Historia konstrukcji:
Ciężki karabin przeciwpancerny s.Pz.B. 41 był używany przez siły zbrojne Niemiec.
Został opracowany w 1940 roku w niemieckich zakładach Mauser-Werke A.G. w Oberndorfie.
W katalogu wzorów uzbrojenia w zależności od wersji otrzymał oznaczenie:
s.Pz.B. 41 – Gerät 5-0223, wersja bazowa dla jednostek piechoty,
s.Pz.B. 41 (Kzg) – Gerät 5-0224, wersja dla jednostek zmotoryzowanych, na większe odległości transportowana na jednoosiowej przyczepie transportowej Sd. Anh. 32/2,
s.Pz.B. 41 (FS) – Gerät 5-0225, wersja lekka pierwotnie zaprojektowana zgodnie z wytycznymi dla potrzeb jednostek spadochronowych ale upowszechniona dla wszystkich oddziałów, jednoosiowa przyczepa transportowa Sd. Anh. 32/3.
Prace nad bronią ze stożkową lufą prowadzili od wczesnych lat 30-tych XX wieku Hermann Gustav von Gerlich oraz jego asystent Hans Neufeldt. Współpracowali oni także z duńska firmą Schultz & Larsen, czego wynikiem była opracowana dla armii francuskiej armata przeciwpancerna Canon de 29/20 mm antichar S.A.-L.
Latem 1940 roku po zdobyciu francuskiego prototypu i dokumentacji technicznej w szybkim tempie sfinalizowano niemieckie prace konstrukcyjne nad analogiczną konstrukcją.
W latach 1940-1943 wyprodukowano 2.797 egzemplarzy:
1940 r. – 94 egzemplarze,
1941 r. – 349 egzemplarzy,
1942 r. – 1.030 egzemplarzy,
1943 r. – 1.324 egzemplarze.
W produkcji broni brały udział zakłady Mauser-Werke A.G. w Oberndorfie (2.554 egzemplarze) oraz Rheinmetall-Borsig A.G. w Düsseldorfie (243 egzemplarze), podstawy produkowały zakłady Ambi-Budd Presswerk G.m.b.H. w Berlinie, a inne komponenty dostarczały zakłady Gustav Appel Maschinen Fabrik w Berlinie oraz Heidmann-Werke w Einbeck. Cena jednostkowa wynosiła 4.520 RM.
Na 1 listopada 1944 roku 883 egzemplarze znajdowały się na froncie, a dalsze 473 egzemplarze składowano w magazynach. Nawet na 1 marca 1945 roku 775 egzemplarzy znajdowało się na froncie, a dalsze 78 egzemplarzy składowano w magazynach.
W 1942 roku powstały także 24 egzemplarze czołgowej wersji broni nazwanej 2,8 cm Kampfwagenkanone (2,8 cm Kw.K. 42). Dla podniesienia trwałości zastosowano chromowanie przewodu lufy co podniosło jej trwałość do ok. 1.000 wystrzałów, ale kosztem wyższego kosztu produkcji. Na tej krótkiej serii historia takiej wersji się zakończyła. Broń tego typu umieszczano na samochodach terenowych, w wieży samochodów opancerzonych Sd.Kfz. 221 oraz w przedziale bojowym półgąsienicowych transporterów opancerzonych Sd.Kfz. 250.
Dane techniczne:
| Kaliber: Amunicja: Masa: Wymiary: Długość lufy:Odrzut lufy: Kąt ostrzału w elewacji: Kąt ostrzału w azymucie: Szybkostrzelność:28/20 mm |
28x188R na stanowisku 162,3 kg, w transporcie 223,9 kg 2.690 x 965 x 838 mm z zamkiem i hamulcem wylotowym 1.714 mm (w tym część gwintowana 1.365 mm) 240-280 mm od -5° do +45° 90° teoretyczna 30 strz./min praktyczna 10-12 strz./min |
Opis konstrukcji:
Średnica lufy zwężała się trzyetapowo z 28 mm u nasady zamkowej do 20 mm w części wylotowej lufy. Wewnątrz lufy zastosowano gwint prawoskrętny o 12 zwojach. Żywotność lufy wynosiła zaledwie ok. 500 wystrzałów. U wylotu znajdował się jednokomorowy hamulec wylotowy. Ciśnienie średnie 3.800 kg/cm2, komora nabojowa 0,171 dm3.
