 kg lufy 50.780 kg zamka 942 kg 33.920 x 3.290 x 4.800 mm 14.420 mm (w tym część gwintowana 12.852 mm) od -2° do +50° 5°30’ 1 strz./min |
Opis konstrukcji:
Lufa stalowa, gwintowana. Żywotność lufy wynosiła ok. 300 wystrzałów. Objętość komory nabojowej 224,6 dm3. Zastosowano zamek śrubowy.
Prędkość przemieszczania składu kolejowego do 45 km/h. Platforma kolejowa opierała się na czterech czteroosiowych wózkach jezdnych. Zastosowane łoże umożliwiało jedynie niewielkie kąty wychylenia lufy na boki więc do zmiany kierunku ostrzału wybierano tory kolejowe biegnące po łuku. Obsługa działa liczyła około 50 żołnierzy
Do obrony baz morskich wykorzystywano także stałe stanowiska betonowe o wymiarach 16 x 16 x 3 m, które umożliwiały pełny ostrzał dookrężny.
Amunicja:
Przeciwpancerna Бронебойный снарядобразца 1911 года
| Masa pocisku: Masa materiału wybuchowego: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: Donośność: |
470,9 kg 12,96 kg 132 kg prochu typu 305/52 762 m/s 29.340 m |
Pocisk morski wz. 1911 typu AP-HE, zaopatrzony w zapalnik denny.
Burząca Фугасный снаряд образца 1911 года
| Masa pocisku: Masa materiału wybuchowego: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: Donośność: |
470,9 kg 61,7 kg 132 kg prochu typu 305/52 762 m/s 29.340 m |
Pocisk morski wz. 1911 typu HE, zaopatrzony w zapalnik denny.
Lekka burząca Легкий дальнобойный фугасный снаряд образца 1928 года
| Masa pocisku: Masa materiału wybuchowego: Masa ładunku miotającego: Prędkość wylotowa: Donośność: |
314 kg 55,2 kg 140 kg prochu typu 305/52 950 m/s 45.980 m |
Pocisk morski wz. 1928 typu HE, zaopatrzony w zapalnik denny. Został zaprojektowany dla uzyskania większego zasięgu ognia.
Co ciekawe w niemieckim katalogu zdobycznego uzbrojenia przyznano im oznaczenie 30,5 cm K (E) 626 (r), mimo że działa tego typu nie trafiły w ręce niemieckie.