Naprowadzanie broni ręczne za pomocą tylców (broń nie dysponowała mechanizmami podniesienia i kierunkowym). Pod lufą znajdował się hydrauliczny opornik i sprężynowy powrotnik. Łoże dolne dwuogonowe posadowione na dużych ogumionych kołach, które na stanowisku bojowym można było dla obniżenia sylwetki odłączyć. Do celowania stosowano mechaniczny celownik przeziernikowy lub optyczny celownik Z.F. f. s.Pz.B. 41 (adaptacja celownika ZF 1×11°) lub celownik Z.F. 3×8° f. s.Pz.B. 41. Obsługę chroniły przednia duża tarcza oraz mała osłona nad częścią zamkową – obie były wykonane w postaci dwóch płyt grubości 3 mm, oddalonych od siebie o 35 mm.
Na masę całej broni wynoszącą 223,9 kg składały się następujące komponenty:
– masa lufy z zamkiem i hamulcem wylotowym 35,8 kg
– kołyska z zespołem oporopowrotnika 43,40 kg
– łoże bez kół 55,50 kg
– koła 61,60 kg (każde 30,8 kg)
– komplet tarczy ochronnej 27,6 kg
Rozstaw kół wynosi 800 mm, natomiast prześwit 230 mm. Wysokość linii ognia na kołach 700 mm, a ze zdemontowanymi kołami 420 mm.
Na czas transportu broń można było podpiąć pod przyczepkę piechoty If. 8 i holować trakcją konną lub mechaniczną z prędkością do 30 km/h.
W trudnym terenie broń można było podzielić na 5 części (bez użycia narzędzi – masa najcięższego podzespołu wynosiła 55 kg) i transportować zwierzętami jucznymi lub przenieść siłami obsługi.
W przypadku użycia przez oddziały zmotoryzowane na czas transportu z większą prędkością i na dłuższy dystans broń można było załadować na przyczepę transportową Sd. Anh. 32/2.
W takiej postaci powstało tylko 4 prototypy i pierwsze 90 egzemplarzy seryjnych wyprodukowanych w 1940 roku.
Na potrzeby jednostek powietrznodesantowych w 1941 roku opracowano lżejszą lawetę leichter Feltlafette 41, zaopatrzoną w pojedynczy ogon i posadowioną na małych gumowych kółkach – masa broni na stanowisku wynosiła jedynie 118 kg, a w pozycji transportowej 139 kg. W tej wersji produkowano broń od 91 egzemplarza seryjnego z przeznaczeniem już dla wszystkich rodzajów wojsk, a nie tylko dla spadochroniarzy. Ze względu na uproszczenia lekkiej podstawy kąt podniesienia lufy ograniczono do przedziału od -15 do +25 stopni, ale za to dysponowała ona teraz pełnym dookrężnym polem obrotu w poziomie, co pozwalało obrócić lufę w stronę ogona i znacznie skrócić jej długość podczas transportu. Wersja ta upowszechniła się w produkcji ze względu na jej dużo większą poręczność i niższe koszty produkcji.
Na czas transportu na większą odległość z użyciem trakcji mechanicznej broń można było załadować na przyczepę transportową Sd. Anh. 32/3 o masie 85 kg i rozstawie kół 1.050 mm. Na potrzeby zrzutu ze spadochronem można było rozłożyć ją na kilka podstawowych podzespołów i umieścić w zasobniku desantowym lub podwiesić kompletną broń bezpośrednio pod spadochron transportowy.
Typowa obsługa broni liczyła 3 żołnierzy, ale prowadzenie z niej ognia było możliwe nawet przy jednoosobowej obsłudze.
Amunicja:
Ze względu na specyficzną konstrukcję lufy stosowano nietypową amunicję. Długość łuski mosiężnej typu 2802 wynosi 187,5 mm, średnica kryzy 47,9 mm, natomiast masa 332 g. Stosowano spłonkę Zündschraube c/13 n.A. St. wykonaną ze stali o masie 10 g (w pierwszych seriach spłonka mosiężna c/13 n.A. o masie 11 g).
Pociski były zaopatrzone w dwa metalowe pierścieniowe występy prowadzące ulegające spłaszczeniu (składały się do tyłu) podczas przechodzenia przez stożkową lufę. Pierwszy z tych występów miał 5 otworów o średnicy 3 mm, które pozwalały na ujście ściskanego powietrza.
Produkcja amunicji przeciwpancernej wyniosła 1.602.800 szt.:
1940 r. – 156,2 tys.
1941 r. – 889,5 tys.
1942 r. – 270 tys.
1943 r. – 287,1 tys.
Produkcja amunicji odłamkowej wyniosła 512.600 szt.:
1941 r. – 9,2 tys.
1942 r. – 373,3 tys.
1943 r. – 130,1 tys.
Do transportu amunicji używano metalowe skrzynki mieszczące 12 naboi o wymiarach 380 x 110 x 270 mm, o masie pustej ok. 3,5 kg, a po załadowaniu ok. 11,5 kg. Każdy nabój był zapakowany w kartonową cylindryczną tubę średnicy 65 mm i wysokości 265 mm.
Przeciwpancerna 2,8 cm Panzergranatpatrone 41
| Długość naboju: Długość pocisku: Długość rdzenia: Średnica rdzenia: Masa naboju: Masa pocisku: Masa rdzenia: Masa materiału miotającego: Prędkość wylotowa: |
221 mm 64 mm 45 mm 12 mm 626 g 131 g 62,2 g 153 g Nz.R.P. (3.3/0,5) 1.402 m/s |
Amunicja scalona. Przeciwpancerny pocisk rdzeniowy 2,8 cm Pzgr. 41 typu APCNR. Rdzeń był wykonany z węglika wolframu (95%) i osadzony w skorupie wykonanej z miękkiej stali oraz przykryty osłoną balistyczną ze stopu magnezu (93%) z glinem (4%), która dawała błysk po trafieniu pocisku w cel ułatwiając celowanie i ocenę skutków ostrzału na większy dystans. Odległość strzału bezpośredniego do typowego pojazdu pancernego wynosiła ok. 600 metrów.
Przebijalność płyty pancernej odchylonej od pionu o 30°:
| odległość | Grubość płyty pionowej |
Grubość płyty odchylonej o 30° |
Grubość płyty odchylonej o 60° |
| 100 m 500 m 800 m 1.000 m 1.500 m |
94 mm 66 mm 49 mm |
69 mm 52 mm 41 mm 26 mm 18 mm |
52 mm 40 mm 25 mm |
Odłamkowa 2,8 cm Sprenggranatpatrone 41
| Długość naboju: Długość pocisku: Masa naboju: Masa pocisku: Masa materiału wybuchowego: Masa materiału miotającego: Prędkość wylotowa: |
221 mm 69 mm 582 g 88 g 5 g pentrytu 139 g Nz.R.P. (3.3/0,5) 1.400 m/s |
Amunicja scalona. Pocisk 2,8 cm Sprgr. 41 z korpusem z miękkiej stali mieszczącym niewielki ładunek wybuchowy pobudzany głowicowym zapalnikiem uderzeniowym typu A.Z. 5072 lub 2 cm Kpf.Z. 45 lub A.Z. 47.
Szkolna 2,8 cm Panzergranatpatrone 41 (Üb)
Amunicja scalona typu 2,8 cm Pzgr.Ptr. 41 (Üb) była używana do szkolenia w strzelaniu podczas zajęć na strzelnicy. Korpus pocisku wykonany całkowicie z miękkiej stali oraz przykryty osłoną balistyczną ze stopu magnezu (93%) z glinem (4%), która dawała błysk po trafieniu pocisku w cel ułatwiając celowanie i ocenę skutków ostrzału na większy dystans.
Ślepa 2,8 cm Platzpatrone
Amunicja scalona typu 2,8 cm Pl. Patr była używana do celów szkoleniowych w prowadzeniu ognia z broni poza strzelnicą.
Atrapa 2,8 cm Exerzierpatrone
Atrapa pocisku 2,8 cm Ex. Patr. była używana do celów szkoleniowych w procedurach obsługi zamka broni oraz dosyłania amunicji do komory nabojowej.
